Ήρθε στην Κω από την Πυροσβεστική Υπηρεσία Θεσσαλονίκης τον Ιούνιο του 2020 και διοικητής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας της περιοχής μας, ανέλαβε την 1η Φεβρουαρίου του 2021. Υπηρετεί στο Σώμα 23 χρόνια και τον Σεπτέμβριο επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη. Ο λόγος για τον Αντιπύραρχο Καπετανικόλα Ελευθέριο.
Ο κ. Καπετανικόλας μιλά στον «Σ» για τη νέα πυροσβεστική διάταξη και το πόσο αυτή είναι αυστηρότερη των προηγούμενων, καθώς και για τα υψηλά πρόστιμα σε περίπτωση παράβασης, σχολιάζει τη διαπίστωση περιβαλλοντικών οργανώσεων πως, επενδύονται χρήματα στην καταστολή των πυρκαγιών και όχι στην πρόληψή τους, αναφέρεται στις ελλείψεις σε τοπικό επίπεδο, καθώς στην κατάσταση της τοπικής Υπηρεσίας στο Βόρειο Συγκρότημα Δωδ/σου, μιλά για την «παιδεία» που οφείλουμε να έχουμε ως κοινωνία, για τη συνεργασία της Υπηρεσίας του με τις εθελοντικές ομάδες του νησιού, ενώ επαναλαμβάνει πως, κύρια αιτία των πυρκαγιών είναι η αμέλεια.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Ερ.: Κύριε διοικητά ας ξεκινήσουμε με τη νέα πυροσβεστική διάταξη. Σε τι διαφέρει από την προηγούμενη και τι περιλαμβάνουν οι νέες ρυθμίσεις;
Λ.Κ.: Η καινούργια πυροσβεστική διάταξη, μιλάμε για την 9η, η οποία εκδόθηκε στις 14 Μαΐου, ισχύει από 1η Ιουνίου του 2021. Παλαιότερα είχαμε τρεις διατάξεις, την 4η, την 7η και την 9η, τώρα έχουμε την 9η του 21 η οποία έχει κατά κάποιο τρόπο συγχωνεύσει τις προηγούμενες οι οποίες καταργήθηκαν. Δηλαδή περιλαμβάνει και τα χορτολιβαδικά και τις θερμές εργασίες και οτιδήποτε έχει σχέση με άναμμα φωτιάς υπαίθρου με εναπόθεση ογκωδών απορριμμάτων, με τους ΧΥΤΑ, με τους ΧΑΔΑ, με τα πάντα. Έχει έρθει να αποκαταστήσει όλες τις παλαιότερες πυροσβεστικές διατάξεις σχετικά με αυτά τα θέματα.
Ερ.: Είναι αυστηρότερη δηλαδή σε σχέση με τις προηγούμενες;
Λ.Κ.: Είναι αυστηρότερη γιατί προβλέπει πλέον πρόστιμα, ακόμα και το πιο απλό, αν «συλληφθεί» κάποιος πολίτης να πετάει τσιγάρο εν μέσω θέρους σε κάποιο χώρο που υπάρχει κίνδυνος να εκδηλωθεί πυρκαγιά προβλέπει και γι’ αυτό το λόγο πρόστιμο 200 ευρώ. Πρόστιμα επίσης για καύση υπολειμμάτων καλλιεργειών και κλαδεμάτων. Πάμε στα πυροτεχνήματα, όπου ο πολύς κόσμος δεν το ξέρει ότι για να ριχθούν θα πρέπει να προηγηθεί μία άδεια, όχι από εμάς αλλά από την αρμόδια αρχή, όμως, θα πρέπει να υπάρχει η σύμφωνη γνώμη της πυροσβεστικής.
