Σε συνέντευξή της η κ. Σβύνου, Πρόεδρος της ένωσης Ξεν/χων, τόνισε ότι δεν υπάρχει τοπικό σχέδιο, “προσαρμοσμένο στις συγκεκριμένες και περιορισμένες υποδομές του τόπου μας, ώστε να προσφέρουμε τις πρώτες βοήθειες και να μην τεθεί σε κίνδυνο η δική μας υγεία και των επισκεπτών”, επισημαίνοντας ότι, αρμόδιοι για την σύνταξη τέτοιου σχεδίου είναι η Τοπική Αυτοδιοίκηση 1ου και 2ου βαθμού σε συνεργασία με τον ΕΟΔΥ. Κι ενώ αρχίζει η άφιξη του όποιου αριθμού (μη ελεγμένων) τουριστών, παρακολουθούμε δημοσιεύματα, επίσημες επιστολές, επερωτήσεις στην Βουλή πολιτικών παραγόντων σχετικά με το τι έπρεπε να είχαμε δικαιωματικά ως Νησί του Ιπποκράτη. Σε πολλές δημόσιες τοποθετήσεις και προτάσεις, μάλλον από ελλιπή ενημέρωση, υπάρχουν παραλείψεις κι ανακρίβειες αναφορικά με την επίτευξη ενός “άμεσα υλοποιήσιμου σχεδίου υγειονομικής θωράκισης” ενώ απουσιάζει ο κεντρικός καταμερισμός αρμοδιοτήτων και ευθυνών των καθ΄ ύλην αρμόδιων πλευρών όπως και η σαφής περιγραφή τι περιλαμβάνει η “θωράκιση” του νησιού.
Ο ρόλος των ΜΕΘ/ΜΑΦ στην ταξινόμηση υγειονομικής ασφάλειας των τουριστικών προορισμών δικαιολογημένα απασχόλησε τόσο την Δημοτική Αρχή και τους επιχειρηματίες τουρισμού όσο και του απλούς πολίτες. Η ΜΑΦ στον Οργανισμό του Νοσοκομείου εύλογα συγκεντρώνει προσδοκίες και αντίστοιχα αιτήματα προς την πολιτική ηγεσία για 24ωρη λειτουργία της. Έχοντας υπηρετήσει λόγω ειδικότητας στον χώρο επείγουσας και αυξημένης ιατρικής φροντίδας για πάνω από 30 χρόνια, θεωρώ υποχρέωσή μου να τονίσω κάποια σημεία του θέματος για να θυμηθούν οι παλαιότεροι και να ενημερωθούν οι νεότεροι, ώστε να μην επαναληφθούν διαχειριστικά λάθη που αποδεδειγμένα ενισχύουν και διαιωνίζουν μια έλλειψη αντί να την καλύπτουν, όπως ήταν η πρόθεση.
