Το τέλος που (επανα)θεσπίστηκε κατά την προηγούμενη κυβερνητική θητεία, δεν έχει εισπραχθεί ακόμα παρόλο που η εφαρμογή του εκκίνησε το 2022. Έτσι, οι δήμοι αυτή τη στιγμή βρίσκονται με οφειλές δύο ετών από το τέλος ταφής, οι οποίες φτάνουν αθροιστικά περίπου τα 93 εκατομμύρια ευρώ.
Με τροπολογία της τελευταίας στιγμής το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας όρισε ότι τα χρήματα θα αναζητηθούν και θα καταβληθούν για τα έτη 2022 και το πρώτο εξάμηνο του 2023 από το υπουργείο Εσωτερικών, πρακτικά μέσω του κρατικού προϋπολογισμού. Ωστόσο φαίνεται ότι πρόκειται για ένα ... δώρον άδωρο δεδομένου ότι τα χρήματα αυτά δε χαρίζονται στους δήμους, αλλά θα παρακρατηθούν εντός του 2024 αυτόματα από τους πόρους, που έχουν προβλεφθεί γι΄ αυτούς.
Με τον τρόπο αυτό το κεντρικό κράτος δίνει με το ένα χέρι τα χρήματα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά με το άλλο τα παίρνει πίσω στέλνοντας το λογαριασμό στους ίδιους τους δημότες και μάλιστα καλύπτοντας τη δική του αποτυχία να λύσει το χρονίζον πρόβλημα της διαχείρισης αποβλήτων, για το οποίο η χώρα μας πληρώνει υπέρογκα πρόστιμα την ώρα που και η ανακύκλωση παραμένει βαλτωμένη στο 20%, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, αλλά ίσως και στο 13% με 15% βάσει των εκτιμήσεων των αιρετών των δήμων.
Έτσι, το ...μαρτύριο λαμβάνει μία παράταση με τη λήξη της οποίας οι δήμοι θα βρεθούν με προϋπολογισμούς στο κόκκινο και με μονόδρομο την αύξηση των δημοτικών τελών εφόσον τα χρήματα που θα λάβουν θα είναι σημαντικά ψαλιδισμένα.
Να σημειωθεί ότι το τέλος ταφής επιβάλλεται στους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) ή στους δήμους, αλλά αναμένεται πρακτικά να μετακυλιστεί στους δημότες μέσω των δημοτικών τελών. Στόχο έχει τη μείωση των αποβλήτων που οδηγούνται σε ταφή, καθώς η Ελλάδα παραμένει ουραγός στην ανακύκλωση και υπολογίζεται ότι ποσοστό περίπου 80% των αποβλήτων εξακολουθεί να θάβεται.
Το τέλος ταφής υπολογίζεται ως εξής:
20 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων από 1/1/2022 και αυξάνεται ετησίως κατά 5 ευρώ ανά τόνο και έως την τιμή των 35 ευρώ ανά τόνο έως το 2025.
Από την 1η Ιανουαρίου 2026 το τέλος ταφής ορίζεται σε 45 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων και αυξάνεται στην τιμή των 55 ευρώ ανά τόνο από την 1η Ιανουαρίου 2027, η οποία και παραμένει σταθερή για τα επόμενα έτη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το υπουργείο Περιβάλλοντος παρόλο που ψήφισε ερανιστικό νομοσχέδιο, το οποίο ως τέτοιο περιλαμβάνει κάθε είδους θεματολογία και εκκρεμότητα, επέλεξε να μην εντάξει ως άρθρο την εν λόγω ρύθμιση καθώς με τον τρόπο αυτό θα έπρεπε να περάσει τη βάσανο της δημόσιας διαβούλευσης, αλλά και της κριτικής από τους εξωκοινοβουλευτικούς φορείς κατά τη συζήτηση στην αρμόδια Επιτροπή. Αντιθέτως εισήγαγε τη ρύθμιση ως τροπολογία σε δικό του «νομοσχέδιο – σκούπα», ενώ η ειρωνεία είναι ότι μεταξύ των φορέων που είχαν κληθεί να σχολιάσουν άλλες προβλέψεις του ήταν και η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), την οποία όπως αποδείχτηκε είχε σκοπό να αιφνιδιάσει μόλις την επόμενη μέρα με την κατάθεση της τροπολογίας.
