Με την ευκαιρία της προβολής της ταινίας «ΣΟΥΦΡΑΖΕΤΕΣ» (Ο όρος «σουφραζέτες» χρησιμοποιήθηκε, για πρώτη φορά, από τη βρετανική εφημερίδα Daily Mail για τις πρώτες φεμινίστριες και έχει τις ρίζες του στη γαλλική λέξη «suffrage»= δικαίωμα ψήφου), ας θυμηθούμε την ιστορία της γυναικείας ψήφου στην Ελλάδα., γιατί αυτή δεν κερδήθηκε εύκολα και απλά. Χρειάστηκαν δεκαετίες έντονων γυναικείων αγώνων για να μπορέσουν οι Ελληνίδες να αποκτήσουν δικαίωμα ψήφου.
«Οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου» όριζε το άρθρο 3 στο πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδας του 1844 που ψηφίστηκε στην Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, ξεχνώντας παντελώς να αναφέρει τις Ελληνίδες, παρά τη μεγάλη συμβολή τους στον αγώνα για την ανεξαρτησία από τον οθωμανικό ζυγό.
Η αναγνώριση της ιδιότητας του πολίτη και στις γυναίκες κατοχυρώθηκε αργότερα, στο Σύνταγμα του 1864 .
Τις τελευταίες δεκαετίες του 19ο αιώνα ξεκίνησε ο αγώνας για τη συμμετοχή των γυναικών στη μόρφωση , στην εργασία και στα πολιτικά πράγματα της χώρας ….
Ήταν το 1887 η χρονιά που για πρώτη φορά ακούστηκε στην Ελλάδα, το θαρραλέο σύνθημα «Ψήφος στη Γυναίκα», από την «Εφημερίδα των Κυριών», που εξέδιδε η Καλλιρρόη Παρρέν- Σιγανού, ιδρύτρια του Λυκείου των Ελληνίδων. Παρά τα υβριστικά και απειλητικά σχόλια από τον Τύπο της εποχής , η Παρρέν με την βοήθεια κάποιων λιγοστών υποστηρικτών της, μεταξύ των οποίων ο Κωστής Παλαμάς και o Γρηγόρης Ξενόπουλος, κατόρθωσε να επιβάλει τον διεκδικητικό λόγο της.
Kατά την περίοδο του μεσοπολέμου οι συζητήσεις εντείνονται . Μπορεί η Ελλάδα να θεωρείτο μια χώρα της Ανατολής, όμως είχε διαρκώς στραμμένο το βλέμμα προς την Ευρώπη απ΄όπου αντλούσε ιδέες και πρακτικές Η ισότητα των δυο φύλων και η απαίτηση για τη χορήγηση πολιτικών δικαιωμάτων στις γυναίκες, οδήγησε στη σύσταση γυναικείων οργανώσεων , ως έκφραση αυτών των διεκδικήσεων ,όπως το Εθνικό συμβούλιο Ελληνίδων (1908), ο Σοσιαλιστικός όμιλος Γυναικών (1919), ο Σύνδεσμος για τα δικαιώματα της γυναίκας (1920).
Αλλά οι συζητήσεις στην Βουλή των ελλήνων δεν είχαν θετικό αποτέλεσμα, γιατί οι γυναίκες δεν θεωρούνταν αξιόπιστες για να αποφασίσουν για το μέλλον του έθνους.
Η Καλλιρόη Παρρέν, πέτυχε να πείσει τον πρωθυπουργό Δημήτριο Γούναρη να τοποθετηθεί προσωπικά υπέρ την χορήγησης ψήφου στις γυναίκες κι εκείνος το 1921 υποβάλλει στη Βουλή ανάλογη πρόταση, εγείροντας όμως πολύ ισχυρές αντιδράσεις των ανδρών εκπροσώπων και πολλών πολέμιων της ιδέας. Η πρόταση επιστρέφει εκ νέου το 1924 προκαλώντας νέες διαμάχες γιατί μόνον οι άνδρες είχαν δικαίωμα να μετέχουν στις εκλογικές διαδικασίες .
Το ενδιαφέρον των γυναικών για την απόκτηση πολιτικών δικαιωμάτων, σχολιαζόταν ειρωνικά. Ενδεικτικό της αντίληψης που επικρατούσε είναι το παρακάτω απόσπασμα από την εφημερίδα «Νέα Ημέρα» στις 20 Μαρτίου 1928:
«...Ορισμένα τινά Ελληνικά θήλεα ζητούν να δοθή ψήφος εις τας γυναίκας. Σχετικώς με το ίδιον τούτο θέμα διαπρεπέστατος επιστήμων είχεν άλλοτε αναπτύξει από του βήματος της Βουλής το επιστημονικώς πασίγνωστον, άλλως τε, γεγονός ότι παν θήλυ διατελεί εις ανισόρροπον και έξαλλον πνευματικήν κατάστασιν ωρισμένας ημέρας εκάστου μηνός… Νεώτεραι και ακριβέστεραι έρευναι καταδείκνυσιν ότι ου μόνον ωρισμένας ημέρας, αλλά δι’ όλου του μηνός τελούσιν άπαντα τα θήλεα εις πνευματικήν και συναισθηματικήν ανισορροπίαν…... Επειδή εν τούτοις αι ημέραι αύται, δεν συμπίπτουν ως προς όλα τα θήλεα, είναι αδύνατον να ευρεθή ημέρα πνευματικής ισορροπίας και ψυχικής γαλήνης όλων των θηλέων, ώστε την ευτυχή εκείνην ημέραν να ορίζονται αι εκάστοτε εκλογαί. Η γυναικεία συνεπώς ψήφος είναι πράγμα επικίνδυνον, άρα αποκρουστέον».
