Ο Δήμαρχος Κω, αναφέρθηκε στα προβλήματα των Δήμων, κάνοντας λόγο για επικάλυψη αρμοδιοτήτων, υποστελέχωση και έλλειψη οικονομικών πόρων. Άσκησε αυστηρή κριτική στην κεντρική διοίκηση για την μετατροπή της αυτοδιοίκησης σε γραφειοκρατικό, δύσκαμπτο μηχανισμό, ζητώντας ξεκαθάρισμα ρόλων. Παράλληλα κάλεσε τους εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης των νησιών μας να θέσουν στο δημόσιο διάλογο το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας, να σχεδιάσουν και να διεκδικήσουν λύσεις. Όσον αφορά στην προοπτική των νησιών μας, ο Θεοδόσης Νικηταράς δήλωσε αισιόδοξος, περιγράφοντας τις δυνατότητες κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης. Τέλος, έδειξε την κατεύθυνση που πρέπει να προσανατολιστεί η αυτοδιοίκηση, καταθέτοντας καινοτόμες προτάσεις, όπως τη μεταφορά της πρωτοβάθμιας υγείας στους Δήμους. «Για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα και να σχεδιαστεί η τοπική ανάπτυξη, πρέπει η Τοπική Αυτοδιοίκηση να απελευθερωθεί διοικητικά και να ενισχυθεί οικονομικά, δίχως αύξηση φόρων για τους πολίτες» δήλωσε χαρακτηριστικά, συμπληρώνοντας ότι «μέσα από ένα τέτοιο πρίσμα, με ξεκάθαρους στόχους, οι Δήμοι πρέπει να προτάξουν στις διεκδικήσεις τους:
- Την άμεση μεταφορά πόρων και αρμοδιοτήτων που επηρεάζουν την τοπική ανάπτυξη, στους Δήμους που μπορούν να τις ασκήσουν, στη λογική της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης.
- Την δημιουργία διαδημοτικών και διαβαθμιδικών συνεργασιών, όταν ένας Δήμος δεν μπορεί ή δεν επιθυμεί να αναλάβει την ευθύνη αρμοδιότητας.
- Την μεταφορά στην τοπική αυτοδιοίκηση του ΕΝΦΙΑ.
- Την μεταφορά στους Δήμους των εσόδων από το Τέλος Διανυκτέρευσης.
- Την απελευθέρωση προσλήψεων μόνιμων και εποχικών στις ανταποδοτικές υπηρεσίες των Δήμων.
- Την απλοποίηση διαδικασιών που αφορούν σε προσλήψεις, προμήθειες και έργα.
- Τη δημιουργία ειδικού προγράμματος, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, για επενδύσεις των Δήμων στις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας και στη δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων.
Σημείωση: ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία του Δημάρχου Κω.
Εισήγηση Δημάρχου Κω Θεοδόση Νικηταρά
Τα νησιά μας στον 21 ο αιώνα με αποφασιστικότητα, τόλμη και όραμα σχεδιάζουμε το μέλλον μας
Αγαπητοί φίλοι, συνεργάτες και συνοδοιπόροι στην αυτοδιοίκηση. Από μόνο του το γεγονός ότι οι εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης Νοτίου Αιγαίου πραγματοποιούμε το συνέδριό μας στην Αθήνα, δείχνει ότι ερχόμαστε από μια ιδιαίτερη
περιοχή, με σοβαρά μειονεκτήματα. Δεν είναι εύκολο, ακόμα και στον 21 ο αιώνα, να συνεδριάσουμε σε ένα από τα νησιά μας, όταν πολλοί από εμάς θα χρειαστεί να λείψουν αρκετές ημέρες από τον τόπο τους. Οι περισσότεροι, είμαστε σχετικά νέοι στα αυτοδιοικητικά πράγματα. Όμως όσοι έχουν μνήμες από τις προηγούμενες δεκαετίες, πως ήταν τότε η κατάσταση στην τοπική αυτοδιοίκηση, βλέπουν ότι πολλά ζητήματα επαναλαμβάνονται, δίχως να έχουν αντιμετωπιστεί στο πέρασμα των χρόνων. Και