Στις 20 Ιανουαρίου 2014, 11 Αφγανοί συμπεριλαμβανομένων 8 παιδιών, έχασαν τη ζωή τους όταν το μικρό καράβι στο οποίο επέβαιναν βυθίστηκε κοντά στο Φαρμακονήσι. Οι επιζήσαντες υποστηρίζουν ότι ρυμουλκήθηκαν με μεγάλη ταχύτητα προς την Τουρκία. Οι αρχές έβαλαν στο αρχείο την έρευνα για την τραγωδία. Έκτοτε, περισσότεροι από 100 πρόσφυγες και μετανάστες έχουν πεθάνει στο Αιγαίο.
«Είναι εξοργιστικό, και παρά τις μαρτυρίες όλων των επιζώντων και τις αντιφάσεις στα στοιχεία που παρείχε το Λιμενικό Σώμα, το ότι οι αρχές απέτυχαν να διενεργήσουν μια ικανοποιητική έρευνα για την τραγωδία. Ευάλωτοι άνθρωποι που εξαναγκάζονται να διαφύγουν από την ίδια τους την χώρα κατέληξαν να θρηνούν για τους αγαπημένους τους και με ελάχιστες ελπίδες για δικαιοσύνη και αποζημίωση» είπε ο Τζον Νταλχούιζεν, Διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία.
Ένας από τους επιζώντες, ο Sabur Azizi, ο οποίος έχασε τη γυναίκα του και τον δεκάχρονο γιό του στο περιστατικό είπε: «Κάποιος τους έδειξε το μωρό και ζήτησε βοήθεια αλλά οι λιμενικοί έβριζαν αντί να μας βοηθήσουν… μόλις οι λιμενικοί έκοψαν το σχοινί και προσπάθησαν να απομακρυνθούν αρχίσαμε να βουλιάζουμε».
Ο ίδιος και ένας ακόμη επιζών, ο οποίος έχασε την γυναίκα του και τέσσερα παιδιά, ήταν ανάμεσα στους πρόσφυγες που κατάφεραν αν επιβιβαστούν στο πλοίο της ακτοφυλακής αφότου το πλοίο τους ανατράπηκε. Είπαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι χτυπήθηκαν και τους κρατούσαν υπό την απειλή όπλων. Είπαν επίσης ότι, ο κυβερνήτης απείλησε ότι «θα τους προξενήσει ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα αν τολμούσαν να καταγγείλουν το τι συνέβη εκείνο το βράδυ».
Οι αρχές έθεσαν στο αρχείο την έρευνα τον Αύγουστο λέγοντας ότι, οι ισχυρισμοί των επιζώντων ήταν αβάσιμοι. Τέσσερεις ΜΚΟ, συμπεριλαμβανομένων του Ελληνικού Συμβουλίου για τους πρόσφυγες και την Ομάδα Δικηγόρων για τα Δικαιώματα των Προσφύγων, επιμένουν ότι, η απόφαση του εισαγγελέα βασίστηκε αποκλειστικά στις μαρτυρίες των Λιμενικών και των ανωτέρων τους και δεν έλαβε υπόψη άλλα σημαντικά στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων σοβαρών ανακολουθιών στα στοιχεία που παρείχε το Λιμενικό.
Πρόσφατη έκθεση ειδικού που προσκομίστηκε στους δικηγόρους, υποστηρίζει ότι, το καράβι ανατράπηκε γιατί ρυμουλκούταν με ακατάλληλο τρόπο, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης σχοινιού ρυμούλκησης που ήταν πολύ κοντό.
Οι επιζώντες θα προσφύγουν τώρα εναντίον της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ισχυριζόμενοι παραβιάσεις του Δικαιώματος στη Ζωή (Άρθρο 2 ΕΣΔΑ), Απαγόρευση Βασανιστηρίων (Άρθρο 3 ΕΣΔΑ) και του Δικαιώματος Αποτελεσματικής Προσφυγής (Άρθρο 13 ΕΣΔΑ).
Η Διεθνής Αμνηστία έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει για τις καταγγελίες σοβαρών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των προσφύγων και των μεταναστών στα σύνορα της Ελλάδας με την Τουρκία και έχει καλέσει τις αρχές να σταματήσουν να απωθούν πίσω στην Τουρκία τους μετανάστες και πρόσφυγες που συλλαμβάνουν.
«Οι απωθήσεις όχι μόνο παραβιάζουν τις υποχρεώσεις της Ελλάδας αλλά βάζουν και ζωές σε κίνδυνο» είπε ο Τζον Νταλχούιζεν.
Η Διεθνής Αμνηστία πιστεύει επίσης ότι, οι απωθήσεις παραβιάζουν το δίκαιο της ΕΕ και καλεί την Επιτροπή της ΕΕ να ξεκινήσει διαδικασίες παράβασης εναντίον της Ελλάδας για τις απωθήσεις κατά το μήκος των Ελληνοτουρκικών συνόρων. Αυτό είναι ιδιαιτέρως σημαντικό καθώς αυξημένα μέτρα στα χερσαία σύνορα, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής ενός φράχτη 10,5 χιλιομέτρων, αναγκάζει όλο και περισσοτέρους πρόσφυγες να και μετανάστες να επιλέγουν τον πιο επικίνδυνο δρόμο μέσω των ελληνικών νησιών σε μικρά και συνωστισμένα πλοία.
«Η αποτυχία να διερευνηθεί ικανοποιητικά το συμβάν στο Φαρμακονήσι δείχνει μια σκληρή αδιαφορία για την τραγική απώλεια των ζωών. Αυτό σε συνδυασμό με την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να σφραγίσει τα σύνορά της αυξάνει τις πιθανότητες περισσότεροι πρόσφυγες και μετανάστες να πνιγούν στο Αιγαίο» είπε ο Τζον Νταλχούιζεν.