Λίγα χρόνια αργότερα, στις 5 Φεβρουαρίου 1930 ως αποτέλεσμα πιέσεων , στο νόμο περί δήμων και κοινοτήτων, υπερψηφίστηκε η πρόταση που αναγνώριζε το δικαίωμα μόνο του εκλέγειν για τις Ελληνίδες. Δεν έλειπαν ωστόσο οι περιορισμοί, αφού το δικαίωμα ψήφου ίσχυε μόνο για τις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές και αφορούσε μόνο στις εγγράμματες γυναίκες, (όταν το 70% ήταν αγράμματες) που είχαν συμπληρώσει το 30ο έτος της ηλικίας τους. Έτσι, για πρώτη φορά στην ιστορία οι γυναίκες ψήφισαν στις δημοτικές εκλογές της 11ης Φεβρουαρίου 1934 και υπό όρους. Οι προκαταλήψεις, η μη εγγραφή στους καταλόγους και ο μεγάλος αριθμός αναλφάβητων γυναικών έχει ως αποτέλεσμα να ψηφίσουν πού λίγες γυναίκες .
Φωτεινή παρένθεση αποτελεί το γεγονός ότι στα χρόνια μέσα στην κατοχή, στην ελεύθερη Ελλάδα αναγνωρίστηκε τυπικά και ουσιαστικά η ισότητα της γυναίκας. Το ψήφισμα της Εθνοσυνέλευσης των Κορυσχάδων έλεγε: «Όλοι οι έλληνες, άνδρες και γυναίκες έχουν τα ίδια πολιτικά και αστικά δικαιώματα». Έτσι, στις 23 Απριλίου 1944, οι Ελληνίδες για πρώτη φορά ψήφισαν και ψηφίστηκαν. Στο Εθνικό Συμβούλιο (Βουλή) εκλέχτηκαν οι πρώτες γυναίκες βουλευτές: Χρύσα Χατζηβασιλείου, Μαρία Σβώλου, Καίτη Νισυρίου-Ζεύγου, Μάχη Μαυροειδή, Φωτεινή Φιλιππίδη.
Η επίσημη καθιέρωση των πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών στη χώρα μας, η απαρχή της εφαρμογής στην πράξη της καθολικής ψηφοφορίας, συνέβη σχεδόν μία δεκαετία αργότερα...
Στις 28 Μαΐου 1952 η Ελληνική Βουλή ψηφίζει το νόμο 2159 ο οποίος παραχωρεί ίσα πολιτικά δικαιώματα στις γυναίκες, κατοχυρώνει το δικαίωμα του «εκλέγειν και εκλέγεσθαι» των γυναικών στις βουλευτικές και τις δημοτικές εκλογές. Ωστόσο δεν ασκείται το δικαίωμα στις προσεχείς εκλογές του Νοεμβρίου αφού δεν είχαν ενημερωθεί οι εκλογικοί κατάλογοι .
Λίγους μήνες αργότερα, στις 18 Ιανουαρίου 1953, σε επαναληπτικές εκλογές, που διεξήχθησαν στη Θεσσαλονίκη, εξελέγη η πρώτη γυναίκα βουλευτής. Πρόκειται για την Ελένη Σκούρα του «Ελληνικού Συναγερμού», η οποία μαζί με τη Βιργινία Ζάννα του «Κόμματος των Φιλελευθέρων», υπήρξαν οι δύο πρώτες γυναίκες υποψήφιες για το βουλευτικό αξίωμα.
Σε βουλευτικές εκλογές οι Ελληνίδες ψήφισαν για πρώτη φορά στις 19 Φεβρουαρίου του 1956. Οπότε η Λίνα Τσαλδάρη της ΕΡΕ και η Βάσω Θανασέκου της Δημοκρατικής Ένωσης κέρδισαν την είσοδό τους στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Μάλιστα η Λίνα Τσαλδάρη έγινε και η πρώτη γυναίκα υπουργός, αναλαμβάνοντας το Υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας στην κυβέρνηση Καραμανλή. Αξίζει να σημειωθεί ότι την ίδια χρονιά εξελέγη και η πρώτη γυναίκα Δήμαρχος, η Μαρία Δεσύλλα στην Κέρκυρα, ενώ το 1964 ακολουθεί η εκλογή 135 γυναικών δημοτικών συμβούλων.
Πρέπει να περάσουν ακόμα δυο δεκαετίες, ώσπου το Σύνταγμα του 1975 να ορίσει επιτέλους για πρώτη φορά ρητά ότι: «όλοι οι Έλληνες και οι Ελληνίδες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου» καθιερώνοντας την αρχή της ισότητας των δυο φύλων.. Το γυναικείο κίνημα πέτυχε τη μεγαλύτερη νίκη του μέχρι τότε!
Η ισότιμη συμμετοχή των γυναικών σε όλες τις σφαίρες της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής είναι ζήτημα δικαιοσύνης και δημοκρατίας. Ωστόσο, παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί, οι γυναίκες εξακολουθούν να υπο-εκπροσωπούνται στα κέντρα λήψης αποφάσεων, παρόλο που αποτελούν την πλειοψηφία του εκλογικού σώματος. Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια η συμμετοχή τους στα κοινά περιορίζεται, καθώς είναι τα πρώτα θύματα της οικονομικής κρίσης. Και όμως είναι σημαντικό να εκπροσωπούνται οι ανάγκες όλων των πολιτών, γι αυτό θα πρέπει η γυναικεία ματιά στα Κέντρα Λήψης των Αποφάσεων να είναι ισχυρή.
Οι πρώτες γυναίκες ψηφίζουν στην Ελλάδα
Η πρώτη γυναίκα βουλευτής, Ελένη Σκούρα