δεν είναι μόνο όσα επαναλαμβάνονται αλλά έχουμε και πισωγύρισμα, ειδικά στη δυνατότητα άμεσης παρέμβασης σε καθημερινές ανάγκες των δημοτών. Παρότι, σε διαφορετικές περιόδους, γεννήθηκαν προσδοκίες ή ελπίδες ότι θα πάνε καλύτερα τα πράγματα για τις κοινωνίες των νησιών μας. Οι ελπίδες πολλές φορές έδωσαν τη θέση τους σε μεγάλες απογοητεύσεις. Όχι μόνο σε όσους υπηρέτησαν ή υπηρετούν στην αυτοδιοίκηση, αιρετούς και εργαζόμενους, αλλά κυρίως στους πολίτες. Αυτό συμβαίνει, διότι η τοπική αυτοδιοίκηση έχει μετατραπεί σε γραφειοκρατικό, δύσκαμπτο μηχανισμό. Αν και διατηρεί άμεσα ανακλαστικά ως προς τον εντοπισμό προβλημάτων, δεν της επιτρέπεται να αντιμετωπίζει άμεσα τις ανάγκες που προκύπτουν. Ειδικά σε περιοχές με ταχεία οικονομική ανάπτυξη το πρόβλημα διογκώνεται, αφού ο ιδιωτικός τομέας της οικονομίας τρέχει με μεγάλες ταχύτητες που οι Δήμοι δεν μπορούν να ακολουθήσουν. Δεν διαθέτουν την διοικητική ευελιξία, το προσωπικό και τους πόρους που απαιτούνται. Πολύ πιο γρήγορα πχ χτίζεται ένα μεγάλο ξενοδοχείο, από ότι κατασκευάζεται ένα δημοτικό έργο, πολύ δε περισσότερο ένα κοινωφελές πχ νοσοκομείο, ακόμα και όταν υπάρχουν οι διαθέσιμοι πόροι. Η ευθύνη για όλα αυτά βαρύνει κυρίως αυτό που λέμε κεντρική διοίκηση. Ότι εκφράζει τη λογική του αθηνοκεντρικού πολιτικού και διοικητικού συστήματος, που θέλει να ελέγχει πόρους και αρμοδιότητες, που δεν ξεκαθαρίζει ρόλους και ευθύνες. Είναι το σύστημα που αποδεικνύεται αναποτελεσματικό να στηρίξει την ανάπτυξη. Καθυστερεί και εμποδίζει ακόμη και αυτούς που μπορούν και θέλουν να τρέξουν. Αυτό που μπορεί να μας ονομάζει ισχυρούς, όταν μας έχει ανάγκη. Που μας αντιμετωπίζει όμως ως επαίτες στις δίκαιες διεκδικήσεις μας. Μας χρεώνει ευθύνες, δίχως να μας δίνει τα όπλα να αγωνιστούμε. Εμείς, οι εκπρόσωποι κάθε τοπικής κοινωνίας, που ερχόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με τα προβλήματα των νησιών μας, κάνουμε αυτά που πρέπει για να το αλλάξουμε; Όταν, την ίδια ώρα, στα μάτια των πολιτών, η τοπική αυτοδιοίκηση θεωρείται συνυπεύθυνη για πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζουν, όταν δεν δίνονται λύσεις. Για προβλήματα που θέλουμε, μπορούμε, αλλά δεν μας επιτρέπουν να λύσουμε. Και έχουν δίκιο οι πολίτες. Δανειζόμενοι και παραφράζοντας τους στίχους του ποιητή Κώστα Βάρναλη, νομίζω πρέπει να φωνάξουμε ότι «δεν είμαστε δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα και δεν προσμένουμε ίσως κάποιο θάμα». Είμαστε εδώ γιατί έχουμε ρόλο και ευθύνη. Εκπροσωπούμε το πιο ευαίσθητο κομμάτι της πατρίδας μας, τη νησιωτική Ελλάδα. Απαιτούμε το δημοκρατικό μετασχηματισμό του Κράτους και της δημόσιας διοίκησης, ώστε ο πολίτης να αποφασίζει για αυτά που αφορούν τη ζωή του. Γιατί η διοικητική αυτοτέλεια και η οικονομική αυτοδυναμία της τοπικής αυτοδιοίκησης παραμένουν ζητούμενο. Διεκδικούμε, στο όνομα των πολιτών μιας δημοκρατικής και ευνομούμενης Πολιτείας. Τον πραγματικό ρόλο, τα εφόδια και τις δυνατότητες που πρέπει να έχει η τοπική αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα του 21 ου αιώνα.
