Η υπερεκμετάλλευση του τουριστικού προϊόντος. Η φθίνουσα πορεία του πρωτογενή τομέα. Η επαπειλούμενη ρίξη της κοινωνικής συνοχής. Η βασικές ελλείψεις του πληθυσμού στην υγεία, την εκπαίδευση και την πρόνοια. Η υποβάθμιση των αστικών ανθρώπινων υποδομών και κυρίως η συνεχιζόμενη υπερεκμετάλλευση των υδάτων και των φυσικού πλούτου είναι ζητήματα που θέτει ως πρώτη προτεραιότητα ο όμιλος στις επόμενες δράσεις του. Η Γενική Συνέλευση του Ομίλου για την Δημοκρατία και την Αυτοδιοίκηση στη συνεδρίαση της στις 7 Ιανουαρίου με σκοπό την υποβοήθηση των τοπικών αρχών, Δημοτικών και επαρχιακών Συμβούλων και των φορέων μας εν όψη της σύνταξης του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου (Χωροταξικό της Κω) καταθέτει τις θέσεις της ως αρχή ενός διαλόγου ώστε η κοινωνία μας να καταλήξει σε προτάσεις που θα τεκμηριώνουν την άποψη τους για το που πρέπει να πάει η Κως. Για το μέλλον της. Πέρα από την νομοθεσία που προσδιορίζει το περιεχόμενο του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου και το οποίο στην ουσία καθορίζει γεωγραφικές ζώνες σε έναν Δήμο για τις πάσης φύσεως και αναγκών χρήσεις της γης, υπάρχουν στοιχεία και μελέτες που έχουν συνταχθεί στο παρελθόν τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για να καταλήξουμε στην συγκεκριμένη διαμόρφωση των αξόνων και των δράσεων που μπορεί να περιλαμβάνει το χωροταξικό του νησιού μας. Αποσαφηνίζουμε ότι το κείμενο δεν είναι απόφαση αλλά μια πρόταση ώστε να ξεκινήσει ο προβληματισμός και η συμμετοχή των φορέων μας, της κοινωνίας και των τοπικών εκπροσώπων μας με σκοπό την όσο περισσότερο αποδεκτή θέση των πολιτών για το μέλλον τους. Για να μπορέσουμε να προτείνουμε ζώνες οικιστικού ελέγχου στις οποίες θα προσδιορίζονται οι απαγορεύσεις και οι χρήσεις της γης κυρίως για πολεοδόμηση, για οικονομικές δραστηριότητες (εμπόριο, γεωργία, κτηνοτροφία, για λιμάνια και οδικούς άξονες, για περιοχές οχλούσες, για περιοχές προστασίας του περιβάλλοντος και πολιτισμού θα πρέπει να προσδιορίσουμε: Πρώτον τον ζωτικό οικονομικό και κοινωνικό χώρο του νησιού και τις αναγκαίες υποδομές που απαιτούνται για την επίτευξη του. Δεύτερον Να προσδιορίσουμε τους τομείς ανάπτυξης της Κω που επιθυμούμε και απαιτούμε να έχει. Περιοχές τουριστικής ανάπτυξης με τις θεματικές δράσεις και συναφή επαγγέλματα παροχής υπηρεσιών. Περιοχές Πρωτογενή, Δευτερογενή και τριτογενή τομέα και να καθορίσουμε τους τους οικοδομικούς και άλλους όρους που θα επιτρέπονται. Τρίτον θα πρέπει να οριοθετήσουμε τις πολεοδομικές ζώνες και τις θεματικές δράσεις της ανάπτυξης της κάθε μίας τους με σκοπό να καλυφθούν τα αναγκαία δημόσια και ιδιωτικά για την επίτευξη του σκοπό τους. Το τέταρτο κεφάλαιο αφορά τις επείγουσες προς προστασία και ανάπτυξη περιοχές και την κατά την άποψη μας ιεράρχηση των προς υλοποίηση έργων που όπως είναι φυσικό θα συνδέονται με τις δυνατότητες των φορέων που ευθύνονται και έχουν αρμοδιότητα και έρχεται σε δεύτερη φάση. Δηλαδή του Δήμου, της Περιφέρειας και των φορέων του δημόσιου τομέα.
1. ΠΟΙΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΖΩΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΤΗΣ ΚΩ Με την έννοια του Ζωτικού χώρου της Κω που πρέπει να είναι το πρώτο ενδιαφέρον μας αναφερόμαστε στην γεωγραφική περιοχή που μπορεί να την επηρεάσει θετικά ή αρνητικά, ανάλογα με τις δράσεις εντός της Κω και της συνθήκες της ευρύτερης περιοχής του Ζωτικού χώρου. Στο νησί της Κω οι παράγοντες που μπορούν να την επηρεάσουν και να επηρεάσουν και την ευρύτερη περιοχή του ζωτικού της χώρου αφορούν τις οικονομικές δραστηριότητες των κατοίκων της, το φυσικό περιβάλλον και την προστασία του, το δομημένο περιβάλλον και τις υποδομές, την διοίκηση τον πολιτισμό και τις αρχαιότητες. Στην άμεση κοντινή περιοχή της, η Κως μπορεί να επηρεάσει και να επηρεασθεί εμπορικά και διοικητικά από την Νίσυρο και τα νησιά της Βόρειας Δωδεκανήσου, αλλά και από την γειτονική Τουρκία. Ακόμα και στην Δωρική εξάπολη της αρχαιότητας η Κως και η Αλικαρνασσός ήταν στην ενιαία ενότητα. Στην ευρύτερη περιοχή του ζωτικού της χώρου επηρεαζόμαστε και επηρεάζουμε τα κράτη της Ευρώπης και εν μέρει της λοιπής Ελλάδας
εξαιτίας αφενός των πηγών από τις οποίες προέρχεται ο τουρισμός αφετέρου εξ αιτίας των εμπορικών συναλλαγών. Εάν η παραπάνω διευθέτηση του ζωτικού χώρου της Κω γίνει αποδεκτή και συμφωνηθεί θα πρέπει οι επόμενες αναλύσεις των τομέων ανάπτυξης που εξαρτώνται από εμάς να το λαμβάνουν υπόψη. Είναι φυσικό η απόφαση που σχετίζεται με την ενοποίηση του ζωτικού της χώρου θα πρέπει να συνοδεύεται με τις παρακάτω δράσεις.
α) Την χερσαία περιοχή ανάδειξης ενός αξιόπιστου λιμένα στην πόλη της Κω που θα την συνδέει την Κω με την λοιπή Ελλάδα και την Τουρκία επιβατικά και εμπορικά
β) Την χερσαία περιοχή ανάδειξης της ευρύτερης περιοχής του αξιόπιστου αεροδρομίου και όλων των τουριστικών λιμένων της Κω για την υποδοχή τουριστών
γ) Την περιοχή του λιμένα Μαστιχαρίου για την διασύνδεση της Κω με τα νησιά της Β. Δωδεκανήσου. Φυσικά στις παραπάνω περιοχές να προσδιορίζονται οι χρήσεις όλων των αναγκαίων δραστηριοτήτων.
