Δύο εκ των τριών μεγαλύτερων δήμων της χώρας, με δύο δημοτικές αρχές με διαμετρικά αντίθετες μεταξύ τους πολιτικές αναφορές –η μία απερχόμενη, η άλλη επανεκλεγείσα– σπεύδουν να διασώσουν δύο κρίσιμους δημοτικούς οργανισμούς με πολύπλευρη κοινωνική και πολιτιστική δράση και καταφεύγουν στο ανώτατο δικαστήριο της χώρας, προσβάλλοντας ως αντισυνταγματική τη ρύθμιση του υπουργείου Εσωτερικών με τις οριζόντιες καταργήσεις νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου.
Ο λόγος για τη δημοτική αρχή Αθηναίων του –ανιψιού του πρωθυπουργού– Κ. Μπακογιάννη και τη δημοτική αρχή Πατρέων του κομμουνιστή δημάρχου Κ. Πελετίδη. Αμφότερες προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) ζητώντας την ακύρωση και την αναστολή εκτέλεσης της υπουργικής απόφασης του αναπληρωτή υπουργού Εσωτερικών, Θ. Λιβάνιου, η οποία δρομολογεί την κατάργηση περίπου 500 δημοτικών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ) ανά την επικράτεια. Ζητούν επιπλέον την ακύρωση της σχετικής νομοθετικής ρύθμισης (άρθρο 27, ν. 5063/2023) που επέβαλε τις καταργήσεις αιφνιδιαστικά και εν μέσω προεκλογικής περιόδου για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, προβάλλοντας πολύ συγκεκριμένα και σχεδόν κοινά μεταξύ τους επιχειρήματα για την αντισυνταγματικότητά της.
Η παραπάνω ρύθμιση εμφανίστηκε λίγες ημέρες πριν από τις δημοτικές εκλογές της 8ης Οκτωβρίου. Προβλέπει την κατάργηση εκατοντάδων ΝΠΔΔ και την ενσωμάτωσή τους στο οργανόγραμμα του οικείου δήμου από 1/1/2024. Η ΚΕΔΕ είχε ζητήσει την αναστολή του νομοσχεδίου, προειδοποιώντας ότι η προωθούμενη «βίαιη» και «οριζόντια» πολιτική καταργήσεων θα επιφέρει πλήθος προβλημάτων και δυσλειτουργιών. Δεν εισακούσθηκαν οι προειδοποιήσεις της, ομοίως δεν ελήφθησαν υπόψη τα τεκμηριωμένα αιτήματα που έστειλαν δήμοι – ακολουθώντας τις προβλέψεις του ίδιου του νόμου – για εξαιρέσεις ΝΠΔΔ από τις καταργήσεις.
Ανάμεσα σε άλλους δήμους, ο Δήμος Αθηναίων ζήτησε την εξαίρεση του Οργανισμού Πολιτισμού, Νεολαίας και Άθλησης (ΟΠΑΝΔΑ) από τις καταργήσεις και ο Δήμος Πατρέων την εξαίρεση του Κοινωνικού Οργανισμού. Τα αιτήματά τους δεν έλαβαν ούτε μία απάντηση από το υπουργείο Εσωτερικών… Έτσι, ο Δήμος Αθηναίων προσέφυγε στο ΣτΕ στις 13 Δεκεμβρίου 2023 και ο Δήμος Πατρέων στις 24 Δεκεμβρίου 2023.
Οι δύο δήμοι επιχειρούν να σώσουν δύο άκρως σημαντικούς οργανισμούς για τις πόλεις και τους πολίτες τους. Ο ΟΠΑΝΔΑ αναπτύσσει ένα σύνολο πολιτιστικών και αθλητικών προγραμμάτων, έχει στις εγκαταστάσεις του θέατρα, μουσεία, βιβλιοθήκες, το σύνολο των παιδικών χαρών της πόλης. Πάνω από 280.000 πολίτες παρακολουθούν τις δράσεις του, ενώ πάνω από 4.300 ωφελούμενοι –όλων των ηλικιών– συμμετέχουν σε προγράμματα δημιουργικής μάθησης. Έχει περίπου 780 εργαζόμενους.
Ο δε Κοινωνικός Οργανισμός του Δήμου Πατρέων έχει περίπου 330 εργαζόμενους και χιλιάδες ωφελούμενους. Λειτουργεί 15 παιδικούς σταθμούς, 4 Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών (ΚΔΑΠ), 2 ΚΔΑΠμεΑ, τμήμα παιδικής προστασίας και προσχολικής αγωγής, δομή στέγασης αστέγων, ΚΑΠΗ, τμήμα στήριξης ευπαθών ομάδων και διά βίου μάθησης και το Κοινωνικό Παντοπωλείο με πλούσια δραστηριότητα, όπως περιγράφουν στην «Εφ.Συν.» στελέχη της δημοτικής αρχής και εργαζόμενοι. Η λειτουργία των παραπάνω «τίθεται εν αμφιβόλω», προειδοποιεί ο αντιδήμαρχος Πατρέων αρμόδιος για θέματα Διοίκησης και Οικονομικών, Διον. Πλέσσας.