Στον Οργανισμό του ΓΝΚΥΚΩ, προστέθηκε το 1998 Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας (ΜΑΦ) όχι κατόπιν μελέτης των αναγκών αλλά για εξυπηρέτηση φωτογραφικών τακτοποιήσεων, με συνοπτικές και αδιαφανείς διαδικασίες των τότε τοπικών ισχυρών πολιτικών. Χωρίς πρόβλεψη για νοσηλευτικό προσωπικό, χωρίς στοιχειωδώς κατάλληλη χωροταξική πρόβλεψη προστέθηκαν 2 ιατρικές θέσεις με πρόταξη συγκεκριμένης ειδικότητας, τοποθετήθηκαν 2 κλίνες και 2 αναπνευστήρες σε ένα θάλαμο της παλιάς Μαιευτικής κλινικής με είσοδο απευθείας από τον εξωτερικό διάδρομο και ... έτοιμη η ΜΑΦ- και μάλιστα ως αυτόνομο τμήμα! Έτσι παραμένει ακόμη στον Οργανισμό ενώ ο δήθεν ”εξοπλισμός” αχρηστεύτηκε διαχρονικά λόγω ακαταλληλότητας και αχρηστίας. Παρά την μακρά, επίπονη, επίμονη, συνεχή υπηρεσιακή αλληλογραφία της γράφουσας και των ιατρικών οργάνων του νοσοκομείου με Επιστημονικές Εταιρείες, ΚΕΣΥ, Υπουργούς, Δυπεάρχες, αυτοδιοικητικούς, βουλευτές κ.α. έμεινε διαχρονικά μια ανοιχτή πληγή μέχρι σήμερα, γνωστή σε πολλά θεσμικά Πρόσωπα, στην πολιτική σκηνή ακόμη, που υπήρξαν αρμόδιοι παραλήπτες τέτοιας αλληλογραφίας. Καμία Διοίκηση, κανένας τοπικός πολιτικός, υπηρεσιακός, κοινωνικός παράγοντας δεν επιχείρησε να αλλάξει το πλαίσιο ώστε να αξιοποιηθεί λειτουργικά η δυνατότητα που δινόταν με κατάλληλη τροποποίηση στον Οργανισμό. Πολλά πρόσωπα είναι ακόμη στην πολιτική σκηνή. Όλα αυτά τα χρόνια οι υπηρεσίες αυξημένης φροντίδας σε βαρέως πάσχοντες παρέχονται από το Αναισθησιολογικό τμήμα, με την ουσιαστική συνδρομή των κλινικών Παθ/κης και Καρδ/κης, παρότι η ΜΑΦ είναι οργανικά ανεξάρτητο τμήμα. Υπήρχαν προτάσεις λειτουργικές και σύννομες που αγνοήθηκαν. Θα συνταξιοδοτηθώ κι ακόμη η εκκρεμότητα θα παραμένει χωρίς αποκατάσταση και εναρμόνιση με τις αρχές που η Πολιτεία και τα αρμόδια επιστημονικά της όργανα έχουν θεσπίσει. Μια ταμπέλα έξω από ένα θάλαμο δεν δικαιολογεί προφανώς το όνομά μιας μονάδας υψηλής ιατρικής υπηρεσίας, δεν κτίζει στέρεη επιχειρηματολογία για την αποτελεσματικότητα και δεν δικαιώνει προσδοκίες ντόπιων ή/και τουριστών.
Εφόσον επιτευχθεί άμεση τροποποίηση του Οργανισμού, στο λειτουργικό πλαίσιο της ΜΑΦ, πρέπει να ληφθούν υπόψη οι Προδιαγραφές που έχουν τεθεί από τα επιστημονικά Όργανα της Πολιτείας και όχι τα αυτοσχέδια πλάνα επαϊόντων και μη τοπικών παραγόντων με συγκυριακές αναγκαστικές εκπτώσεις “για να προλάβουμε να σώσουμε την σεζόν”. Είκοσι χρόνια μετά το αρχικό λάθος, θα ήταν σφάλμα να επαναλάβουμε ένα δεύτερο λάθος, παραλείποντας τις αναγκαίες προϋποθέσεις, επειδή ο τωρινός σκοπός δεν είναι ιδιοτελής. Χωρίς αυτές, όμως, είναι επισφαλής η σταθερή λειτουργία μονάδας υψηλής ιατροτεχνολογικής υποδομής στο παρόν νοσοκομείο, όπως έδειξε η εμπειρία. Δεν προέκυψαν σήμερα οι ανάγκες για ΜΑΦ, ούτε αφορούν μόνο την όπως-όπως κάλυψη τουριστικών απαιτήσεων για φαινομενική βελτίωση του τουριστικού προφίλ του νησιού. Και οι ντόπιοι χρειάζονται μια ασφαλή και σταθερή δομή και εκτός τουριστικής περιόδου. Εξάλλου, τα κρούσματα cοvid19 δεν μπορούν να μπουν στην ίδια ΜΕΘ/ΜΑΦ μαζί με άλλα βαριά περιστατικά π.χ. πολυτραυματίες, ΧΑΠ, καρδιολογικά κ.α. Συνεπώς οι απαιτήσεις και οι δυσκολίες αυξάνονται. Στο πρόσφατο 5ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών τονίστηκε ότι “η διαχείριση της επιδημίας είναι πρωτίστως υπόθεση Δημόσιας Υγείας κι όχι ιατρικής περίθαλψης. Οι ΜΕΘ έσωσαν κάποιους ασθενεί αλλά δεν ήταν το καθοριστικό στην διαχείριση”.
