Ο μύθος της ισχυρής Ευρώπης κατερρίφθη

Μιας πολιτικής που, για δεκαετίες, επένδυε στη βιτρίνα της & προόδου, αφήνοντας πίσω της κάθε έννοια αυτάρκειας και στρατηγικής αυτονομίας. Η Ευρώπη, παγιδευμένη στις ίδιες της τις αυταπάτες, δεν μπορεί να καλύψει ούτε τις βασικές ανάγκες των πολιτών της χωρίς την εισαγωγή αγαθών από τρίτες χώρες. Και τώρα που ο πρόεδρος Τραμπ απειλεί να κλείσει τις στρόφιγγες του εμπορίου, η ευρωπαϊκή εξάρτηση φαντάζει απελπιστική. Ο πρωτογενής τομέας, κυρίως η γεωργία και η κτηνοτροφία, που αποτελούσε άλλοτε τη ραχοκοκαλιά κάθε οικονομίας, έχει συστηματικά υπονομευθεί από πολιτικές που προέταξαν τη γραφειοκρατία, την επιδότηση της αγρανάπαυσης και τις «πράσινες μεταβάσεις», εις βάρος της παραγωγικότητας. Αντί για ουσιαστικές συμφωνίες με χώρες

που θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν εναλλακτικούς διαύλους προμήθειας, η Ε.Ε. αρκέστηκε σε παχιά λόγια, πράσινες ατζέντες και ρυθμιστικά πλαίσια που λειτουργούν τιμωρητικά προς τις ίδιες τις επιχειρήσεις της. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, με τις εξαιρέσεις να επιβεβαιώνουν απλώς τον κανόνα, ενδιαφέρονται πρωτίστως για τη διατήρηση της δικής τους καρέκλας και της δικής τους άνεσης. Δεν υπάρχει όραμα, δεν υπάρχει σχέδιο, δεν υπάρχουν εφεδρείες. Η Ελλάδα,

παρακολουθεί και αυτή αμήχανα, έχοντας ήδη απολέσει κάθε ψήγμα παραγωγικής ανεξαρτησίας και αυτοδιαχείρισης. Ό,τι αποκαλείται «ανάπτυξη» σήμερα, είναι είτε στατιστικά κόλπα είτε πράσινα παραμύθια που ντύνουν με οικολογικό μανδύα την απόλυτη απραξία. Αν οι δασμοί υλοποιηθούν, δεν θα πληγούν μόνο οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις· θα πληγούν και οι ίδιες οι κοινωνίες. Και όχι γιατί ο Τραμπ είναι «κακός», αλλά γιατί η Ευρώπη αποδείχθηκε ανίκανη να σταθεί στα πόδια της. Εξαρτημένη, ευάλωτη, χωρίς σαφές πλαίσιο αλληλεγγύης, χωρίς αντίβαρα, χωρίς ηγεσίες με πολιτικό βάθος. Αυτή είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση του σήμερα: μια υπερδομή που οικοδομήθηκε με υποσχέσεις, αλλά καταρρέει με την πρώτη σοβαρή δοκιμασία. Ήδη οι δασμοί Τραμπ έχουν προκαλέσει αναταραχή στα χρηματιστήρια και ρίχνουν τις τιμές των μετοχών. Αυτή η συνθήκη όμως ελάχιστα αφορά τον μέσο πολίτη. Το χρηματιστήριο δεν είναι η καθημερινότητα του λαού, είναι η σφαίρα της οικονομικής ελίτ, εκείνων που κατέχουν μερίδια σε πολυεθνικές, διαχειρίζονται κεφάλαια και εξουσία. Αυτοί είναι που διαμορφώνουν την πολιτική ατζέντα και έχουν άμεση πρόσβαση στους μηχανισμούς εξουσίας. Και αυτή, δυστυχώς, η διαπλοκή οικονομικής και πολιτικής ελίτ είναι ο πραγματικός πυρήνας της κρίσης: μια συμμαχία που δρα με μοναδικό γνώμονα τη διατήρηση των δικών της προνομίων, θυσιάζοντας τα συμφέροντα των πολλών. Οι πλούσιοι θα επιβιώσουν και αυτή τη φορά, απλώς με μερικά εκατομμύρια λιγότερα.Πάλι οι φτωχοί θα κληθούν να πληρώσουν τη νύφη. Με ακρίβεια, ανεργία, αβεβαιότητα και διάλυση κάθε έννοιας κοινωνικής προστασίας. Και οι ηγεσίες, αντί να αναζητούν λύσεις που θα αποκαθιστούν την αυτονομία και την αξιοπρέπεια των λαών, συνεχίζουν να πουλούν το παραμύθι της «πράσινης ανάπτυξης» και της «ευρωπαϊκής ενότητας», ενώ η ήπειρος παραπαίει κάτω από το βάρος των ίδιων της των αυταπατών.Οι κοινωνίες, όμως, επιζητούν την αλλαγή. Και αυτή η αλλαγή δεν θα έρθει «από τους πάνω», αλλά θα γεννηθεί μέσα από τη βούληση των ίδιων των πολιτών. Από εκείνους που αρνούνται να συμβιβαστούν με την παρακμή, και επιλέγουν να διεκδικήσουν κυβερνήσεις που υπηρετούν το εθνικό συμφέρον, σέβονται τον πολιτισμό, τη διαφορετικότητα, την ιστορική ταυτότητα κάθε λαού. Ο κόσμος αλλάζει, και η εκλογή Τραμπ, όσο κι αν προκαλεί αντιδράσεις, φανερώνει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο την ανάγκη επαναπροσδιορισμού των σχέσεων ισχύος και εξουσίας. Το μέλλον δεν είναι προδιαγεγραμμένο. Είναι υπό διαμόρφωση. Και όσο υπάρχουν πολίτες που τολμούν να αμφισβητούν, να οραματίζονται και να απαιτούν, τόσο θα υπάρχει ελπίδα. Ίσως η κρίση αυτή να είναι τελικά η αφορμή για μια νέα αρχή, για μια νέα Ευρώπη που στέκεται στα πόδια της, με αξιοπρέπεια και αυτενέργεια, και για λαούς που ξαναπιάνουν το νήμα της ιστορίας τους με αποφασιστικότητα και πίστη. Γιατί καμία κρίση δεν είναι το τέλος, όσο υπάρχει ακόμα η θέληση για ένα νέο ξεκίνημα.