Διότι μόνο με αυτόν τον τρόπο θα έχουμε ενεργούς πολίτες, κοινωνική συνοχή και ισχυρή Ελλάδα. Αυτό είναι το καθήκον μας. Η μεγάλη ευθύνη μας απέναντι στους συνδημότες και στην πατρίδα μας.
Αγαπητοί φίλοι,
όλοι γνωρίζουμε ότι ο πληθυσμός της χώρας μας μεγαλώνει ηλικιακά, το δείχνουν όλες οι μελέτες. Το δημογραφικό είναι ίσως το πρόβλημα που σε αυτό καταλήγουν όλες οι αδυναμίες της χώρας μας και τα προβλήματα της κοινωνίας μας. Έχει πολλές πλευρές, από τις μειωμένες γεννήσεις έως τη φυγή των νέων επιστημόνων μας στο εξωτερικό. Με οικονομικά και κοινωνικά αίτια ταυτόχρονα. Παρόλα αυτά, εκτός από τους κοινωνικούς επιστήμονες που το μελετούν και τα δημοσιεύματα των εφημερίδων από καιρού εις καιρόν, περνάει στο περιθώριο του δημόσιου διαλόγου. Αναρωτηθήκαμε μήπως πρέπει η τοπική αυτοδιοίκηση να είναι αυτή που θα το βάλει στο τραπέζι της συζήτησης; Εμείς στο Νότιο Αιγαίο, την μοναδική Περιφέρεια της χώρας που έχει αύξηση πληθυσμού, πρέπει να το κάνουμε. Έχουμε πολλούς λόγους για αυτό. Είμαστε στα σύνορα, στην εσχατιά της Ευρώπης. Έχουμε την εμπειρία των πρώτων μεταπολεμικών δεκαετιών, όταν άδειασαν τα νησιά μας από πληθυσμό. Έχουμε όμως και την εμπειρία των τελευταίων δεκαετιών που ξαναγεμίζουν. Δεν πρέπει να αρκεστούμε στους σημερινούς αριθμούς. Δε φτάνει να αυξάνεται ο πληθυσμός στα μεγάλα νησιά. Πρέπει να βλέπουμε τι γίνεται και στα διπλανά μας. Στόχος μας, να κατοικηθεί κάθε νησί του Αιγαίου, όσο μικρό και αν είναι. Μπορούμε να το σχεδιάσουμε, να απαιτήσουμε λύσεις, να συνδράμουμε όλοι σε αυτό. Η τεχνολογία σήμερα βοηθάει σε πολλά. Στην παραγωγή ενέργειας, στην εργασία από απόσταση, στην τηλεκπαίδευση και στην τηλεϊατρική. Ζούμε σε περιβάλλον που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα, από κανέναν. Μπορούμε να γίνουμε το καλό παράδειγμα. Της αειφόρου ανάπτυξης και της ποιοτικής ζωής. Με ρεαλιστικά σχέδια και μετρήσιμες δράσεις, με βλέμμα στο μέλλον.
Κάπως έτσι πιστεύω ότι οφείλουμε να βλέπουμε τα πράγματα. Πέρα από αριθμούς και δείκτες οικονομικής ανάπτυξης, που δεν αρκούν να περιγράψουν την πραγματική κοινωνική κατάσταση. Μπορεί στα μεγάλα τουριστικά νησιά οι αριθμοί να μεγαλώνουν αλλά αυξάνονται μαζί τους τα προβλήματα και οι απαιτήσεις. Αξίζει να αναφέρω, ως χαρακτηριστικό παράδειγμα, τις ανάγκες σε σχολική στέγη που
δημιουργεί η αύξηση του πληθυσμού της Κω, περίπου 10% την τελευταία δεκαετία. Ο μαθητικός πληθυσμός της Κω αυξάνεται ραγδαία.