Ποιες είναι οι “Ελάχιστες Προϋποθέσεις λειτουργίας Τμημάτων Εντατικής Θεραπείας “ (έχουν δημοσιευτεί στην ομόφωνη Απόφαση 2 της Ολομέλειας του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας ΚΕΣΥ στις 24/6/2016). Ακόμη και η σύνθεση του ΚΕΣΥ να αλλάξει, δύσκολα θα μειωθούν οι προδιαγραφές, αφού είναι εφαρμογή διεθνών συστάσεων. Εξάλλου επιβεβαιώθηκαν πολύ πρόσφατα, εν μέσω κρίσης κορονοϊού, από την νυν Πρόεδρο της Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής για τον Σχεδιασμό Νέων Μονάδων Εντατικής Θεραπείας στα Νοσοκομεία του ΕΣΥ, Καθηγήτρια Ιατρικής κ. Κοτανίδου και σε προσωπική επικοινωνία της γράφουσας με τον Γεν. Γραμματέα Εντατικολόγο Βασ. Μπέκο, Δ/ντη της ΜΕΘ του Ναυτικού Νοσοκομείου. Για όσες Μονάδες ήδη λειτουργούν οι προδιαγραφές θα ισχύουν μόνο σε περίπτωση ανακαινίσεών τους. Επιγραμματικά αναφέρονται τα πλέον ενδεικτικά άρθρα της πολυσέλιδης απόφασης:
- Η ΜΑΦ ανήκει ως συμπληρωματική δομή στην ΜΕΘ- δεν λειτουργεί ως αυτόνομη, ανεξάρτητη μονάδα.
- Η ΜΑΦ πρέπει να είναι χώρος ανάλογων διαστάσεων και εξοπλισμού με την ΜΕΘ με την οποία εναλλάσσεται το ίδιο ιατρικό προσωπικό.
- Δεν συστήνεται ΜΕΘ κάτω από 4 κλίνες και απαιτούνται τουλάχιστον 5 γιατροί εξειδικευμένοι 2 χρόνια στην εντατική θεραπεία και 12 νοσηλευτές με αναλογία 4 ανά κλίνη ΜΕΘ και 2 ανά κλίνη ΜΑΦ.
- Ο εξοπλισμός απαιτεί υψηλής τεχνολογίας υποδομή, στελεχωμένη τεχνική υπηρεσία και 24ωρη διαθεσιμότητα εκπαιδευμένου βιοτεχνολόγου.
- Η χωροταξική τοποθέτηση της ΜΕΘ/ΜΑΦ απαιτεί επιφάνεια 3 φορές μεγαλύτερη από την έκταση του αντίστοιχου χώρου για την απλή νοσηλεία των ασθενών (:25 τετρ.μ. κατ΄ ελάχιστο ανά κλίνη), επιπλέον χώροι για σταθμό εργασίας και αναγκαίων χώρων.
- Οι προδιαγραφές για το κατάλληλο μικροκλίμα στις ΜΕΘ/ΜΑΦ (αερισμό, θερμοκρασία, υγρασία, κλιματισμό, θόρυβο, φωτισμό, βαθμονόμηση, συντήρηση) ορίζονται βάσει ειδικών λεπτομερειακών τεχνικών οδηγιών που περιέχονται σε εγκυκλίους του Υπουργείου Υγείας γι τις Ηλεκτρομηχανικές Εγκαταστάσεις των κυρίων Τμημάτων Νοσοκομείων-από το 2010.