Ερ.: Ποια είναι η αρχή που πρέπει να πάρουν άδεια;
Λ.Κ.: Η αρμόδια αρχή του τόπου. Αλλά με τη σύμφωνη γνώμη της πυροσβεστικής. Ακόμα υπάρχει μία πρόβλεψη και για τα φαναράκια που πετάνε σε διάφορες περιοχές της χώρας, τα οποία απαγορεύονται ρητώς γιατί κατά το παρελθόν είχαν προκληθεί κάποια ατυχήματα. Υπάρχουν ρυθμίσεις και για τα υπαίθρια μπάρμπεκιου. Γενικότερα είναι μία διάταξη η οποία περιλαμβάνει το πλήθος των δραστηριοτήτων που γίνονται στην ύπαιθρο σε δημόσιους χώρους. Μόνο σε οργανωμένους και αδειοδοτημένους χώρους μπορεί να γίνει ψήσιμο κατά τη διάρκεια του θέρους. Και δεν μιλάμε φυσικά για τις ψησταριές στο σπίτι μας.
Ερ.: Περιβαλλοντικές οργανώσεις και πιο συχνά το WWF Ελλάς υποστηρίζει ότι για ακόμα μία χρονιά, που σημαίνει ότι έχει συνέχεια το θέμα, μπαίνουμε στη μάχη των πυρκαγιών χωρίς να έχουμε ενισχύσει ουσιαστικά το κυριότερο μέτρο προστασίας των δασών μας που είναι η πρόληψη. Λέει ότι ο σχεδιασμός και για φέτος έχει κατασταλτικό χαρακτήρα γεγονός που αποτυπώνεται και στα οικονομικά στοιχεία και τα κονδύλια συνεχίζουν να πηγαίνουν στην καταστολή των πυρκαγιών και όχι στην πρόληψη.
Λ.Κ.: Η πυροσβεστική δεν είναι υπεύθυνη για την πρόληψη. Είναι μόνο για την καταστολή. Υπεύθυνοι για την πρόληψη είναι άλλοι φορείς. Οπότε αυτά τα στοιχεία που αναφέρει η WWF δεν μπορώ να τα κρίνω εγώ γιατί δεν ξέρω τι κονδύλια δίνονται π.χ. στο δασαρχείο για τον καθαρισμό και τη διάνοιξη των δασικών δρόμων. Συμφωνώ ότι πρέπει να υπάρχει μεγάλο βάρος και στην πρόληψη, γιατί αν υπάρχει μεγαλύτερο βάρος στην πρόληψη χρησιμοποιείται λιγότερο η καταστολή και γλιτώνουμε πολλούς πόρους.
Ερ.: Υπάρχει στην Κω ένας ουσιαστικός μηχανισμός πρόληψης; Και για να γίνω και πιο συγκεκριμένη. Από την πλευρά του Δήμου και της Περιφέρειας ποια μέτρα θα έπρεπε να έχουν ληφθεί στο θέμα της πρόληψης;
Λ.Κ: Να επαναλάβω ότι η πρόληψη δεν είναι δικό μας κομμάτι..
Ερ.: Από την εμπειρία και τη γνώση σας θα ήθελα να μας πείτε.
Λ.Κ.: Κάποιες προσπάθειες γίνονται. Κακά τα ψέματα, δεν μπορούμε να τα μηδενίσουμε όλα. Θα μπορούσαν να γίνουν πολλά περισσότερα πράγματα. Γιατί όπως είναι γνωστό, εχθρός του καλού είναι το καλύτερο. Θα μπορούσαμε να έχουμε περισσότερους καλύτερα ανοιγμένους δρόμους. Θα μπορούσαμε να έχουμε κάποιες αντιπυρικές ζώνες. Υπάρχουν κάποιοι δρόμοι και κάποιοι είναι σε αρκετά καλή κατάσταση, ίσως θα μπορούσαμε να έχουμε μεγαλύτερο δίκτυο υδροστομίων μέσα στο δάσος.
Ερ.: Είναι το επόμενο ερώτημά μου. Πόσες σημεία υδροληψίας έχουμε;
Λ.Κ.: Τον ακριβή αριθμό δεν τον γνωρίζω, αλλά υπάρχουν καταγεγραμμένα σε καταστάσεις γιατί ελέγχονται από την πυροσβεστική δύο φορές το χρόνο, μία με τη λήξη της αντιπυρικής περιόδου και μία με την έναρξη της αντιπυρική περιόδου και φεύγουν έγγραφα προς τη ΔΕΥΑΚ, ότι το τάδε υδροστόμιο είναι λειτουργικό, το τάδε δεν είναι λειτουργικό κλπ. Αλλά εκτός από τα υδροστόμια υπάρχουν και κάποιες δεξαμενές διάσπαρτες στα πιο επικίνδυνα σημεία που μπορούμε να πούμε ότι είναι η ευρύτερη περιοχή της Ζιας και η ευρύτερη περιοχή της Κεφάλου.
