Πολλοί οι λόγοι και τα κίνητρα της κάθε απόδρασης και σεβαστοί θα έλεγα. Ας μου επιτραπεί να περιοριστώ στην δική μας πλευρά. Είναι τόση η οικειότητα που νιώθομε με το Μικρασιατικό παρελθόν (και μόνον οι βουβοί μάρτυρες των μνημείων και η αρχαιοελληνική τοπωνυμιολογία γοητεύουν και συγκινούν τον γνώστη τους) ώστε η επιθυμία συχνότερων επισκέψεων είναι εντονότερη. Ειδικά αυτή τη φορά που έτυχε να βρεθούμε φέτος στην εκδήλωση της Γενοκτονίας των Ποντίων ακριβώς την προηγούμενη Κυριακή 22 Μαϊου, η επιθυμία αυτή έγινε ανάγκη ψυχής για ένα προσκύνημα στα κοντινότερα έστω ματωμένα χώματα. Και έτσι Κυριακή σήμερα 29 Μαϊου περιηγούμεθα για πολλοστή φορά την πόλη της αρχαίας Αλικαρνασσού με την αναπόφευκτη επεκτατικότητά της, την εκσυχρονισμένη μορφή της, την σωστή τουριστική αξιοποίησή της, με τα απομεινάρια του αρχαίου τείχους της, του θεάτρου της, του περίφημου Μαυσωλείου της, την πασίγνωστη τότε Σαλμακίδα πηγή της, το εμβληματικό Ιπποτικό κάστρο της και το κυριότερο, τους εναπομένοντες ζεστούς Τουρκοκρητικούς φίλους μας (όπως τον Γκιουνούς, τον Μουζαφέρ κ.α.). Βλέπομε πολλές αλλαγές, επί τα βελτίω φυσικά και πολύ πιο βελτιωμένη, σε εντυπωσιακό βαθμό, την γενική εικόνα της πόλης, σε σημείο που θα πρέπει να απευθύνομε τα συγχαρητήριά μας στην Δημοτική αρχή του τόπου. Κι όταν λέμε βελτίωση, δεν εννοούμε μόνο την ολοκλήρωση του ανακαινισμένου κάστρου, των λιμενικών-τελωνειακών εγκαταστάσεων, ή το γενικότερο νοικοκύρεμα ως προς τον πολιτισμό της καθημερινότητας. Αναφέρομαι εδώ συγκεκριμένα στον ευπρεπισμό της πλατείας του μισογκρεμισμένου Αγίου Νικολάου, στην περίφραξη του Ιερού χώρου και στην απομάκρυνση κάθε ίχνους εμπορίου και προκλητικής ασέβειας. Ευχής έργον θα ήταν να αναστηλωθεί επί τέλους κάποτε και ο Άγιος Νικόλαος (Θέμα που μας έχει απασχολήσει κατ’ επανάληψιν στο παρελθόν) όπως συμβαίνει με ανάλογα Μουσουλμανικά θρησκευτικά μνημεία της Κω. Δεν ομιλούμε πλέον για την ισοπέδωση του κοιμητηρίου (και του Ι.Ναού του) του Ρωμαίϊκου μαχαλά και την ανέγερση στον ίδιο χώρο του «Μαναστίρ Οτέλ» όσο κι’ αν πονάει, γιατί πιστεύομε ακράδαντα πως τουλάχιστον ο μνημειακός πολιτισμός θα έπρεπε να είναι αξιοσέβαστος εκατέρωθεν. ΄Οσο για την εγκαταλελειμμένη «ερημική εκκλησιά» της Παναγίας (που μαθαίναμε κάποτε παιδιά με το στιχούργημα «εις το βουνό ψηλά εκεί…») του αντικρινού καταπράσινου νησιού Καρά Αντά, θα περιμένομε τον ειδικό αρχαιολόγο Γ. Μαστορόπουλο να μας ενημερώσει πιο υπεύθυνα, γιατί το έχει από καιρό μελετήσει. Όσο για μένα, ήταν αρκετό αυτή τη φορά το ότι γνώρισα από κοντά τα λεγόμενα «Λουτρά της Κλεοπάτρας».
Προχωρούν επομένως πολύ πιο βαθιά και μπράβο τους. Προσπαθούν να δημιουργήσουν πολιτιστικές ρίζες προβάλλοντας πρόσωπα και μνημεία που φυσικά δεν τους ανήκουν ούτε χρονολογικά ούτε φυλετικά. Στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας εντάσσεται προφανώς και η τοποθέτηση προτομών και επιβλητικών ανδριάντων. Περιορίζομαι σ’ αυτά που είδα στον κεντρικό χώρο του λιμένος και της κεντρικής οδού προς τον Σταθμό: Ανδριάντα φυσικού μεγέθους του γνωστού Τούρκου ποιητή Ναζίμ Χικμέτ (και πολύ σωστά), δέκα προτομές συγχρόνων εξεχουσών (στις επιστήμες και την τέχνη) γυναικείων μορφών της Τουρκίας και ευμεγέθεις ανδριάντας των Σατραπών της εξελληνισμένης Καρίας Αρτεμησίας και Μαυσώλου και φυσικά του Ηροδότου (παλαιότερα τον είχαμε εντοπίσει σε μια γωνιά του Σταθμού) χωρίς βέβαια την ελληνική ιδιότητα της συγγραφής και της ιστορίας του, όπως ως γνωστόν, συνηθίζουν συστηματικά…
Αναπόφευκτα συνέκρινα την εικόνα του λιμένος της Κω, την εντύπωση που προκαλεί στους επισκέπτες της και το μήνυμα που εκπέμπει αυτό το ουδέτερο, απρόσωπο και φτηνό, θα έλεγα, γνωστό σήμα… Και ερωτώ: Τίποτα, μα τίποτα άραγε δεν έχομε να προβάλομε; Και ιστορία πλουσιότατη διαθέτομε και προτάσεις Δόξα τω Θεώ υπάρχουν.
Κατερίνα Παπαθωμά - Μαστοροπούλου
Αλικαρνασσός (Bodrum)
