Η υπόθεση παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας
«Κόλαφο» για τις κομβικότερες εκ των κυβερνητικών αλλαγών στον τρόπο λειτουργίας και λήψης αποφάσεων των δήμων αποτελεί απόφαση του Γ’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ). Η μεταφορά αρμοδιοτήτων από τα δημοτικά συμβούλια στις Οικονομικές Επιτροπές και στις Επιτροπές Ποιότητας Ζωής και η συγκρότηση των επιτροπών αυτών με (πλασματικές) πλειοψηφίες 3/5 υπέρ των παρατάξεων των δημάρχων μέσω των «νόμων Θεοδωρικάκου» κρίθηκαν αντισυνταγματικές, με την υπόθεση να παραπέμπεται στην Ολομέλεια του ανώτατου δικαστηρίου της χώρας, η οποία θα λάβει και τις τελικές αποφάσεις.
Οι επίμαχες διατάξεις (των νόμων 4623/2019 και 4625/2019) «παραβιάζουν τα δικαιώματα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι, καθώς και τις αρχές της ελεύθερης και ανόθευτης εκδήλωσης της λαϊκής θέλησης, ως έκφρασης της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας και της ισότητας των όρων του εκλογικού ανταγωνισμού», έκρινε κατά πλειοψηφία το Γ’ Τμήμα.
Η απόφασή του αποτελεί «πλήγμα» για τον «πυρήνα» του δόγματος της κυβερνητικής πολιτικής για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Με τους πρώτους νόμους που πέρασε η κυβέρνηση Ν.Δ. το καλοκαίρι του 2019, ένα σύνολο αποφασιστικών αρμοδιοτήτων των δημοτικών συμβουλίων μεταφέρθηκε κυρίως στις Οικονομικές Επιτροπές (και κατά δεύτερον στις Επιτροπές Ποιότητας Ζωής). Περαιτέρω, με τις κυβερνητικές διατάξεις οι δημοτικές αρχές απέκτησαν ισχυρή πλειοψηφία (60%) στις επιτροπές, ακόμα και αν αποτελούσαν μειοψηφία στα δημοτικά συμβούλια βάσει των αποτελεσμάτων των εκλογών του Μαΐου του 2019 με την απλή αναλογική των δύο γύρων (αυτό συνέβη σε 231 από τους 332 δήμους της χώρας).
Οι εν λόγω διατάξεις ψηφίστηκαν πριν αναλάβουν καθήκοντα οι νεοεκλεγείσες δημοτικές αρχές και εφαρμόστηκαν από την αρχή της τρέχουσας αυτοδιοικητικής θητείας, την 1η Σεπτεμβρίου 2019. Προωθήθηκαν υπό την επίκληση της ανάγκης «κυβερνησιμότητας» των δήμων έναντι του «χάους» που κατά το κυβερνητικό αφήγημα προκαλούσε ο «Κλεισθένης». Το αποτέλεσμα ήταν ακόμα και αποφάσεις με σημαντικό οικονομικό βάρος να μεταφέρονται από τα κορυφαία πολιτικά όργανα των δήμων και τα ανοιχτά στους πολίτες δημοτικά συμβούλια στις -πλην ελαχίστων εξαιρέσεων- «κλειστές» και αποστειρωμένες από δημότες Οικονομικές Επιτροπές. Έχοντας ισχυρή πλειοψηφία, οι δημοτικές αρχές απέκτησαν δυνατότητα να περνούν κάθε εισήγησή τους, ενώ η αντιπολίτευση περιορίστηκε σε ρόλο παρατηρητή. Κριτική στις παραπάνω διατάξεις έχει ασκηθεί ακόμα και από δημάρχους προσκείμενους στη Ν.Δ.