Δεν αμφισβητούνται οι καλές προθέσεις αρμοδίων κι αναρμόδιων ούτε η έκδηλη επιδίωξη των τοπικών αρχών για αναβάθμιση της υγειονομικής κατάταξης της Κω. Όμως, ως γνωστόν , “Ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος με τις καλύτερες προθέσεις”, όπως έγραψε ο Δάντης Αλιγκέρι το 1314. Την ίδια... επίστρωση κινδυνεύει να έχει κάθε “συνοπτικός” δρόμος που δεν χαράζεται με σχεδιασμό.
Τι άλλο μπορούμε να κάνουμε στις παρούσες συνθήκες:
Το εσπευσμένο άνοιγμα της τουριστικής περιόδου λόγω της 4ης βαριάς βιομηχανίας και των τουριστικών πιέσεων δεν πρέπει να θέσει σε κίνδυνο τους εργαζόμενους και την τοπική κοινωνία σε όσα πετύχαμε. Η πιθανόν δικαιολογημένη χαλάρωση των μέτρων από τους Πολίτες και η σαφώς αδικαιολόγητη δυσπιστία πολλών για την ύπαρξη και διάσταση του κινδύνου από τον φοβερό ιό, επηρεάζουν πολύ την αποτελεσματική στάση μας. Ειδικές Οδηγίες εξέδωσε και ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος (ΠΙΣ). Λοιπές ενέργειες που απαιτούν έμπρακτη πολιτική βούληση είναι: κάλυψη αναγκών σε μόνιμο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, πολλά τεστ, στήριξη και διασύνδεση των μεγάλων Νοσοκομείων αναφοράς της ενδοχώρας με τα Νοσοκομεία, τα Κέντρα Υγείας και τα Περιφερειακά Ιατρεία των νησιών, ενοποίηση των κατατμημένων δομών πρωτοβάθμιας φροντίδας και το κυριότερο, δυνατότητα αναγκαίων αεροδιακομιδών ΕΚΑΒ (με έλεγχο από την πολεμική αεροπορία!) ή πλωτών διακομιδών-η περιορισμένη διαθεσιμότητα πτητικών μέσων είναι πρόβλημα, όσες κάψουλες και να έχουμε και πρέπει να επιληφθεί η Πολιτεία με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για την ασφάλεια ασθενών-πληρωμάτων. Πρώτιστη φροντίδα οφείλει να είναι η πρόληψη της μετάδοσης και μετά η επαρκής διαχείριση των κρουσμάτων, όπως τονίζουν οι Επιδημιολόγοι. Η τήρηση των μέτρων από την τοπική κοινωνία, εκτός από τον περιορισμό της μετάδοσης, δίνει μεγαλύτερο αίσθημα ασφάλειας στον επισκέπτη για την ευχάριστη παραμονή του-μεγαλύτερη από την ενημέρωση του για διαθέσιμη ΜΕΘ/ΜΑΦ άμα διασωληνωθεί.
Προβάλλεται επιτακτική σήμερα η επίσπευση κατασκευής νέου Νοσοκομείου που θα πληροί σύγχρονες προδιαγραφές ασφάλειας και ποιότητας και θα καλύπτει τις ανάγκες τοπικής κοινωνίας και τουριστών σε υπηρεσίες υγείας και ειδικότερα υπηρεσίες επείγουσας και εντατικής θεραπείας. Οι απρόβλεπτες κρίσεις στην υγεία και στην ζωή του πλανήτη γενικότερα, κάνει πιο επιτακτική αυτή την ανάγκη. Παραφράζοντας τον στίχο του Μ. Αναγνωστάκη θα λέγαμε ότι, “Σε κάθε έκτακτη κατάσταση, καταργούμε τα όνειρα. Χτίζουμε με περίσκεψη τα λόγια”.