Μόνο σε σχολικά κτίρια, για να καλύψουμε τις ανάγκες, θα χρειαστεί επένδυση πολλών εκατομμυρίων ευρώ. Χρειαζόμαστε τουλάχιστον 3 νηπιαγωγεία, 4 νέα δημοτικά, 3 γυμνάσια και 3 λύκεια. Οι μαθητές είναι εδώ, βρίσκονται στριμωγμένοι στα σχολεία και οι λύσεις δε μπορεί να περιμένουν. Γενικότερα, η τουριστική μεγέθυνση έχει ανάγκη υποστήριξης από νέες υποδομές. Δημιουργεί αυξημένες ανάγκες, για νέο Νοσοκομείο, στέγαση, στην καθαριότητα, στην αποκομιδή και διαχείριση απορριμμάτων, στην ύδρευση, στο οδικό δίκτυο.
Ποιος θα τα αντιμετωπίσει όλα αυτά και πως; Πως και πόσο μας στηρίζει η Πολιτεία; Επαρκούν οι ευρωπαϊκοί πόροι; Ποιες είναι οι δικές μας διαθέσιμες δυνάμεις; Σοβαρά ερωτήματα που οφείλουμε να δώσουμε απαντήσεις. Να μην αρκεστούμε στους αριθμούς αλλά να διεκδικήσουμε συλλογικά και τεκμηριωμένα τις πραγματικές δυνατότητες που πρέπει να έχει η αυτοδιοίκηση. Υπάρχει πλασματική εικόνα σε πολλούς, για τις πραγματικές οικονομικές δυνατότητες των τουριστικών Δήμων. Ως παράδειγμα μπορώ να αναφέρω τα έσοδα του Δήμου Κω από τον τουρισμό, στην πολύ καλή τουριστική χρονιά του 2019 με πάνω από 1.200.000 αφίξεις. Μόλις 3.631.000€, από το Τέλος παρεπιδημούντων, το Τέλος εκδιδομένων λογαριασμών, την εκμετάλλευση των παραλιών και των κοινοχρήστων χώρων.
Ποιες από όλες τις ανάγκες να καλύψουμε με αυτά; Δυσανάλογα τα μεγέθη. Αρκεί να δούμε ότι μια μεσαίου μεγέθους τουριστική επένδυση φτάνει μερικές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ. Δυστυχώς, παρά τον πολυδιαφημισμένο ρόλο της Αυτοδιοίκησης στην ανάπτυξη της χώρας μας, οι συνθήκες που διαμορφώθηκαν τα τελευταία χρόνια, μας έχουν πάει αρκετά πίσω από τις πραγματικές ανάγκες.
Αντί να βλέπουμε βελτίωση, με ενίσχυση της με πόρους, αρμοδιότητες και στελέχη, ασκούμε διοίκηση σε ένα περιβάλλον που δεν εμπνέει, χωρίς ανοικτούς ορίζοντες. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση αντί να έχει τον πρώτο λόγο στις τοπικές υποθέσεις, συμπιέζεται μεταξύ κεντρικής διοίκησης και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης. Πνίγεται, μεταξύ των αυξανόμενων αναγκών των κατοίκων και της τοπικής ανάπτυξης από τη μια, και του ρόλου που της έχει προσδιορίσει ένα σκληρό, γραφειοκρατικό, συγκεντρωτικό κράτος από την άλλη. Όπου πλέον έχει χαθεί κάθε έννοια δημοκρατικού προγραμματισμού της ανάπτυξης. Σε αντίθεση με την Αρχή της Επικουρικότητας, όπως ορίζεται στην Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που προβλέπει ότι οι υποθέσεις των πολιτών πρέπει να αντιμετωπίζονται στο εγγύτερο σε αυτούς επίπεδο διοίκησης. Σε αντίθεση ακόμα και με το Σύνταγμα της χώρας μας, που αναγνωρίζει και κατοχυρώνει τον σημαντικό ρόλο της Αυτοδιοίκησης αλλά και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα των νησιωτικών περιοχών. Γνωρίζουμε όλοι, ότι στο άρθρο 101 ορίζεται χαρακτηριστικά «…Ο κοινός νομοθέτης και η Διοίκηση, όταν δρουν κανονιστικά, υποχρεούνται να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες των νησιωτικών και ορεινών περιοχών, μεριμνώντας για την ανάπτυξή τους», και ότι το άρθρο 102 προβλέπει μεταξύ άλλων ότι «…Υπέρ των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης συντρέχει τεκμήριο αρμοδιότητας για τη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων». Προβλέψεις ουσιαστικά κενές περιεχομένου, όσο δεν αποκτούν κανονιστικό χαρακτήρα. Μπορούμε να το λέμε