Ερ.: Χρειαζόμαστε παραπάνω δεξαμενές;
Λ.Κ: Επαναλαμβάνω ότι εχθρός του καλού είναι το καλύτερο. Αυτά που έχουμε είναι καλά αλλά θα μπορούσαμε να έχουμε κι άλλα.
Ερ.: Το έχετε αιτηθεί στους αρμόδιους;
Λ.Κ.: Για κάποια συγκεκριμένα υδροστόμια σε κάποια συγκεκριμένα σημεία ναι. Τα οποία κρίνω ότι χρειάζονται γιατί σε ένα ενδεχόμενο συμβάν θεωρώ ότι θα βοηθούσαν πάρα πολύ.
Ερ.: Αναφερθήκαμε στα δύο δάση μας στη Ζια και στην Κέφαλο. Ξέρουμε ότι είναι δύσκολη η πρόσβαση ή ότι δεν έχουν ανοιχθεί δρόμοι, φαντάζομαι ότι έχετε επισκεφθεί αρκετές φορές τις περιοχές αυτές. Τι θα ζητούσατε να γίνει εκεί;
Λ.Κ.: Μακάρι να είχαμε περισσότερους δρόμους, αλλά αυτό είναι θέμα της δασικής υπηρεσίας. Όχι ότι δεν υπάρχουν δρόμοι, απλά θα μπορούσαν να είναι περισσότεροι.
Ερ.: Να το θέσω πιο ωμά. Σε περίπτωση πυρκαγιάς σε αυτά τα σημεία πως το αντιμετωπίζουμε;
Λ.Κ.: Σε κανένα σημείο της χώρας, γιατί έχω υπηρετήσει και στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη και στην Κρήτη, σε κανένα δάσος δεν υπάρχουν παντού δρόμοι. Υπάρχουν κάποια σημεία τα οποία δεν είναι προσβάσιμα. Δεν είναι μόνο εδώ.
Ερ.: Γνωρίζω ότι υπήρχε πρόβλημα με την πρόσβαση των πυροσβεστικών οχημάτων στο δάσος της Ζιας. Όντως υπάρχει ακόμα;
Λ.Κ.: Υπάρχουν κάποιοι συγκεκριμένοι δρόμοι οι οποίοι είναι προσβάσιμοι, αλλά κοιτάξτε δεν μπορούμε να ανοίξουμε παντού δρόμους λόγω της μορφολογίας του εδάφους. Παραδείγματος χάριν όταν η κλίση είναι έντονη δεν μπορεί να ανοιχθεί δρόμος.
Ερ.: Άρα είμαστε εντάξει;
Λ.Κ.: Θα μπορούσαμε να είμαστε καλύτερα. Εγώ πάντα λέω ότι υπάρχει η δυνατότητα για καλύτερα. Για παράδειγμα εάν μου λέγατε τώρα, έχετε κόσμο στην Π.Υ. Κω; Θα έλεγα έχω κόσμο, αλλά ποιος δεν θα ήθελε παραπάνω κόσμο. Έχετε πυροσβεστικά οχήματα στην Κω; Έχω αλλά θα ήθελα παραπάνω. Καταλάβατε;
Ερ.: Οι οργανικές θέσεις είναι καλυμμένες στην υπηρεσία σας;
Λ.Κ.: Ναι είναι καλυμμένες.
Ερ.: Πόσα άτομα υπάρχουν στην Π.Υ. της Κω;
Λ.Κ.: Αυτή τη στιγμή θα μιλήσουμε για τους μόνιμους, γιατί υπάρχουν και οι εποχικοί συνάδελφοι οι οποίοι προσλαμβάνονται κατά την αντιπυρική περίοδο από 1η Μαΐου έως 31 Οκτωβρίου και οι οποίοι δεν επανδρώνουν μόνο το νησί της Κω, αλλά και τα νησιά που είναι στην περιοχή ευθύνης της κεντρικής υπηρεσίας.
