Εκατοντάδες νέα συστατικά που δεν έχουν συναντηθεί ποτέ από την ανθρώπινη φυσιολογία βρίσκονται τώρα σχεδόν στο 60% της διατροφής του μέσου ενήλικα και σχεδόν στο 70% της διατροφής των παιδιών στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ενώ η παχυσαρκία και η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας είναι καλά αναγνωρισμένοι παράγοντες που συμβάλλουν στην αποφευκτή νοσηρότητα και θνησιμότητα στις ΗΠΑ, ένας άλλος αναδυόμενος κίνδυνος είναι η πρωτοφανής κατανάλωση αυτών των υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων στην τυπική αμερικανική διατροφή. Αυτό μπορεί να είναι ο νέος «σιωπηλός» δολοφόνος, όπως ήταν η μη αναγνωρισμένη υψηλή αρτηριακή πίεση τις προηγούμενες δεκαετίες.

Γιατροί από το Κολέγιο Ιατρικής Schmidt του Πανεπιστημίου Florida Atlantic διερεύνησαν αυτή την υπόθεση και παρέχουν σημαντικές πληροφορίες στους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης σε μια μάχη όπου η βιομηχανία ψυχαγωγίας, η βιομηχανία τροφίμων και η δημόσια πολιτική δεν ευθυγραμμίζονται με τις ανάγκες των ασθενών τους. Τα ευρήματά τους δημοσιεύονται σε σχόλιο στο περιοδικό The American Journal of Medicine.

«Όσοι από εμάς ασκούμε την ιατρική στις ΗΠΑ σήμερα βρισκόμαστε σε μια επαίσχυντη και μοναδική θέση – είμαστε η πρώτη ομάδα επαγγελματιών υγείας που προεδρεύει μιας μείωσης του προσδόκιμου ζωής εδώ και 100 χρόνια», δήλωσε η Dawn H. Sherling, M.D., συγγραφέας, αναπληρώτρια διευθύντρια προγράμματος για την ειδικότητα της εσωτερικής ιατρικής και αναπληρώτρια καθηγήτρια ιατρικής στο FAU Schmidt College of Medicine. «Το προσδόκιμο ζωής μας είναι χαμηλότερο από άλλες οικονομικά συγκρίσιμες χώρες. Όταν εξετάζουμε τα αυξανόμενα ποσοστά των μη μεταδοτικών ασθενειών στα λιγότερο ανεπτυγμένα έθνη, μπορούμε να δούμε έναν εντοπισμό αυτής της αύξησης μαζί με την αυξανόμενη κατανάλωση εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων στη διατροφή τους».

Παρόλο που επαγγελματικές οργανώσεις όπως το Αμερικανικό Κολέγιο Καρδιολογίας προειδοποιεί τους ασθενείς να «επιλέγουν ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα αντί για υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα» στις διατροφικές οδηγίες τους για το 2021, υπάρχει η προειδοποίηση ότι «δεν υπάρχει κοινά αποδεκτός ορισμός για τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα και ορισμένα υγιεινά τρόφιμα μπορεί να υπάρχουν στην κατηγορία των υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων».

«Όταν τα συστατικά μιας τροφής περιέχονται σε μια φυσική, ολική μήτρα τροφής, πέπτονται πιο αργά και πιο αναποτελεσματικά, με αποτέλεσμα λιγότερη εξαγωγή θερμίδων, χαμηλότερο γλυκαιμικό φορτίο γενικά και μικρότερη αύξηση των λιποπρωτεϊνών πλούσιων σε τριγλυκερίδια μετά το φαγητό, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αθηρωματική πλάκα», δήλωσε η Allison H. Ferris, M.D., επικεφαλής συγγραφέας, αναπληρώτρια καθηγήτρια και πρόεδρος του Τμήματος Ιατρικής και διευθύντρια του προγράμματος ειδίκευσης στην εσωτερική ιατρική, FAU Schmidt College of Medicine. «Συνεπώς, ακόμη και αν τα ενοχλητικά πρόσθετα αφαιρούνταν από τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα, θα εξακολουθούσε να υπάρχει ανησυχία για υπερκατανάλωση αυτών των προϊόντων που ενδεχομένως να οδηγήσει σε παχυσαρκία, διαβήτη και καρδιακές παθήσεις».