αυτό, αφού η έννοια του αυτοδιοίκητου και της νησιωτικότητας, δεν έχουν αποκτήσει περιεχόμενο σε μείζονα ζητήματα της τοπικής οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Ουσιαστικά επικρατεί χαώδης κατάσταση, όπου σημαντικές αρμοδιότητες για την τοπική ανάπτυξη εμπλέκονται μεταξύ Κράτους και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, αλληλοκαλύπτονται μεταξύ Περιφερειακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης και άκρη δεν βγάζουμε. Ελπίζαμε ότι η εφαρμογή του προγράμματος «Καλλικράτης» και η δημιουργία ενός Δήμου ανά νησί θα αποτελούσε ευκαιρία να ξεκαθαρίσουν τα όρια και οι ευθύνες κάθε επιπέδου διοίκησης. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα, 13 χρόνια μετά, αυτό δεν έχει γίνει, παρά τις κατά καιρούς δηλώσεις των κυβερνώντων. Έτσι γίνεται κατανοητή η σύγχυση που επικρατεί στη διοίκηση της Χώρας μας. Σε συνδυασμό μάλιστα με την υποστελέχωση και την έλλειψη οικονομικών πόρων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τα προβλήματα διαιωνίζονται και λειτουργούν ως τροχοπέδη στην ανάπτυξη κάθε τόπου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο τομέας της υγείας που στενάζει στα νησιά μας. Όπου οι Δήμοι δεν έχουν ουσιαστικά καμία αρμοδιότητα. Μας μένει μόνο η υλοποίηση κάποιων χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων στην κοινωνική προστασία και αλληλεγγύη, όπως είναι το «Βοήθεια στο σπίτι», τα ΚΔΑΠ κλπ ή στην προσχολική αγωγή με τη λειτουργία Παιδικών Σταθμών. Παρόλα αυτά, αν πραγματικά θέλουμε να κάνουμε βήματα ως κοινωνία πρέπει να παραδειγματιστούμε από την εμπειρία άλλων ευρωπαϊκών χωρών και να προχωρήσουμε σε ριζική αλλαγή του μοντέλου διοίκησης της Χώρας, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας. Έχουμε πολύ καλά παραδείγματα, από τα οποία μπορούμε να αντλήσουμε εμπειρία. Επιπλέον να λάβουμε υπόψη ότι η πανδημία που ζήσαμε κατέδειξε την αναγκαιότητα αντιμετώπισης της σε τοπικό επίπεδο. Ουσιαστικά ένα είναι το συμπέρασμα. Εάν θέλουμε να δώσουμε λύσεις σε όφελος των τοπικών κοινωνιών, όπως στη δημόσια υγεία, στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αλλά και στην μεταδευτεροβάθμια κατάρτιση, αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την αποκέντρωση του συστήματος. Με ξεκαθάρισμα αρμοδιοτήτων και μεταφορά πόρων. Σε μια τέτοια κατεύθυνση μπορούμε να σχεδιάσουμε τα βήματα, ξεκινώντας από την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Η πετυχημένη μεταφορά της αρμοδιότητας προσχολικής αγωγής προ εικοσαετίας, μπορεί να αποτελέσει καλό οδηγό και για την εκπαίδευση, όπως και η εμπειρία άλλων χωρών. Αυτό πρέπει να γίνει σε συνδυασμό με γενικότερη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης και σίγουρα με φορολογική αποκέντρωση. Με πρόβλεψη υλοποίησης σε συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα. Με πρόβλεψη διαδημοτικών και διαβαθμιδικών συνεργασιών, όποτε η Τοπική Αυτοδιοίκηση αδυνατεί να αναλάβει την ευθύνη. Τέτοιες συνεργασίες είναι πολύτιμες, ειδικά στο νησιωτικό χώρο. Πρώτο βήμα σε ένα τέτοιο σχεδιασμό μπορεί να είναι η μεταφορά της πρωτοβάθμιας υγείας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Τα δευτεροβάθμια νοσοκομεία να περάσουν στην Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση και το Κράτος να διατηρήσει τον κεντρικό σχεδιασμό και τα τριτοβάθμια νοσοκομεία.
