Περί Διαίτης Πεμ 15 Απρ 2021

Τι είναι η λεπτίνη

Το 1994 ο Δρ Τζέφρυ Φρίντμαν ανακάλυψε την επίδραση της λεπτίνη στην καύση του σωματικού λίπους. Η λεπτίνη είναι μια ορμόνη, πρωτεϊνικής φύσεως, που ρυθμίζει το βάρος του σώματος μας και διαχειρίζεται τις καύσεις του λίπους, δηλαδή αν οι ποσότητες λίπους θα αποθηκευθούν ή θα χρησιμοποιηθούν άμεσα για την παραγωγή ενέργειας. Παράλληλα, μαζί με μία άλλη ορμόνη, τη σεροτονίνη, ρυθμίζει το αίσθημα της πείνας, της διάθεσης μας αλλά και της σεξουαλική μας συμπεριφοράς! Από τις αρχές της δεκαετίες του 1950 έως και σήμερα έχουν ανακαλυφθεί πάνω από 30 ορμόνες που ρυθμίζουν το σωματικό βάρος, όμως η λεπτίνη θεωρείται πλέον ο αρχηγός!

Να σημειωθεί επίσης ότι σε πληθώρα πειραμάτων σε ποντίκια, ενώ αρχικά είχε φανεί πως η λεπτίνη δρούσε αποκλειστικά στον εγκέφαλο επηρεάζοντας την όρεξη, ανακαλύφθηκε ότι η συγκεκριμένη ορμόνη παίζει και ρόλο ενζύμου, αυξάνοντας τις καύσεις του λίπους στα μιτοχόνδρια των κυττάρων. Όταν λοιπόν χορηγούνταν λεπτίνη στα ποντίκια, έτρωγαν λιγότερο όχι μόνο γιατί πεινούσαν λιγότερο αλλά και επειδή υπήρχε μεγαλύτερη κινητοποίηση του λίπους, το οποίο κυκλοφορούσε στο αίμα, κι αυτό έδινε ένα επιπλέον σήμα κορεσμού της πείνας. Τέλος, η λεπτίνη διατηρεί κι ένα καλύτερο ανοσοποιητικό σύστημα, προάγει την υγεία των οστών, τα οποία λαμβάνουν περισσότερο ασβέστιο και φυσικά σχετίζεται και με τις ορμόνες του θυρεοειδούς αδένα, που παίζουν καίριο ρόλο στη ρύθμιση του μεταβολισμού! Αν η ορμόνη δεν κάνει σωστά τη δουλειά της, εμφανίζεται χρόνια φλεγμονή. Μπορεί ακόμα να μειώνεται και η γυναικεία γονιμότητα.

Το παράδοξο της λεπτίνης & οι φυσιολογικές τιμές της
Τα άτομα, που σύμφωνα με το Δείκτη Μάζας Σώματος, έχουν φυσιολογικό βάρος (ΔΜΣ: 18-25), οι τιμές της λεπτίνης κυμαίνονται συνήθως μεταξύ 4-9 ngr/ml. Κι ενώ θα αναμέναμε η τιμή της λεπτίνης να είναι μικρότερη στα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα, αντίθετα, οι τιμές τις λεπτίνης σε αυτά τα άτομα είναι αυξημένες! Το μήνυμα που στέλνει η λεπτίνη στο εγκέφαλο των παχύσαρκων ατόμων είναι ότι οι αποθήκες του λίπους τους είναι γεμάτες, ότι έχουν αρκετά αποθέματα ενέργειας και ότι δεν χρειάζονται άλλη τροφή. Παρακάμπτοντας όμως τα μηνύματα και συνεχίζοντας να τρώνε πέρα από αυτό το σημείο, αυξάνεται μεν η παραγωγή λεπτίνης, αλλά ο εγκέφαλος παύει σιγά-σιγά να ανταποκρίνεται σε αυτό ερέθισμα. Το αίσθημα του κορεσμού χάνεται, τα άτομα αναπτύσσουν ουσιαστικά αντίσταση στη λεπτίνη κι έτσι το βάρος αρχίζει να αυξάνεται χωρίς τίποτα πια να μπορεί να σταματήσει αυτή τη διαδικασία!