Εξετάζοντας σχετική προσφυγή, το Γ’ Τμήμα του ΣτΕ δέχθηκε ότι οι επίμαχες διατάξεις ουσιαστικά άλλαξαν τους όρους του «εκλογικού παιχνιδιού» κατά παράβαση του Συντάγματος. Η πλειοψηφία του Τμήματος έκρινε αντισυνταγματικές τις διατάξεις τόσο για τη μεταφορά αρμοδιοτήτων όσο και για τον τρόπο συγκρότησης των επιτροπών, καθώς επίσης και για τον τρόπο συγκρότησης των διοικητικών συμβουλίων νομικών προσώπων των δήμων (Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης-Άρδευσης κ.λπ.). Υπήρξαν όμως άλλες δύο μειοψηφικές απόψεις:
● Η μία, «εν μέρει συγκλίνουσα προς την πλειοψηφία και εν μέρει αποκλίνουσα από αυτή» -όπως περιγράφεται στην περίληψη της απόφασης- κρίνει επίσης αντισυνταγματικές τις διατάξεις για τη μεταφορά των αρμοδιοτήτων των δημοτικών συμβουλίων προς τις επιτροπές, καθώς και αυτές για τον τρόπο συγκρότησης των επιτροπών. Ωστόσο, έκρινε ότι δεν αντίκεινται στο Σύνταγμα οι ρυθμίσεις για την ανάδειξη μελών διοικητικών συμβουλίων δημοτικών νομικών προσώπων, «καθόσον οι εν λόγω οργανωτικές μεταβολές δεν συνδυάζονται και με μεταφορά αρμοδιοτήτων από άμεσα όργανα διοίκησης του δήμου».
● Η δεύτερη, εκτός από τα διοικητικά συμβούλια νομικών προσώπων, έκρινε ότι δεν αντίκειται στο Σύνταγμα ούτε ο τρόπος στελέχωσης των επιτροπών, με το σκεπτικό ότι ο «Κλεισθένης» δεν προέβλεπε για τα μέλη των επιτροπών άμεση εκλογή από το εκλογικό σώμα, αλλά έμμεση εκλογή από το δημοτικό συμβούλιο. Ωστόσο, όπως και οι προαναφερθείσες απόψεις, και η συγκεκριμένη κρίνει αντισυνταγματική τη μεταφορά αρμοδιοτήτων από τα δημοτικά συμβούλια προς τις επιτροπές. Να σημειωθεί ότι στην περίληψη της απόφασης και συγκεκριμένα στην περιγραφή της μειοψηφικής άποψης εγείρεται θέμα νομιμότητας των αποφάσεων των επιτροπών (εφόσον δεχθούν μελλοντικά κάποια προσφυγή).
Τι μέλλει γενέσθαι ως προς αυτήν την πτυχή, υπό την προϋπόθεση ότι η απόφαση του Τμήματος γίνει δεκτή από την Ολομέλεια; Οι αποφάσεις αυτές διατηρούν το τεκμήριο νομιμότητας. Κατά την πάγια νομολογία για ένα σύνολο διοικητικών (όχι μόνο δημοτικών) οργάνων, ο μη νόμιμος χαρακτήρας ορισμού μελών και συγκρότησης ενός οργάνου (εν προκειμένω των επιτροπών) δεν αποτελεί κατά κανόνα λόγο ακυρότητας των πράξεών τους. Επομένως, κατ’ αρχάς δεν έχουν κάποιο πρόβλημα, εκτός αν γίνει κάποια εμπρόθεσμη προσφυγή οπότε θα ληφθούν από τα αρμόδια δικαστήρια οι σχετικές αποφάσεις, τις οποίες αφενός κανείς δεν μπορεί να προκαταλάβει και αφετέρου η πτώση των πράξεων δεν ευνοείται από τη νομολογία δεκαετιών.
Η απόφαση του Γ’ Τμήματος του ΣτΕ αφορά αποκλειστικά τους δήμους και τις δημοτικές επιτροπές, καθώς στη συγκεκριμένη βαθμίδα Αυτοδιοίκησης αναφερόταν η προσφυγή. Αν οι διατάξεις κριθούν εν τέλει αντισυνταγματικές και από την Ολομέλεια, τότε θα επηρεαστούν ανάλογα βάσει νομολογίας οι αντίστοιχες διατάξεις των «νόμων Θεοδωρικάκου» και για τις περιφέρειες.
Είναι η τρίτη -αλλά προφανώς πολύ σημαντικότερη- απόφαση του Γ’ Τμήματος για αντισυνταγματικότητα διατάξεων των «νόμων Θεοδωρικάκου»: η πρώτη αφορούσε τις αλλαγές στον τρόπο ορισμού αντιδημάρχων σε νησιωτικές δημοτικές ενότητες της χώρας και η δεύτερη τις μεταβολές στον τρόπο ανάδειξης προέδρων κοινοτήτων άνω των 300 κατοίκων. Αμφότερες έχουν παραπεμφθεί στην Ολομέλεια του ΣτΕ.