Η χρηματοδότηση ενός τέτοιου εγχειρήματος μπορεί να γίνει χωρίς επιπλέον φορολογικά βάρη στους πολίτες, π.χ. με τη μεταφορά των αντίστοιχων δαπανών του κρατικού Προϋπολογισμού και του ΕΝΦΙΑ στην Αυτοδιοίκηση. Με αυτό τον τρόπο μπορούν να απελευθερωθούν δυνάμεις, να αναδειχθούν συγκριτικά πλεονεκτήματα, και να αναπτυχθούν νέοι τομείς οικονομικής ανάπτυξης.
Που μπορούν να σχεδιαστούν σε τοπικό επίπεδο, όπως ο τουρισμός υγείας και άλλες εναλλακτικές μορφές τουρισμού, προσαρμοσμένες στις δυνατότητες κάθε νησιού. Ο τουρισμός υγείας, εφόσον διαμορφωθεί το θεσμικό πλαίσιο, μπορεί να δώσει υπεραξία στις
αναπτυγμένες τουριστικές περιοχές της Χώρας μας. Να συνδέσει την οικονομία του τουρισμού με την υγεία και την ευεξία. Να αναδείξει μοναδικά πλεονεκτήματα που διαθέτουν τα νησιά μας, δίνοντας ζωή στην περιφερειακή Ελλάδα όλο το χρόνο, στηρίζοντας παράλληλα την εθνική οικονομία. Ο συνδυασμός του τουρισμού με την υγεία, μπορεί να αναπτυχθεί αρμονικά στα νησιά μας, αξιοποιώντας το μοναδικό φυσικό περιβάλλον και την ποιότητα ζωής που μπορούν να παρέχουν. Για να έχει αποτέλεσμα, πρέπει να συνεργαστούν Κράτος, Αυτοδιοίκηση, επιχειρήσεις και τοπικές κοινωνίες. Για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, βελτίωση του δομημένου χώρου και δημιουργία υποστηρικτικών δομών. Αναφερόμενος στο νησί μου, την Κω, την Πατρίδα του Πατέρα της Ιατρικής επιστήμης Ιπποκράτη, πιστεύω πως έχει όλα τα πλεονεκτήματα να προχωρήσει σε μια τέτοια προοπτική. Για εμάς, ο τουρισμός υγείας έρχεται να συμπληρώσει την Ιπποκρατική ταυτότητα του νησιού μας. Συνδέεται άρρηκτα με την ιπποκρατική φιλοσοφία ολιστικής αντιμετώπισης του ανθρώπου. Ως προς τις αναγκαίες δράσεις, ειδικά για την Κω, αυτό σίγουρα σημαίνει νέο Νοσοκομείο,
ίσως κίνητρα για δημιουργία κλινικών αποκατάστασης, ευεξίας, γηριατρικής φροντίδας, σε συνδυασμό με τουριστικές υπηρεσίες.