Οι συγγραφείς προσθέτουν ότι οι οργανισμοί δημόσιας υγείας χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο το σύστημα ταξινόμησης NOVA, το οποίο χωρίζει τα τρόφιμα σε τέσσερις κατηγορίες: ολόκληρα τρόφιμα, μαγειρικά συστατικά (στοιχεία όπως το βούτυρο, το λάδι και το αλάτι), παραδοσιακά επεξεργασμένα τρόφιμα (όπως το ψωμί και το γιαούρτι που φτιάχνονται με λίγα συστατικά) και υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα, ή εκείνα τα τρόφιμα που παρασκευάζονται βιομηχανικά και χρησιμοποιούν συστατικά που συνήθως δε βρίσκονται σε μια οικιακή κουζίνα.

Σύμφωνα με τους συγγραφείς, ένας πιθανός μηχανισμός εξήγησης των κινδύνων είναι ότι τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα περιέχουν γαλακτωματοποιητές και άλλα πρόσθετα που ο γαστρεντερικός σωλήνας των θηλαστικών ως επί το πλείστον δε χωνεύει. Μπορεί να λειτουργούν ως πηγή τροφής για τη μικροβιακή μας χλωρίδα και επομένως να δημιουργούν ένα δυσβιοτικό μικροβίωμα που μπορεί, στον κατάλληλο ξενιστή, να αναπτύξει ασθένειες.

«Τα πρόσθετα, όπως η μαλτοδεξτρίνη, μπορεί να αναπτύξουν ένα βλεννογόνο στρώμα που είναι φιλικό προς ορισμένα είδη βακτηρίων που βρίσκονται σε μεγαλύτερη αφθονία σε ασθενείς με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου», δήλωσε η Sherling. «Όταν η βλεννώδης στιβάδα δε διατηρείται σωστά, η στιβάδα των επιθηλιακών κυττάρων μπορεί να γίνει ευάλωτη σε τραυματισμούς, όπως έχει αποδειχθεί σε μελέτες σίτισης με χρήση καραγενάνης σε ανθρώπους και σε άλλες μελέτες σε μοντέλα ποντικιών με χρήση πολυσορβικού οξέος-80 και κόμμεως κυτταρίνης, προκαλώντας ανοσολογικές αντιδράσεις στον ξενιστή».

Οι συγγραφείς προσθέτουν ότι έχει σημειωθεί σημαντική αύξηση του καρκίνου του παχέος εντέρου στις ΗΠΑ, ιδίως μεταξύ των νεότερων ενηλίκων. Εκτιμούν ότι η αυξημένη κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων μπορεί να συμβάλλει, όπως επίσης και σε αρκετές άλλες γαστρεντερικές παθήσεις.

«Το κατά πόσον τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα συμβάλλουν στα αυξανόμενα σήμερα ποσοστά μη μεταδοτικών ασθενειών απαιτεί άμεσο έλεγχο σε αναλυτικές μελέτες που έχουν σχεδιαστεί εκ των προτέρων για να το κάνουν», δήλωσε ο Charles H. Hennekens, M.D., FACPM, συν-συγγραφέας, πρώτος καθηγητής Ιατρικής Sir Richard Doll και ανώτερος ακαδημαϊκός σύμβουλος του FAU Schmidt College of Medicine. «Εν τω μεταξύ, πιστεύουμε ότι είναι καθήκον όλων των επαγγελματιών υγείας να συζητήσουν με τους ασθενείς τους τα οφέλη της αύξησης κατανάλωσης τροφίμων ολικής αλέσεως και της μείωσης κατανάλωσης υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων».

Οι συγγραφείς εκτιμούν επίσης ότι, όπως ακριβώς οι κίνδυνοι του καπνού άρχισαν να αναδεικνύονται κατά τα μέσα του προηγούμενου αιώνα, πέρασαν δεκαετίες προτού η υπεροχή των στοιχείων και οι προσπάθειες των προνοητικών αξιωματούχων υγείας προκαλέσουν αλλαγή πολιτικής για την αποθάρρυνση της χρήσης τσιγάρων. Λένε ότι είναι πιθανό να υπάρξει μια παρόμοια πορεία για τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα.

«Οι πολυεθνικές εταιρείες που παράγουν υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα είναι εξίσου, αν όχι περισσότερο, ισχυρές από ό,τι ήταν οι εταιρείες καπνού τον περασμένο αιώνα και είναι απίθανο οι κυβερνήσεις να μπορέσουν να προχωρήσουν γρήγορα σε πολιτικές που θα προωθούν τα πλήρη τρόφιμα και θα αποθαρρύνουν την κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων», δήλωσε η Sherling. «Ουσιαστικά, οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης θα πρέπει επίσης να παραμείνουν ενήμεροι για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλοί από τους ασθενείς μας στο να μπορούν να αντέξουν οικονομικά και να βρουν πιο υγιεινές επιλογές, γεγονός που απαιτεί μια ευρύτερη ανταπόκριση της δημόσιας υγείας».

Πηγή Florida Atlantic University