Πηγή: aftodioikisi.gr
Πώς σχολιάζουν στον «Σ» την απόφαση του ΣτΕ οι παρατάξεις της μειοψηφίας του δημοτικού συμβουλίου Κω
Γιώργος Κυρίτσης: «Έχουμε φτάσει σε μια περίοδο πια που ο δήμος της Κω έχει παραδώσει τα όπλα»
«Είμαστε ξεκάθαροι σε αυτό κυρία Αυγούλη. Εξ αρχής είπαμε ότι αυτό το πράγμα που γίνεται, είναι καταστρατήγηση της βούλησης των πολιτών. Υπήρξε ένας νόμος βάσει του οποίου έγιναν οι εκλογές και αυτός ο νόμος οδηγούσε τα πράγματα στη συνεργασία και τη συμμετοχή όλων, σε μια διαδικασία, επιτέλους, να βρεθεί αυτό που σε άλλες χώρες και σε άλλες προηγμένες δημοκρατίες υπάρχει, δηλαδή, η συνομιλία, η συμφωνία, η ομοφωνία, ο κοινός βηματισμός. Αντ’ αυτού, υπήρξαν οι ωμές παρεμβάσεις της κεντρικής διοίκησης και του υπουργείου Εσωτερικών, που ο νόμος δια του οποίου έγιναν οι εκλογές καταπατήθηκε και διασύρθηκε η έννοια του δημοτικού συμβουλίου και η λειτουργία του.
Είναι όντως στον αέρα όλα εάν και στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας περάσει και αυτό το ζήτημα. Ήταν ένα μήνυμα προς την κυβέρνηση και προς αυτούς που μεθόδευσαν αυτήν την διαδικασία, να φύγουν όλες οι αρμοδιότητες από το δημοτικό συμβούλιο και να μεταφερθούν στις Επιτροπές Οικονομική και Ποιότητα Ζωής, κυρίως στην Οικονομική Επιτροπή που παίρνει αποφάσεις, και καταλύει κάθε έννοια δημοκρατίας και έκφρασης των πολιτών της Κω» μας δήλωσε ο κ. Κυρίτσης, συμπληρώνοντας: «Στον αέρα δεν είναι μόνο αυτά. Είτε υπήρχε είτε δεν υπήρχε η απόφαση του ΣτΕ ή της Ολομελείας, όποια κι αν είναι μεθαύριο, σας το έχω ξαναπεί. Στον αέρα είναι όλες αυτές οι περίφημες προγραμματικές συμβάσεις με την ανύπαρκτη ΚΩΑΝ.
Και ξαναλέω. Δεν έχουμε ασχοληθεί μέχρι τώρα, αλλά δεν πρόκειται να αφήσουμε το θέμα έτσι. Άλλωστε, υπήρξε και απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου όπου, η μεταφορά αρμοδιοτήτων και προγραμματικές συμβάσεις δήμου με αντίστοιχη Αναπτυξιακή Εταιρεία, ακυρώθηκαν από την Ολομέλειά του.
Έχουμε φτάσει σε μια περίοδο πια που ο δήμος της Κω έχει παραδώσει τα όπλα, έχει διασύρει τις υπηρεσίες του θεωρώντας τες ανίκανες και έχουμε φτάσει στην εποχή που υπογράφουμε μνημόνια. Μνημόνιο εδώ, μνημόνιο εκεί, μνημόνιο παραπέρα και στην ουσία δεν γίνεται τίποτα.
Συγνώμη για την ένταση, αλλά ένας άνθρωπος ο οποίος υπηρετεί την τοπική αυτοδιοίκηση από το 2001, δεν εξετάζω εάν ήμουνα δήμαρχος, ήμουνα μειοψηφία ή απλός δημοτικός σύμβουλος, αγανακτεί διότι αυτό το οποίο έχουμε σήμερα στο δήμο της Κω, δεν είναι αυτοδιοίκηση. Είναι μια ομάδα ανθρώπων η οποία ασκεί τη διοίκηση αυτή την περίοδο κατά το πώς της λένε οι άνθρωποι οι οποίοι τη στήριξαν ή αυτοί στους οποίους έχει υποχρεώσεις. Δεν διεκδικεί και δεν κάνει τίποτε επί της ουσίας» κατέληξε.