Το νησί μας, διαθέτει ποιοτικές τουριστικές υποδομές που πρέπει να αξιοποιηθούν και σε άλλες δραστηριότητες, σε όλη τη διάρκεια του έτους. Με σχέδιο και προγραμματισμό που θα συμβάλει στη διαμόρφωση της αναγκαίας επιχειρηματικής κουλτούρας που απαιτεί ένα τέτοιο πολυεπίπεδο εγχείρημα. Π.χ. απαιτείται επανασχεδιασμός των δημόσιων χώρων των αστικών κέντρων, μικρών και μεγάλων, ώστε να διευκολυνθεί η προσβασιμότητα και η κινητικότητα, να γίνουν φιλικά σε κατοίκους και επισκέπτες. Σε αυτή την κατεύθυνση, ως Δήμος Κω, παρότι δεν έχουμε αρμοδιότητα, κάνουμε σοβαρή προσπάθεια να στηρίξουμε τη λειτουργία του Νοσοκομείου, όπως π.χ. με την παροχή στεγαστικού επιδόματος σε γιατρούς, για να έρθουν και να παραμείνουν στο νοσοκομείο μας. Η Κως έχει συνδέσει την διαχρονική ταυτότητα της με τον Ιπποκράτη. Με την ιστορία, τα μνημεία της, το φυσικό της πλούτο. Υπηρετεί το ρόλο της ως μητροπολιτικό κέντρο οικονομικής ανάπτυξης στα Βόρεια Δωδεκάνησα. Για αυτό προχωρήσαμε στην ίδρυση του Αναπτυξιακού Οργανισμού Κω, Αστυπάλαιας, Νισύρου. Για να αναδείξουμε την ενότητα δυνάμεων, ως προϋπόθεση κοινής ανάπτυξης. Για αυτό πρέπει να αγωνιστούμε. Ο καθένας για το νησί του και όλοι μαζί για τα κοινά προβλήματα, διαμορφώνοντας ενιαίο ζωτικό χώρο. Ως Δήμος Κω γνωρίζουμε τις δυνατότητες μας. Να συμβάλλουμε στην ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής. Για αυτό χτίζουμε ήδη νέο πλοίο, που θα συμβάλλει στην βελτίωση της ενδονησιωτικής συγκοινωνίας και στην τουριστική ανάπτυξη. Όχι για να κερδοσκοπήσουμε αλλά ως συμβολή στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των νησιών μας. Η Κως άλλωστε, μέσω του διεθνούς αεροδρομίου «Ιπποκράτης», λειτουργεί ως αεροπορική πύλη εισόδου για τα νησιά της Βόρειας Δωδεκανήσου. Αυτό το μητροπολιτικό ρόλο, που έχει διαμορφωθεί με γεωγραφικά και οικονομικά κριτήρια, εμείς προσπαθούμε να στηρίξουμε ως ενιαίο χώρο ανάπτυξης, επ΄ωφελεία όλων των νησιών
μας. Προϋπόθεση να το πετύχουμε αυτό, η συναντίληψη στο τι πρέπει να κάνουμε ξεχωριστά και οι κοινές δράσεις ταυτόχρονα.
Σε αυτό το πλαίσιο, κάθε νησί διαμορφώνει την ταυτότητα του, την υποστηρίζει και την προβάλλει με κάθε τρόπο. Όλα τα νησιά μας έχουν δυνατότητες ανάπτυξης. Με μέτρο και σεβασμό στο περιβάλλον, για να πετύχουμε την αειφόρο ανάπτυξη. Το καθένα διατηρεί ξεχωριστά πλεονεκτήματα, ήδη γίνονται μεγάλα βήματα που μπορεί να αποτελέσουν καλό παράδειγμα για όλους. Όπως η Αστυπάλαια, με την εφαρμογή της καινοτόμου υπηρεσίας συγκοινωνίας «e-mobility on demand», που φέρνει το νησί στην πρώτη γραμμή καινοτόμων εφαρμογών φιλικών στο περιβάλλον. Η Νίσυρος, με την προσπάθεια ένταξης του «Γεωπάρκου της Νισύρου» στο δίκτυο των Παγκόσμιων Γεωπάρκων της UNESCO. Η Ρόδος, με το πρωτοπόρο πρόγραμμα “The Rhodes Co-Lab” – Sustainable Tourism Destination” για τον μετασχηματισμό του νησιού στον πρώτο, διεθνώς, πρότυπο βιώσιμο τουριστικό προορισμό. Η Τήλος, το πρώτο νησί μηδενικών αποβλήτων, με την υλοποίηση του επιτυχημένου προγράμματος κυκλικής οικονομίας «Just Go Zero Tilos» . Η Χάλκη, με την πρωτοβουλία «GR eco islands», ως πρότυπο νησί ενεργειακής μετάβασης. Πρόκειται για θετικά παραδείγματα που δείχνουν το δρόμο.