Φυσικά, στην αντίπερα όχθη, όταν αναγκάζουμε τον εαυτό μας να μη φάει ή του δίνουμε 1 μήλο την ημέρα, με την ελπίδα να κάψει όλο το αποθηκευμένο του λίπος, ενεργοποιούμε την αντίστροφη διαδικασία. Μέσα σε 3 μόνο ημέρες, τα επίπεδα της λεπτίνης πέφτουν δραματικά και το σώμα μας αρχίζει να διαμαρτύρεται με μια έντονη επιθυμία για φαγητό. Νιώθουμε εξασθενισμένοι και ο μεταβολισμός μας επιβραδύνεται, καθώς ο οργανισμός προσπαθεί να διασώσει πολύτιμη ενέργεια για να εκτελέσει τις βασικές του λειτουργίες. Με άλλα λόγια, το σώμα μας μπαίνει σε κατάσταση έκτακτου ανάγκης κι όλο το ορμονικό και μεταβολικό μας σύστημα καταρρέει!


Πώς μπορούμε να αυξήσουμε τη λεπτίνη;

Διατηρήστε το βάρος σε φυσιολογικά επίπεδα! Με μία σωστή διατροφή, βασισμένη στο πρότυπο της Μεσογειακής Διατροφής & εμπλουτισμένη με τροφές που αυξάνουν τη λεπτίνη, μπορείτε να φτάσετε σταδιακά το επιθυμητό βάρος! Ένας ειδικός μπορεί και πρέπει να σας βοηθήσει στη διεξαγωγή ενός κατάλληλου διαιτολογίου βασισμένο στις προσωπικές σας ανάγκες.

Αυξήστε την ημερήσια κατανάλωση φυτικών ινών καταναλώνοντας τροφές υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, όπως δημητριακά ολικής αλέσεως, όσπρια, βρώμη, λαχανικά & φρούτα. Οι φυτικές ίνες σας δίνουν ένα αίσθημα πληρότητας, προκαλώντας τον εντερικό σωλήνα να στείλει μήνυμα στον εγκέφαλο να απελευθερώσει περισσότερη λεπτίνη.

Αυξήστε την καθημερινή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών. Τόσο τα φρούτα, όσο και τα λαχανικά είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και νερό και χαμηλά σε θερμίδες, επομένως τρώγοντας περισσότερα στέλνετε μήνυμα στον εγκέφαλο ότι είστε χορτάτοι, χωρίς όμως να έχετε υψηλή πρόσληψη θερμίδων. Οι γενικές κατευθυντήριες γραμμές είναι πως για ένα γεύμα 2.000 θερμίδων να καταναλώνετε 2 φλιτζάνια φρέσκα φρούτα και 2 ½ φλιτζάνια λαχανικά. Επιλέξτε ολόκληρα φρέσκα φρούτα, εποχής, με τη φλούδα τους σε όσα είναι εφικτό κι επίσης φρέσκα λαχανικά εποχής, αν είναι δυνατόν bio. Ιδανικά για την ενεργοποίηση της λεπτίνης θεωρούνται: λεμόνι, γκρέιπφρουτ, βατόμουρα, μήλα, κεράσια, πορτοκάλια, ακτινίδια, μανταρίνια, ντομάτα, σπανάκι, μαρούλι, καρότο, μπρόκολο, σέλινο, πιπεριά κ.α: Φτιάξτε σε μπλέντερ (όχι αποχυμωτή) φυσικούς χυμούς με ποικιλία φρούτων & λαχανικών μαζί!

Απόφυγε τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες. Περιορίστε δηλαδή τροφές όπως ζάχαρη, λεύκα άλευρα (άσπρο ψωμί, πολυτελείας, κράκερ, φρυγανιές, άσπρα μακαρόνια κτλ), γλυκά σνακ, ζάχαρη, αναψυκτικά, ζαχαρούχα ποτά και γενικά όλων των ειδών τα γλυκά (μπισκότα, γκοφρέτες, κρουασάν, πάστες κτλ), καθώς επίσης και το αλκοόλ! Ο διάσημος Αμερικανός ενδοκρινολόγος Robert Lustig, ειδικός στις ορμονικές διαταραχές και την παιδική παχυσαρκία, είναι κατηγορηματικός ότι αυτό που προκαλεί αντίσταση στη λεπτίνη είναι η μεγάλη κατανάλωση υδατανθράκων.