Ερ.: Το Βόρειο Συγκρότημα έχετε στην ευθύνη σας…
Λ.Κ.: Ακριβώς, έχουμε όλα τα νησιά του Βορείου Συγκροτήματος της Δωδεκανήσου. Αυτή τη στιγμή είμαστε γύρω στα 45 άτομα μόνιμο προσωπικό και περίπου έχουμε άλλα 40 άτομα εποχικό προσωπικό. Δηλαδή αυτή τη στιγμή μαζί με τα κλιμάκια μας είναι συνολικά περίπου 85 άτομα.
Πέρα από την κεντρική υπηρεσία έχουμε άλλα τρία κλιμάκια που έχουν ανοιχθεί τα δύο καθαρά για την αντιπυρική περίοδο στην Πάτμο και στη Λέρο και έχουμε ακόμα ένα εθελοντικό πυροσβεστικό σταθμό στην Κάλυμνο που το καλοκαίρι ενισχύεται και με εποχικούς συναδέλφους και έχουμε και ένα εθελοντικό πυροσβεστικό κλιμάκιο και στη Νίσυρο.
Ερ.: Είστε γενικά ικανοποιημένος.
Λ.Κ.: Ναι είμαι αλλά θα θέλαμε κάτι παραπάνω ιδίως από αυτοκίνητα. Γιατί είμαστε καθαρά μηχανοκίνητο σώμα και επειδή στην Κω δεν έχουμε καινούργιο στόλο οχημάτων, βγάζουν προβλήματα. Κι όταν βγάζουν προβλήματα θέλουν το χρόνο τους. Κι αν χαλάσουν ταυτόχρονα δύο οχήματα έχουμε σοβαρό πρόβλημα. Σίγουρα θα ήθελα κι άλλα οχήματα.
Ερ.: Θέλω την άποψή σας για τον ΧΥΤΑ, αλλά και τους λοιπούς σκουπιδότοπους που βλέπουμε, δυστυχώς, παντού.
Λ.Κ. Αυτό είναι και θέμα παιδείας του πληθυσμού. Ο ΧΥΤΑ είναι ευτύχημα που υπάρχει στην Κω, γιατί η διαχείριση των απορριμμάτων είναι ένα από τα βασικά προβλήματα όλων των νησιών.
Ερ.: Έχει εξελιχθεί όμως σε σκουπιδότοπο. Δεν είναι πια ΧΥΤΑ…
Λ.Κ.: Εγώ δεν μπορώ να το πω αυτό. Εγώ λέω ότι είναι μεγάλο πλεονέκτημα για το νησί της Κω ότι υπάρχει ΧΥΤΑ. Τώρα το ότι σε ορισμένα σημεία υπάρχουν χώροι εναπόθεσης απορριμμάτων, δυστυχώς ισχύει, αλλά αυτό είναι θέμα κεντρικής διαχείρισης του δήμου. Για παράδειγμα, υπολείμματα που μέχρι κάποιο διάστημα τα καίει ο κόσμος και όταν απαγορεύεται παραμένουν.
Ερ.: Υπολείμματα τι;
Λ.Κ.: Παραδείγματος χάρη, κάποιος καθαρίζει το οικόπεδό του και τον Μάρτη ή τον Απρίλη κάθεται και τα καίει. Τώρα δεν μπορεί να τα κάψει. Τι κάνει; Τα μαζεύει κάπου και τα πετάει. Ανεξέλεγκτα. Πλέον ακόμα και να κάψεις το χειμώνα, με τη νέα πυροσβεστική διάταξη, πρέπει να έχεις κάποιες προϋποθέσεις.
Ερ.: Δηλαδή;
Λ.Κ.: Θα πρέπει να κάνεις μία αποψιλωμένη ζώνη, θα πρέπει έχεις μια απόσταση από δασική περιοχή, θα πρέπει να έχεις κάποια επάρκεια νερού δίπλα σου, θα πρέπει να έχεις κάποια σκαπτικά εργαλεία κοντά σου. Όλα αυτά υπάρχουν καταγεγραμμένα στη νέα πυροσβεστική διάταξη και όποιος θέλει μπορεί να την «κατεβάσει» από το ιντερνέτ.