Προστασία του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος, συνεχής μείωση ενεργειακού αποτυπώματος, κυκλική οικονομία, ορθολογική διαχείριση νερού, ψηφιακή μετάβαση. Σε συνδυασμό με τις πάγιες διεκδικήσεις μας για διοικητική αυτοτέλεια και οικονομική
αυτοδυναμία. Αυτοί πρέπει να είναι οι στόχοι μας. Μαζί με τους συμπολίτες μας μπορούμε να τους πετύχουμε. Με ενημερωμένους, ενεργούς και συμμέτοχους δημότες. Βέβαια, παρά τις προσπάθειες μας, γνωρίζουμε ότι αυτό δεν φτάνει αν δεν αρθούν τα μεγάλα
εμπόδια. Για την στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και της συνοχής των κοινωνιών μας πρέπει να διεκδικήσουμε νέο ρόλο για την νησιωτική τοπική αυτοδιοίκηση. Αυτό που πρέπει πρώτα από όλα να γίνει κατανοητό, είναι πως η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά σε κάθε τόπο. Άλλος είναι ο ρόλος ενός αστικού Δήμου στην ηπειρωτική χώρα και άλλος σε ένα νησί. Ο γεωγραφικός αποκλεισμός, η απόσταση από τον ηπειρωτικό κορμό της χώρας, οι ελλιπείς συγκοινωνίες, η απουσία ή το χαμηλό επίπεδο κρατικών δομών, το μέγεθος κάθε νησιού, αποτελούν σημαντικά μειονεκτήματα στο νησιωτικό χώρο. Όλα αυτά επηρεάζουν την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη. Για αυτό η Πολιτεία πρέπει να δει με διαφορετικό πνεύμα το ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στα νησιά. Αυτό πρέπει να διεκδικήσουμε με κάθε τρόπο. Ο Δήμος είναι η πιο κοντινή μορφή διοίκησης στο δημότη και σε αυτόν φτάνουν όλα τα αιτήματα. Είτε έχει αρμοδιότητα για την αντιμετώπιση τους είτε όχι. Για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα και να σχεδιαστεί η τοπική ανάπτυξη, πρέπει η Τοπική Αυτοδιοίκηση να απελευθερωθεί διοικητικά και να ενισχυθεί οικονομικά, δίχως αύξηση φόρων
για τους πολίτες. Μέσα από ένα τέτοιο πρίσμα, με ξεκάθαρους στόχους, πιστεύω ότι πρέπει να προτάξουμε στις διεκδικήσεις μας:
- Την άμεση μεταφορά πόρων και αρμοδιοτήτων που επηρεάζουν την τοπική ανάπτυξη, στους Δήμους που μπορούν να τις ασκήσουν, στη λογική της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης.
- Την δημιουργία διαδημοτικών και διαβαθμιδικών συνεργασιών, όταν ένας Δήμος δεν μπορεί ή δεν επιθυμεί να αναλάβει την ευθύνη αρμοδιότητας.
- Την μεταφορά στην τοπική αυτοδιοίκηση του ΕΝΦΙΑ.
- Την μεταφορά στους Δήμους των εσόδων από το Τέλος Διανυκτέρευσης.
- Την απελευθέρωση προσλήψεων μόνιμων και εποχικών στις ανταποδοτικές υπηρεσίες των Δήμων.
- Την απλοποίηση διαδικασιών που αφορούν σε προσλήψεις, προμήθειες και έργα.
- Τη δημιουργία ειδικού προγράμματος, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, για επενδύσεις των Δήμων στις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας και στη δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων.
Αγαπητοί συνάδελφοι, με μια τέτοια ματιά πρέπει να δούμε τα ζητήματα που απασχολούν τις κοινωνίες μας. Με όραμα, σχεδιασμό, τεκμηρίωση και διεκδίκηση. Με τους πολίτες συμμέτοχους και ενεργούς συντελεστές σε κάθε προσπάθεια. Για να κάνουμε πράξη τον τίτλο του συνεδρίου μας, ότι με αποφασιστικότητα, τόλμη και όραμα σχεδιάζουμε το μέλλον μας.