Υποστηρίζοντας τη ρύθμιση ο υπουργός Περιβάλλοντος, Θόδωρος Σκυλακάκης ανέφερε ότι «το τέλος ταφής, είναι υποχρέωση της χώρας προς την ΕΕ, είναι όρος του Ταμείου Ανάκαμψης και πρέπει να το εφαρμόσουμε πλήρως».
Τι ορίζει η τροπολογία
Σύμφωνα με την τροπολογία, το οφειλόμενο ποσό για το τέλος ταφής του 2022 καταβάλλεται στον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) από το υπουργείο Εσωτερικών, σε βάρος των πιστώσεων για τους ΟΤΑ α΄ βαθμού κατόπιν ενίσχυσής τους με ποσό ύψους 60 εκατομμυρίων ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό, μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2023. Το ποσό των 60 εκ. θα παρακρατηθεί το 2024 από τους προβλεπόμενους πόρους που εγγράφονται στον προϋπολογισμό του υπουργείου Εσωτερικών.
Αντίστοιχα το οφειλόμενο ποσό για το α΄ εξάμηνο του 2023 θα καταβληθεί επίσης έως το τέλος της χρονιάς από το υπουργείο Εσωτερικών. Για τον υπολογισμό του ποσού ανά ΟΤΑ θα ληφθεί υπόψη το ήμισυ των ποσοτήτων απορριμμάτων που κατέληξαν σε ταφή το 2022 πολλαπλασιαζόμενο με το οριζόμενο ανά τόνο αποβλήτων ποσό του τέλους ταφής.
Όπως επισημαίνεται, η παρακράτηση ποσού από κάθε δήμο πραγματοποιείται κατά το τρέχον και το επόμενο έτος για τα οφειλόμενα του α΄ εξαμήνου του 2023 και το 2024 για το οφειλόμενο ποσό του 2022 στο πλαίσιο της διαδικασίας κατανομής των πόρων προς τους δήμους. Επιπλέον οφειλόμενο ποσό γα το α΄ εξάμηνο του 2023 προβλέπεται ότι θα καταβληθεί από τους ΟΤΑ εντός τριμήνου από την αποστολή σχετικής προειδοποίησης από τον ΕΟΑΝ.
Σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης καταβολής του ποσού, αυτό καταβάλλεται από Υπουργείο Εσωτερικών και ακολούθως αναζητείται από τους πόρους προς τους δήμους.
Αν οι υπόχρεοι για το β΄ εξάμηνο του 2023, καθώς και για τα έτη από το 2024 και μετά, δεν αποδώσουν το τέλος ταφής κατά το χρόνο που ορίζεται θα υπάρχει προσαύξηση του οφειλόμενου ποσού κατά 10%.
Πλέον ορίζεται ότι το τέλος ταφής θα υπολογίζεται ανά εξάμηνο με βάση τις πραγματικές ποσότητες αποβλήτων που κατέληξαν στους Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ). Οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) ή οι δήμοι θα υποβάλλουν στον ΕΟΑΝ έως τις 31 Μαρτίου και έως τις 30 Σεπτεμβρίου στοιχεία σχετικά με τον υπολογισμό του τέλους ταφής για το β΄ και α΄ εξάμηνο αντίστοιχα.
Έντονες οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης – Διαχρονικά αντίθετη η ΚΕΔΕ
Η τροπολογία προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις της αντιπολίτευσης τόσο ως προς το περιεχόμενό της, το οποίο οι περισσότεροι βουλευτές χαρακτήρισαν ένα νέο χαράτσι, όσο και ως προς τον τρόπο με τον οποίο έφτασε στην Ολομέλεια κυριολεκτικά στο παρά πέντε.
«Η τροπολογία είναι προβληματική και ήρθε ξαφνικά χθες το βράδυ ενώ το νομοσχέδιο βρισκόταν 15 μέρες σε διαβούλευση και επί μία εβδομάδα συζητιόταν στις Επιτροπές», σημείωσε ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ/Κίνημα Αλλαγής, Μανώλης Χριστοδουλάκης.