Μείωσε τα τριγλυκερίδια στο αίμα σου. Ο περισσότερος κόσμος ασχολείται με το πώς θα ρίξει τη χοληστερίνη αλλά είναι σημαντικό για την υγεία της καρδιάς να διατηρούμε και χαμηλά τριγλυκερίδια. Και φαίνεται πως τα χαμηλά τριγλυκερίδια μπορεί να βοηθήσουν και στην απώλεια βάρους, αφού σύμφωνα με τον Lustig, “τα πολλά τριγλυκερίδια παρεμβαίνουν στο ταξίδι της λεπτίνης από το αίμα στον εγκέφαλο. Το περίεργο είναι πως, παρότι πρόκειται για λίπος, τα τριγλυκερίδια ανεβαίνουν όχι μόνο όταν τρως πολύ λίπος, junk & fast -food αλλά όταν τρως πολλούς απλούς υδατάνθρακες. Όταν η διατροφή μας περιέχει πολλούς υδατάνθρακες, το συκώτι τους χρησιμοποιεί για να συνθέσει τριγλυκερίδια, τα οποία κυκλοφορούν στο αίμα, χωρίς να εκκαθαρίζονται γρήγορα.

Αυξήστε τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα σας, καταναλώνοντας πχ λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός, ο τόνος ή οι σαρδέλες. Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα της λεπτίνης και να καταπολεμήσουν τη φλεγμονή, που είναι ο κύριος λόγος για την αντίσταση στη λεπτίνη που αναπτύσσεται ιδίως μεταξύ των υπέρβαρων ατόμων.

Εξασφαλίστε επαρκείς & χαλαρωτικές ώρες ύπνου! Κοιμηθείτε τις συνιστώμενες, δηλαδή τουλάχιστον 8 ώρες την ημέρα (κυρίως βραδινού, συνεχόμενου και ύπνου προερχομένου από χαλάρωση κι όχι από εξάντληση!). Αν δεν μπορείτε τόσο, κοιμηθείτε όσο γίνεται περισσότερο, καθώς το σώμα παράγει λιγότερη λεπτίνη αν δεν ξεκουράζεστε επαρκώς. Αν έχετε νοιώσει κάποιες μέρες πιο πεινασμένοι μετά από βραδιά κακού ή λιγοστού ύπνου είναι επειδή τα επίπεδα της λεπτίνης έχουν πέσει κι ο εγκέφαλος θεωρεί ότι πρέπει να φάτε.

Καταναλώστε το τελευταίο σας γεύμα τουλάχιστον 3 ώρες πριν τον ύπνο! Σταματήστε να τρώτε μετά το δείπνο ή μετά το τελικό γεύμα της ημέρας. Το τσιμπολόγημα μετά το δείπνο μερικές φορές προκαλείται από την παραγωγή λεπτίνης το βράδυ που σας κάνει να νομίζετε ότι είστε πιο πεινασμένοι από ό,τι πραγματικά είστε. Δεν πρέπει να τρώτε 3 ώρες πριν κοιμηθείτε, ακόμα κι αν αισθάνεστε πεινασμένοι, γιατί έτσι μόνο θα μπορέσετε να αυξήσετε τα επίπεδα της λεπτίνης σας.

Καταναλώνετε επίσης πράσινο τσάι, αμύγδαλα, καρύδια, βρώμη, δημητριακά ολικής άλεσης, αυγό και γενικά αποφύγετε ζάχαρη, λιπαρά, συντηρητικά και πρόσθετα!

Μπορούν να βοηθήσουν τα συμπληρώματα λεπτίνης;

Αν υποψιάζεται κανείς πως έχει “θέμα" με τη λεπτίνη ή ίσως έχει ψάξει στο ίντερνετ κι έχει διαβάσει για τα “συμπληρώματα λεπτίνης”, ναι υπάρχουν τέτοια σκευάσματα, αλλά δεν έχουν την επιθυμητή δράση. Η ορμόνη είναι μια πρωτεΐνη που, αν ληφθεί από στο στόμα, δεν θα φτάσει ποτέ στο αίμα σου, γιατί θα διασπαστεί στο στομάχι. Η ονομασία είναι παραπλανητική – τα αποκαλούμενα “συμπληρώματα λεπτίνης” στην ουσία περιέχουν άλλα συστατικά, τα οποία υποτίθεται ότι βελτιώνουν την ανταπόκριση του σώματος στη λεπτίνη ή αυξάνουν το αίσθημα κορεσμού της πείνας. Ένα από τα συστατικά που συχνά περιέχουν είναι διαλυτές φυτικές ίνες.

Συμβουλευτείτε για τις τιμές σας τον μικροβιολόγο σας.

 

ΠΗΓΗ: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΣΤΑΘΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ"

 

 

Zogas_dimitris