2.ΠΟΙΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΚΩ
Είναι φυσικό ότι ο τουρισμός και η παροχή υπηρεσιών γύρω από αυτόν να μας απασχολήσει ιδιαίτερα. Το πρώτο ερώτημα που απαιτεί απάντηση είναι εάν θα πρέπει να συνεχιστεί η ανέγερση νέων ξενοδοχειακών μονάδων ή όχι Εάν θα πρέπει και που να χωροθετηθούν οι περιοχές ανέγερσης τους . Το θέμα των επιδοτήσεων για νέα ξενοδοχεία δεν αφορά την χωροταξία, αλλά την οικονομική αντοχή και τις επιπτώσεις που θα έχουν στην οικονομία της περιοχής. Η πρόταση του Ομίλου είναι απόλυτη και ξεκάθαρη και πηγάζει από δεκάδες μελέτες που καθορίζουν την σχέση της έκτασης της γης, του τοπικού πληθυσμού και του αριθμού των κλινών που αντέχει η κάθε περιοχή. Η θέση μας είναι η άμεση απαγόρευση των επιδοτήσεων στην κατασκευή νέων κλινών. Και ο περιορισμός των εκτάσεων για νέες ξενοδοχειακές κλίνες κατά προτίμηση θεματικών δραστηριοτήτων με σκοπό την ποιοτική αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος. Ένα δεύτερο ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα είναι η φθίνουσα πορεία του πρωτογενή τομέα της Γεωργίας και της Κτηνοτροφίας. Η Κως σε αυτό τον τομέα έχει τεράστιες δυνατότητες που θα πρέπει να υποστηριχθούν αφενός με την χωροθέτηση εκτάσεων γεωργικής και κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης και αφετέρου με διοικητικές και επιστημονικές
υποδομές υποστήριξης. Ο δευτερογενής τομέας της μεταποίησης συνδέεται άμεσα με την παραγωγή των προϊόντων του πρωτογενή τομέα. Ο Όμιλος προτείνει το θέμα του πρωτογενή τομέα να ενταχθεί στα επείγονται και σοβαρότερα προβλήματα του νησιού μας ίσης αξίας με τον προσανατολισμό του τουρισμού σε ποιοτικές θεματικές δράσεις.
3. Οικιστικές θεματικές και χωρικές ενότητες. Είναι αναγκαίο να προσδιορίσουμε τις θεματικές δραστηριότητες που θα σηματοδοτούν την πόλη και τις Κοινότητες με σκοπό το άνοιγμα μιας βεντάλιας διαφορετικών προϊόντων που αφενός διευκολύνουν και προσδιορίζουν τον προγραμματισμό των έργων και των
επιχειρηματικών δράσεων και αφετέρου αυξάνουν και αναδιανέμουν τον παραγόμενο πλούτο. Σύμφωνα με την πρόταση για τον προσδιορισμό του Ζωτικού χώρου της Κω και την επιλογή των παραγωγικών κατευθύνσεων του νησιού στους τομείς της Γεωργίας, της Κτηνοτροφίας και της παροχής υπηρεσιών του τουριστικού τομέα, αλλά και με βάση τις γεωλογικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες των περιοχών μας προτείνονται τα ακόλουθα
α) Η πόλη της Κω πέραν του προσδιορισμού των περιοχών των λιμενικών εγκαταστάσεων και των τουριστικών λιμένων προτείνεται να αναδειχθεί σε ένα πόλο έλξης ως ανοικτό ιστορικό κέντρο των πολιτισμών που πέρασαν ανά τους αιώνες.
β) Το Ασφενδιού και το Πυλί με τις γεωργικές εκτάσεις τους και τον ορεινό όγκο αλλά και τον βιότοπο της Αλυκής προτείνεται να αναδειχθεί ως περιοχή αγροτική και αγροτοτουρισμού με δράσεις ήπιας περιβαλλοντικής τουριστικής περιοχής.
γ. Η Αντιμάχεια, πέραν του προσδιορισμού των λιμενικών εγκαταστάσεων και των χώρων εμπορικής και διοικητικής υποστήριξης,
των νησιών της Βόρειας Δωδεκανήσου . όπως και των χρήσεων στην ευρύτερη περιοχή του Αεροδρομίου προτείνεται να αποτελέσει το κέντρο του παραδοσιακού πολιτισμού μας.
δ)Η Καρδάμαινα προτείνεται να αποτελέσει έναν παραδοσιακό οικισμό προσανατολισμένο στην μεσογειακή διατροφή και ως ψαροχώρι.
ε) Κέφαλος με τις τουριστικές οικογενειακές υποδομές της προτείνεται να εκμεταλλευτεί τις δημοτικές εκτάσεις που θα δεσμευτούν για δράσεις αναψυχής, κατασκηνώσεων και αθλητισμού. Η εφαρμογή των στόχων που θα αποφασιστούν απαιτούν τον χαρακτηρισμό εκτάσεων και ζωνών για πολεοδομήσεις που θα προσδιορίζεται και η χρήσεις τους, όπως και όλα τα απαραίτητα έργα που θα ενισχύουν την αποστολή τους.