Ερ.: Δηλαδή τον επόμενο Οκτώβριο με Νοέμβριο, όταν γίνεται το μάζεμα της ελιάς και το κλάδεμα των ελαιόδεντρων, δεν θα δούμε το νησί να γίνεται «ντουμάνι»;
Λ.Κ.: Όσοι έχουν τις προϋποθέσεις μπορούν να το κάνουν. Δεν τον απαγορεύει τελείως. Απλά αυστηροποιεί το πλαίσιο για να κάνεις την καύση. Δηλαδή θα πρέπει να εξασφαλίσεις κάποιες προϋποθέσεις για να ανάψεις φωτιά.
Ερ.: Διαφορετικά έχει πρόστιμο τσουχτερό.
Λ.Κ.: Τα πρόστιμα είναι αρκετά. Είναι στη 19η πυροσβεστική διάταξη, την οποία επίσης είναι πολύ εύκολο να τη βρει ο οποιοσδήποτε. Και αυτά που αφορούν τα χορτολιβαδικά είναι στο παράρτημα β’ στον πίνακα 1, στον οποίο αναφέρει την κάθε παράβαση και δίπλα το χρηματικό πρόστιμο.
Ερ.: Και αν κάποιοι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις, όλα αυτά τα απορρίμματα πρέπει κάπου να τα εναποθέσουν. Οπότε είναι θέμα του Δήμου να βρει ένα χώρο να τα εναποθέσει.
Λ.Κ.: Και εδώ να πω και κάτι ακόμα. Σε σχέση με άλλα νησιά του βορείου συγκροτήματος Δωδεκανήσου, είμαστε τυχεροί που έχουμε ΧΥΤΑ, γιατί σε κάποια άλλα νησιά δεν υπάρχει και εκεί το πρόβλημα είναι τεράστιο. Και είμαστε από τις λίγες χώρες πανευρωπαϊκά που δεν έχουμε λύσει το πρόβλημα των σκουπιδιών. Είμαστε στη μαύρη λίστα της Ε.Ε. για το θέμα αυτό.
Ερ.: Έχουμε πληρώσει πρόστιμα και θα εξακολουθούμε να πληρώνουμε. Ευτυχώς που έχουμε ΧΥΤΑ, ή καλύτερα που είχαμε θα διορθώσω κ. Διοικητά, γιατί ο ΧΥΤΑ όχι μόνο δεν μετεξελίχθηκε αλλά πήρε και φωτιά, γκρεμίστηκε….
Λ.Κ.: Αυτές τις λεπτομέρειες εγώ δεν τις γνωρίζω, οπότε δεν μπορώ να πω κάτι.
Ερ.: Και μία ερώτηση κλασσική. Ποια τα αίτια των πυρκαγιών;
Λ.Κ.: Τα πιο πολλά είναι από αμέλεια. Μετά είναι από πρόθεση.
Ερ.: Έγινε μία σύσκεψη του συντονιστικού στην οποία παραβρεθήκατε. Τι αποφάσεις ελήφθησαν;
Λ.Κ.: Είπαμε κάποια πράγματα, ήταν όλοι οι φορείς στη συζήτηση, είπε από τη μεριά του ο κάθε φορέας το τι έχει κάνει έως τώρα και το πώς θα γίνει συνεργασία μεταξύ των φορέων. Υπάρχει μια πολύ καλή συνεργασία με την πολιτική προστασία του δήμου, επίσης με την αστυνομία και με το στρατό. Με χαρά έχω δει εδώ στο νησί της Κω, μια συνεργασία και σύμπλευση με τις εθελοντικές ομάδες του νησιού, πράγμα το οποίο είναι πολύ ευχάριστο και σε κάποια συμβάντα που τους χρειαστήκαμε η ανταπόκριση τους ήταν άμεση και τους ευχαριστούμε πάρα πολύ γιατί ειλικρινά τους αξίζουν συγχαρητήρια.