Ιωάννα Ρούφα: «Το βασικό ερώτημα όμως είναι τούτο: Πού είναι η αυτοδιοίκηση;»
«Αγαπημένη μου Άννα, δεν περίμενα κανένα ΣτΕ να αποφανθεί περί της αντισυνταγματικότητας των νόμων Θεοδωρικάκου…
Είναι ξεκάθαρο και απολύτως σαφές ότι δεν μπορούν 5 μέλη της δημοτικής αρχής να αποφασίζουν για λογαριασμό του δημοτικού συμβουλίου. Επί της ουσίας το δημοτικό συμβούλιο καταργήθηκε.
Στο όνομα της κυβερνησιμότητας οδηγήθηκαν σε εκτρωματικά και αντιδημοκρατικά νομοθετήματα.
Ξαναθέτω το ερώτημα σήμερα - και με δεδομένη την απόφαση του ΣτΕ περί αντισυνταγματικότητας - πόσο νόμιμες είναι οι αποφάσεις που λαμβάνονται σε επίπεδο οικονομικής επιτροπής που αφορούν σε εκατομμύρια ευρώ του Κώου πολίτη που φεύγουν από το δήμο για να πάνε στο παραμάγαζο της ΚΩΑΝ...
Οι προγραμματικές συμβάσεις τύπου μεταπτυχιακού με μισό εκατομμύριο ευρώ είναι νόμιμες;; Ξαναρωτώ, ποιος υπέγραψε αυτό το ένταλμα;
Όταν τα λέγαμε ήμασταν κακοί... Αν η σημερινή δημοτική αρχή ήταν στη θέση της αντιπολίτευσης θα το δεχόταν αυτό το πράγμα;
Το βασικό ερώτημα όμως είναι τούτο: Πού είναι η αυτοδιοίκηση; Ποια είναι η θέση της και τι μπορεί να περιμένει η κοινωνία από αυτήν την ώρα που το δημοτικό χρήμα διασπαθίζετε με αντισυνταγματικές διαδικασίες και «αποφάσεις»;;
Άννα μου, οι συνοπτικές «διαδικασίες» επιβάλουν τη φίμωση, την περιθωριοποίηση και τον εξοστρακισμό εκείνων που αντιστέκονται και δημιουργούν προβλήματα στην αδιαφανή κυβερνησιμότητα».
Κική Μακρή: «Ο δήμος είναι ένας μάνατζερ πλέον»
«Η απόφαση δεν θα αλλάξει την ουσία του πράγματος. Ήδη η διοικητική δομή των δήμων, μετά από τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις που περάσανε, έχουμε δει ότι έχει πλέον πάρει την αντιδραστική κατεύθυνση. Έχουν όντως οι δήμοι φορτωθεί μια σειρά από αρμοδιότητες που θα έπρεπε να ήταν κρατικές, στη λογική, οι δήμοι να γίνουν πλέον κρατικά εργαλεία και στην πορεία να περάσουν μια σειρά από υπηρεσίες τους σε επιχειρηματικά συμφέροντα» μας δήλωσε η κα Μακρή, φέρνοντας ως τοπικό παράδειγμα την ίδρυση της ΚΩΑΝ, η οποία, όπως τόνισε, για αυτό ιδρύθηκε.
«Άρα, λοιπόν, μπορεί να έκρινε το συγκεκριμένο τμήμα του ΣτΕ ότι, είναι αντιδραστικό. Νομίζω ότι το συμπέρασμα που μπορούμε να βγάλουμε, είναι πως, όντως επιβεβαιώνεται αυτό που λέμε εμείς. Ότι, όντως έχει αντιδραστικό χαρακτήρα η μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από το δημοτικό συμβούλιο σε Οικονομική Επιτροπή και στην Επιτροπή Ποιότητας Ζωής. Ο δήμος είναι ένας μάνατζερ πλέον. Αν θυμάμαι καλά, σε ένα φόρουμ ο πρωθυπουργός είπε πως, σήμανε η ώρα του δήμου μάνατζερ και επιτυχημένου επιχειρηματία. Μετά από αυτό, τι;» κατέληξε.
ΠΗΓΗ: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΣΤΑΘΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