Μια ομαλή μετάβαση των παραπάνω οργανισμών στο οργανόγραμμα εκάστου δήμου με τις κυβερνητικές ασφυκτικές προθεσμίες θα απαιτήσει «χειρουργικό συντονισμό υπηρεσιών» και έκδοση πολλών διοικητικών πράξεων με αλλεπάλληλες έκτακτες συνεδριάσεις των αρμόδιων οργάνων, ενώ εργαζόμενοι προειδοποιούν ότι θίγονται εργασιακά κεκτημένα, όπως επιδόματα θέσεων ευθύνης και εργασιακές σχέσεις συναδέλφων τους με συμβάσεις έργου. Όλα αυτά με μια νομοθετική διάταξη που:
- Καταργεί δημοτικά νομικά πρόσωπα «συλλήβδην και οριζόντια», χωρίς τεκμηρίωση των λόγων δημοσίου συμφέροντος που επιβάλλουν τη συνολική κατάργηση των ΝΠΔΔ, και έρχεται σε αντίθεση με το άρθρο 101 του Συντάγματος περί Διοικητικής Αποκέντρωσης.
- Διέπεται από μια «ισοπεδωτική λογική που δεν εναρμονίζεται με την αρχή της διοικητικής αυτοτέλειας των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης [ΟΤΑ] και του δικαιώματος του οικείου ΟΤΑ να προσαρμόζει την οργάνωσή τους στις ιδιαίτερες τοπικές συνθήκες», παραβιάζοντας το άρθρο 102 του Συντάγματος.
- Παραβιάζει την συνταγματικά κατοχυρωμένη (άρθρο 25) αρχή της αναλογικότητας που επιτάσσει την οργάνωση και λειτουργία της διοικητικής δράσης με επιλογή των κατάλληλων και αναγκαίων μέτρων, όπως συνοπτικά –και μεταξύ άλλων– είναι η επιχειρηματολογία του Δήμου Αθηναίων για την αντισυνταγματικότητα της διάταξης του υπουργείου Εσωτερικών, σύμφωνα με την προσφυγή που είναι στη διάθεση της «Εφ.Συν.».
«Η οριζόντια αυτή ρύθμιση έλαβε χώρα αδιάκριτα, χωρίς παροχή εναλλακτικών λύσεων, η δε μοναδική δυνατότητα εξαίρεσης συνιστά στην ουσία πρόσχημα, καθώς ειδικά για τον Δήμο Αθηναίων, η προσβαλλόμενη πράξη εκδόθηκε χωρίς την κατ’ ελάχιστο απάντηση στην με την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου διαβιβαζόμενη αίτηση για την εξαίρεση από τη ρύθμιση κατάργησης», αναφέρεται στην προσφυγή. Όμοια επιχειρήματα για την αντισυνταγματικότητα της διάταξης προβάλλει και ο Δήμος Πατρέων στην προσφυγή του, σύμφωνα με πληροφορίες της «Εφ.Συν.».
«Η κυβέρνηση έφερε τη νομοθετική διάταξη μεσούσης της προεκλογικής περιόδου με φαστ-τρακ διαδικασίες. Κανένας διάλογος. Καμία δυνατότητα στους δημάρχους να αναπτύξουν επιχειρήματα κατά του νόμου. Αυτό σημαίνει ότι υπήρχε ειλημμένη απόφαση από την κυβέρνηση να προχωρήσουν οι καταργήσεις. Τα δύο κυρίαρχα ζητήματα που απασχολούν την τοπική διοίκηση, η υποχρηματοδότηση και η έλλειψη προσωπικού, δεν λύνονται με αυτόν τον νόμο, αντιθέτως επιδεινώνονται. Οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην ιδιωτικοποίηση υπηρεσιών προς όφελος επιχειρηματικών ομίλων», σχολιάζει ο κ. Πλέσσας.
Φαστ-τρακ θα πρέπει να είναι και οι κινήσεις του ΣτΕ. Με την έναρξη της νέας χρονιάς τίθεται σε ισχύ η διάταξη του νόμου με τις καταργήσεις των Οργανισμών. Ο Δήμος Αθηναίων αναμένει εντός της ερχόμενης εβδομάδας την κρίση του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου επί της προσωρινής διαταγής που έχει ζητήσει για την αναστολή της εκτέλεσης της υπουργικής απόφασης του κ. Λιβάνιου.
Πηγή: Η Εφημερίδα των Συντακτών
Ρεπορτάζ: Στέργιος Ζιαμπάκας