Ερ.: Συνήθως αυτές οι συσκέψεις είναι πολύωρες. Είναι αυτό που μας είπατε, ότι κάθε φορέας λέει τα προβλήματά του και εκεί τελειώνει το θέμα.
Λ.Κ.: Δεν αναφέρονται μόνο τα προβλήματα που έχουν οι φορείς. Γιατί αυτό το συντονιστικό τοπικό όργανο είναι με θέμα την επερχόμενη αντιπυρική περίοδο, γιατί γίνεται στην αρχή της. Οπότε λέμε τι δράσεις θα αναλάβουμε από κοινού σε συνεργασία ώστε σε περίπτωση συμβάντος ο ένας πως θα βοηθήσει τον άλλον. Γιατί όταν υπάρχει αυτή η συνεργασία τα δύσκολα γίνονται εύκολα.
Ερ.: Είσαστε λίγο χρονικό διάστημα στην Κω. Είπατε ότι είμαστε τυχεροί που έχουμε ΧΥΤΑ. Δεν θα διαφωνήσω παρά τα προβλήματα που έχει. Ποια είναι τα μεγάλα προβλήματα που πρέπει να λυθούν;
Λ.Κ.: Μεγάλα προβλήματα θεωρώ ότι δεν υπάρχουν. Αυτό που γίνεται σε άλλες περιοχές εν μέσω θέρους να πηγαίνουν όλοι στο δάσος και να ανάβουν ψησταριές, εδώ δεν υπάρχει. Και μου έκανε μεγάλη έκπληξη γιατί, για παράδειγμα, στη Θεσσαλονίκη στο δάσος Σέιχ Σου ανεβαίνουν αρκετοί, ειδικά τις Κυριακές. Πάντως εδώ εγώ δεν το έχω δει να είναι πρόβλημα. Μεγάλη δασική έκταση δεν υπάρχει. Υπάρχει σε συγκεκριμένα σημεία. Βέβαια δεν πρέπει να υποτιμήσουμε και τη χαμηλή βλάστηση. Η χαμηλή βλάστηση μπορεί να αποδειχθεί πάρα πολύ επικίνδυνη. Και έχει αποδειχθεί και στο παρελθόν και με ανθρώπινες απώλειες ότι είναι επικίνδυνη.
Ερ.: Ένα τελευταίο ερώτημα έχω να θέσω, με αφορμή πολλές σοβαρές πυρκαγιές και πλημμύρες που έχουμε δει στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, όπως για παράδειγμα το Μάτι. Εδώ και χρόνια ο ακαδημαϊκός Χρήστος Ζερεφός μας έχει πει ότι η κλιματική αλλαγή είναι εδώ…
Λ.Κ.: Όποιος δεν βλέπει ότι υπάρχει κλιματική αλλαγή εθελοτυφλεί.
Ερ.: Με αφορμή τις μεγάλες πυρκαγιές που οι περισσότερες είναι από αμέλεια ή τις πλημμύρες που προέρχονται από άστοχες ανθρώπινες παρεμβάσεις, όπως το μπάζωμα των ρεμάτων και με βάση την 23χρονη εμπειρία σας, θα λέγατε ότι σε γενικό επίπεδο είμαστε υπεύθυνοι πολίτες; Έχουμε μία αντιπυρική συνείδηση ή κάνουμε ότι θέλουμε;
Λ.Κ.: Θέλω να πιστεύω ότι τη διαμορφώνουμε χρόνο με το χρόνο.
Ερ.: Μαθαίνουμε από τα λάθη μας δηλαδή;
Λ.Κ.: Θα ήταν τραγικό να μην μαθαίναμε από τα λάθη μας.
Ερ.: Κύριε Διοικητά ο επίλογος δικός σας;
Λ.Κ.: Θα πω ότι πρέπει να προσέχουμε ό,τι κι αν κάνουμε. Η φωτιά είναι ένα επικίνδυνο φαινόμενο και δεν πρέπει να παίζουμε με αυτήν, αλλά να τη σεβόμαστε. Να προσέχουμε πάρα πολύ για να συνεχίσουμε να έχουμε αυτά τα υπέροχα δάση που έχουμε στην πατρίδα μας.
πηγη: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΣΤΑΘΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