Την τροπολογία καταψήφισε ο ΣΥΡΙΖΑ με την Γιώτα Πούλου να επισημαίνει ότι η ΝΔ κατάργησε το τέλος κυκλικής οικονομίας που είχε θεσπίσει ο ΣΥΡΙΖΑ επαναφέροντας το αναχρονιστικό τέλος ταφής, το οποίο θα «φορτώσει» στους πολίτες. Προσέθεσε ότι οι ΟΤΑ δεν ευθύνονται για την καθυστέρηση κατασκευής των απαραίτητων έργων που είχαν σχεδιαστεί την περίοδο 2015 -2019, ενώ η Διαμάντω Μανωλάκου του ΚΚΕ μίλησε για ένα ακόμα χαράτσι.
«Η ΚΕΔΕ είναι διαχρονικά αντίθετη με την επιβολή του τέλους ταφής για όσο διάστημα δεν υπάρχουν έτοιμα και λειτουργικά τα απαραίτητα συστήματα. Επιπλέον η οριζόντια εφαρμογή είναι άδικη για όσους προσπαθούν και όσους δεν προσπαθούν καθώς δε συνυπολογίζει την πρόοδο των έργων επεξεργασίας απορριμμάτων που έχουν ξεκινήσει σε ορισμένους δήμους», λέει ο δήμαρχος Βάρης, Βούλας, Βουλιαγμένης, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος.
Οι άλλες ρυθμίσεις
Νέα καθήκοντα αποκτά με άλλο άρθρο της ίδιας τροπολογίας ο Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου καθώς ορίζεται Συντονιστής του έργου αξιοποίησης του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού -Αγίου Κοσμά. Σε αυτόν ανατίθεται ο συντονισμός και η παρακολούθηση όλων των απαιτούμενων ενεργειών σε συνεργασία με τους συναρμόδιους Φορείς, το Γραφείο Ελληνικού και τα συναρμόδια Υπουργεία. Στις αρμοδιότητες του Συντονιστή περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η εισήγηση νομοθετικών ρυθμίσεων που απαιτούνται για την υλοποίηση του έργου αξιοποίησης του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού -Αγίου Κοσμά, η εισήγηση για Θέματα που άπτονται του έργου αξιοποίησης του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού - Αγίου Κοσμά στο Κεντρικό Συμβούλιο Διοίκησης.
Το άρθρο προκάλεσε αντιδράσεις από την αντιπολίτευση, τις οποίες επιχείρησε να κατευνάσει ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Νίκος Ταγαράς επισημαίνοντας ότι η διάταξη επιχειρεί να επιταχύνει τις διαδικασίες ενός έργου με πολλές ιδιαιτερότητες τόσο ασφαλείας όσο και ρυμοτομικές, νομοθετικές και κατασκευαστικές και δεσμευόμενος ότι οι αποφάσεις θα λαμβάνονται όπως ακριβώς οριζόταν έως σήμερα.
Να σημειωθεί ότι με το κυρίως νομοσχέδιο ορίζεται επίσης η δυνατότητα αντικατάστασης της εισήγησης των αρμόδιων υπηρεσιών στα Κεντρικά Συμβούλια Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων και
τα Κεντρικά Συμβούλια Αρχιτεκτονικής από ένα απλό ενημερωτικό σημείωμα του Γενικού Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Περιβάλλοντος του υπουργείου, όπως αναλυτικά είχε γράψει το «Έθνος».
Επίσης η τροπολογία προβλέπει και τη δημοπρασία της δασικής βιομάζας που παράγεται κατά τις εργασίες προστασίας δασών από το ΤΑΙΠΕΔ για την παραγωγή ξυλείας και προϊόντων αυτής και για την παραγωγή.
Τα έσοδα θα κατευθύνονται στο Πράσινο Ταμείο και θα διατίθενται γα έργα και δράσεις του τομέα δασών.
Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζονται:
α) οι προϋποθέσεις, τα κριτήρια, οι απαιτούμενες εγγυήσεις και τα δικαιολογητικά συμμετοχής στις σχετικές δημοπρασίες,
β) τυχόν πρόσθετοι σκοποί και τρόποι αξιοποίησης δασικής βιομάζας,
γ) ο τρόπος προσδιορισμού τιμής έναρξης των δημοπρασιών και καταβολής του προσφερόμενου ποσού.
Πηγή: Έθνος
Ρεπορτάζ: Μαρία Λιλιοπούλου