4. Προτάσεις αναγκαίου καθορισμού χρήσεων γης, Θα πρέπει να αποφασίσουμε και να προτείνουμε υποχρεωτικά
α) Τις ζώνες προστασίας των παραλιών, των δασών και των περιοχών ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.
β) Τις ζώνες γεωργικών και κτηνοτροφικών χρήσεων.
γ) Τις ζώνες τουριστικής ανάπτυξης γενικής και θεματικής χρήσης
δ) Τις περιοχές προς πολεοδόμηση
ε) τις ζώνες των λιμένων (εμπορικών και τουριστικών), του αεροδρομίου και τους οδικούς άξονες των χερσαίων συγκοινωνιών και της περιοχές εγκατάστασης οχλουσών δραστηριοτήτων Συμπληρωματικά πρέπει να έχουμε υπόψη ότι μπορούμε ναχωροθετήσουμε αρχαιολογικές ζώνες, ζώνες αναψυχής και αθλητισμού, λατομικές περιοχές και κάθε άλλη χρήση που προστατεύει ή ενισχύει τις παραγωγικές και κοινωνικές δραστηριότητες μας, όπως περιοχή γκολφ, περιοχή ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης κ.α.. Οι ανάγκες κάλυψης των χρήσεων για κοινωφελείς, κοινόχρηστες, δημόσιες και ιδιωτικές δράσεις (πάρκα, σχολεία, στάδια, όπως κάθε άλλης μεικτής ή αμιγούς αστικής αναγκαιότητας) χωροθετούνται εντός των εκτάσεων πολεοδόμησης.
Επίλογος
Όλοι μας γνωρίζουμε τι υπάρχει στην Κω. Και οι περισσότεροι έχουν γνώση το πως η Κως μπορεί και πρέπει να πλησιάσει ανταγωνιστικές τουριστικές περιοχές.
Ο χώρος μας, το νησί μας, δεν μας ανήκει. Ανήκει στα παιδιά μας. Έχουμε την υποχρέωση να τον προστατεύσουμε και το σπουδαιότερο να δεσμεύσουμε απείρακτες όσο γίνεται μεγαλύτερες εκτάσεις που θα χρειαστούν να τις χρησιμοποιήσουν για να επιβιώσουν οι επόμενες γενιές. Αυτή πρέπει να είναι η ουσία και η αποστολή μας στην σύνταξη του Τοπικού Πολεοδομικού σχεδίου που πρέπει να προετοιμαστούμε και να πιέσουμε ώστε να γίνει νόμος του κράτους. Σημείωμα
Στην 1η παράγραφο του άρθρου 10 του νόμου 4759/2020 που αφορά τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια ένα εκ των οποίων θα είναι της Κω που ανέλαβε να διεκπεραίωση όχι ο Δήμος αλλά το ΤΕΕ Αθηνών αναφέρονται τα εξής
1. Τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ) αποτελούν σύνολα κειμένων, χαρτών και διαγραμμάτων, με τα οποία καθορίζονται το πρότυπο χωρικής οργάνωσης και ανάπτυξης και τα βασικά προγραμματικά μεγέθη, όρια πολεοδομικών ενοτήτων και οικισμών, οι χρήσεις γης, οι όροι και περιορισμοί δόμησης, οι σημαντικές πολεοδομικές παρεμβάσεις, Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή Δόμησης (Ζ.Υ.Σ.), ζώνες ειδικών πολεοδομικών κινήτρων, το οδικό δίκτυο, τα λοιπά μεταφορικά, τεχνικά και περιβαλλοντικά δίκτυα και υποδομές, μέτρα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, μέτρα υποστηρικτικά της αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών και διαχείρισης συνεπειών φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών και λοιπών απειλών, καθώς και κάθε άλλο μέτρο, όρος ή περιορισμός που απαιτείται για την ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη και οργάνωση της περιοχής μελέτης.
