Είναι η πρώτη φορά που μια νέα γενιά αντισωμάτων δοκιμάζεται με σχετική επιτυχία σε ανθρώπους.

Η θεραπεία φαίνεται ότι μπορεί να μειώσει δραστικά την παρουσία του ιού HIV στο αίμα ενός ασθενούς. Παραμένει ζητούμενο πάντως κατά πόσο τα αντισώματα μπορούν όντως να έχουν θεραπευτική δράση σε βάθος χρόνου.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Ροκφέλερ των ΗΠΑ, με επικεφαλής τον καθηγητή μοριακής ανοσολογίας Μίχελ Νουσεντσβάιγκ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», ανέφεραν ότι η νέα προσέγγιση προσφέρει μια ανανεωμένη αισιοδοξία στο πεδίο της ανοσοθεραπείας του AIDS, καθώς θα δώσει στους γιατρούς νέες δυνατότητες για την καταπολέμηση ή ακόμη και την πρόληψη της νόσου.

Στους ασθενείς με AIDS λαμβάνει χώρα μια συνεχής μάχη μεταξύ του ιού και του ανοσοποιητικού συστήματος. Δυστυχώς, ακόμα και όταν το σώμα του ασθενούς παράγει νέα αντισώματα κατά του HIV, ο ιός μεταλλάσσεται συνεχώς, καταφέρνοντας έτσι να βρίσκεται πάντα σε πλεονεκτική θέση. Όμως, η νέα θεραπεία που βασίζεται στο αντίσωμα 3BNC117, μπορεί να φέρει σε πραγματικά δύσκολη θέση τον ιό.

Τα αντισώματα που είχαν δοκιμαστεί στο παρελθόν κατά του ιού, είχαν απογοητευτικά θεραπευτικά αποτελέσματα. Το 3BNC117 ανήκει σε μια νέα γενιά «αντισωμάτων ευρείας εξουδετέρωσης», τα οποία μπορούν να αντιμετωπίσουν μια ευρεία γκάμα στελεχών του ιού. Αυτά τα αντισώματα έχουν ενεργή δράση εναντίον τουλάχιστον του 80% των στελεχών του HIV, ενώ είναι και εξαιρετικά ισχυρά από ανοσολογική άποψη. Το 3BNC117 δρα εναντίον 195 από τα συνολικά 237 στελέχη του ιού HIV.

Αυτά τα αντισώματα ευρείας εξουδετέρωσης παράγονται με φυσικό τρόπο στο 10% έως 30% των ανθρώπων με HIV, μετά από αρκετά έτη λοίμωξης. Έως τότε όμως, ο ιός στο σώμα τους έχει εξελιχθεί έτσι ώστε να αποφεύγει ακόμη και αυτά τα ισχυρά αντισώματα.

Οι αμερικανοί επιστήμονες κατάφεραν να απομονώνουν και μετά να κλωνοποιούν αυτά τα αντισώματα, χορηγώντας τα έγκαιρα στον οργανισμό του ασθενούς, προτού ο ιός προλάβει να κάνει τις κατάλληλες μεταλλάξεις. Είχαν προηγηθεί πειράματα σε ποντίκια και πιθήκους που έδειξαν την αποτελεσματικότητα της μεθόδου, η οποία τώρα επιβεβαιώθηκε για πρώτη φορά και στους ανθρώπους.

Οι ερευνητές χορήγησαν μια μόνο δόση του αντισώματος (σε τέσσερις διαφορετικές δοσολογίες) σε 29 φορείς και μη του ιού HIV στις ΗΠΑ και τη Γερμανία και μετά παρακολούθησαν επί δύο μήνες την αντίδραση του οργανισμού. Και στους οκτώ φορείς που πήραν την μεγαλύτερη δοσολογία, η ποσότητα του ιού στο αίμα τους μειώθηκε από οκτώ έως 300 φορές επί ένα μήνα. Το πόσο αντέδρασε κάθε ασθενής, εξαρτιόταν από το πόσο σοβαρή ήταν η λοίμωξή του και ποιά ήταν η ευαισθησία στο αντίσωμα των συγκεκριμένων στελεχών του HIV κάθε ξεχωριστού ατόμου.

Η δόση του 3BCN117 έγινε καλά ανεκτή από τους ασθενείς, ενώ σε μερικούς από αυτούς (αλλά όχι σε όλους) τα αντισώματα παρέμειναν ενεργά σε βάθος χρόνου. Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι αντισώματα όπως αυτό, θα είναι ικανά να «ξετρυπώνουν» τον ιό από τις κρυψώνες του στο σώμα, οι οποίες του επιτρέπουν να αναγεννάται κάθε φορά. Τα σημερινά αντι-ιικά φάρμακα δυστυχώς δεν μπορούν να φθάσουν σε αυτά τα απρόσιτα «ρεζερβουάρ» του ιού.

Το πιο πιθανό είναι ότι το νέο αντίσωμα θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με άλλα αντισώματα ή αντι-ιικά φάρμακα. Όπως είπαν οι επιστήμονες, από μόνο του οποιοδήποτε αντίσωμα ή άλλο φάρμακο δεν φαίνεται ικανό να καταστείλει τον ιό για μακρύ χρονικό διάστημα, επειδή ο HIV βρίσκει τρόπο τελικά να αναπτύσσει αντιστάσεις απέναντι στα μεμονωμένα φάρμακα.

Οι επιστήμονες θεωρούν θετικό ότι η θεραπεία του νέου αντισώματος απαιτεί χορήγησή του μόνο μία φορά κάθε λίγους μήνες, αντίθετα με τα σημερινά αντι-ιικά φάρμακα, που χορηγούνται καθημερινά.

Στο βάθος του ορίζοντα, οι επιστήμονες προσβλέπουν στην αξιοποίηση του συγκεκριμένου (ή κάποιου παρεμφερούς) αντισώματος για την ανάπτυξη επιτέλους ενός εμβολίου, που θα προλαμβάνει την λοίμωξη από τον ιό HIV. Η ελπίδα είναι ότι η χορήγηση του εμβολίου σε έναν υγιή οργανισμό θα γεννά στο ανοσοποιητικό σύστημά του ισχυρά αντισώματα, αρκετά για να μπλοκάρουν μια μόλυνση, προτού η νόσος εγκαθιδρυθεί.

Οι επιστήμονες συνεχίζουν τις έρευνές τους για την ανακάλυψη και άλλων αντισωμάτων ευρείας εξουδετέρωσης, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται σε ανθρώπους και άλλες κλινικές δοκιμές αντισωμάτων, των οποίων αναμένονται τα αποτελέσματα. Ερωτηματικό παραμένει το κόστος, καθώς ακόμη και ένας μόνος «γύρος» θεραπείας μπορεί να κοστίζει χιλιάδες ευρώ.