Τοπική οικονομία

Με το βλέμμα στραμμένο στην επόμενη τουριστική περίοδο

Πασχάλης Βρακίδης, πρόεδρος Εμπορικού Συλλόγου Κω

“Εάν έχουμε καλή σεζόν, ίσως να μη φτάσουμε στο ένα τρίτο των επιχειρήσεων να έχουν πρόβλημα επιβίωσης και να είναι έτοιμες για κλείσιμο, όπως έχει καταγραφεί σήμερα”

“Πιστεύουμε να μη χρειαστεί να επεκταθεί το lockdown, γιατί υπάρχει ο φόβος να μην τελειώσει στο τέλος του μήνα, αλλά να συνεχιστεί και τον Δεκέμβριο, οπότε θα είναι καταστροφικό για πολλές επιχειρήσεις οι οποίες αυτήν περίοδο κάνουν το 25-30% του τζίρου της χρονιάς”

“Θέλω να είμαι αισιόδοξος. Νομίζω ότι δεν υπάρχει άλλη λύση, γιατί οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι η ραχοκοκαλιά της οικονομίας. Αυτό πρέπει να το προσέξουν (στην κυβέρνηση). Δεν μπορούν να μείνουν μόνο με τις μεγάλες επιχειρήσεις”

Για τη χρονιά που πέρασε, σε τουριστικό επίπεδο και όχι μόνο, το νέο lockdown, τις επιπτώσεις του στην τοπική οικονομία, στα μέτρα που έχουν ληφθεί για την επιχειρηματικότητα ή οποία αφορά κύρια στους μικρομεσαίους, τόσο από την κυβέρνηση όσο και από το δήμο, αλλά και στο τι πρέπει να γίνει από δω και πέρα, μιλά στον “Σ” ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Κω Πασχάλης Βρακίδης.

“Η φετινή χρονιά ήταν η πιο δύσκολη των τελευταίων χρόνων για την επιχειρηματικότητα, για τον τουρισμό, σχεδόν ήταν μια χρονιά χαμένη” δηλώνει χαρακτηριστικά, ενώ ελπίζει να μην επεκταθεί το δεύτερο lockdown, διότι, όπως σημειώνει, αυτήν την χρονική περίοδο τα κάνουν το 25-30% του τζίρου της χρονιάς,  ιδιαίτερα στην ένδυση και την υπόδηση και “εάν επεκταθεί, θα είναι καταστροφικό για πολλές επιχειρήσεις”. Όσο για τα όποια μέτρα έχουν ληφθεί για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, τα χαρακτηρίζει “καλοδεχούμενα”. Παρά ταύτα, το μέτρο που αφορά στην επιστρεπτέα προκαταβολή “θα δημιουργήσει πρόβλημα όταν τα επόμενα χρόνια θα πρέπει να επιστραφεί, γιατί είναι ένα δάνειο κατά κάποιο τρόπο. Δε λύνει τα προβλήματα των επιχειρήσεων, απλώς μεταθέτει το πρόβλημα”, συμπληρώνοντας πως, και τα δάνεια στους μικροεπιχειρηματίες δημιουργούν μεν μια ρευστότητα, αλλά δεν λύνουν το πρόβλημα. “Για να βοηθήσει (το δάνειο) πρέπει να υπάρχει η προϋπόθεση ότι τα επόμενα χρόνια, θα υπάρχει όχι μόνο μια κανονικότητα, αλλά ανάπτυξη του εμπορίου, ώστε να κερδίσουμε το χαμένο έδαφος” τονίζει. Εκφράζει την ικανοποίησή του για την υλοποίηση αιτήματος της Συνομοσπονδίας για τη μη πώληση προϊόντων διαρκείας από τα σούπερ μάρκετ τα οποία ήταν ανοιχτά, διότι δημιουργείτο αθέμιτος ανταγωνισμός.

Ο κ. Βρακίδης αναφέρει προβλέψεις δυσοίωνες, σύμφωνα με τις οποίες, ένα στα τρία καταστήματα θα έχει θέμα επιβίωσης μετά την κρίση “και εκεί χρειάζεται η βοήθεια από το κράτος“, ενώ συμβουλεύει”  τρόπον τινά τους συναδέλφους του που αντιμετωπίζουν πρόβλημα λόγω των γεγονότων, ότι, “πρέπει να προσέξουν αυτοί που βλέπουν ότι δεν μπορούν να αντέξουν περισσότερο, να κλείσουν την κατάλληλη στιγμή, ώστε να μη δημιουργήσουν περισσότερα χρέη”. Συμπληρώνει δε πως, “ειδικά με το φαινόμενο του τουρισμού, που δεν ξέρουμε πως θα πάει η επόμενη σεζόν. Πάντα, με την ιδιαιτερότητα του τόπου μας, τον τουρισμό, αν η επόμενη σεζόν δεν πάει καλά, όπως και δεν πήγε η προηγούμενη, δεν θα υπάρχει χρήμα για κατανάλωση για όλο το χρόνο. Η εξάρτηση της οικονομίας τους νησιού μας είναι πάνω από 90% από τον τουρισμό”. Απαντώντας στο ερώτημα εάν είναι αισιόδοξος ότι θα βοηθηθούν οι μικροί από την κυβέρνηση, δηλώνει: “Θέλω να είμαι αισιόδοξος. Νομίζω ότι δεν υπάρχει άλλη λύση, γιατί οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι η ραχοκοκαλιά της οικονομίας. Αυτό πρέπει να το προσέξουν. Δεν μπορούν να μείνουν μόνο με τις μεγάλες επιχειρήσεις”.

Τέλος, ο κ. Βρακίδης δείχνει αισιόδοξος για ένα “θέμα” που είχε ξεκινήσει εδώ και καιρό και αφορά στο Open Mall, το πρόγραμμα του οποίου πήρε παράταση ενός χρόνου.

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ερ.: Κύριε Βρακίδη, πρώτα απ’ όλα θα ήθελα να κάνετε έναν απολογισμό για τη χρονιά που έκλεισε τουριστικά και ουσιαστικά.  

Π.Β.: Η φετινή χρονιά ήταν η πιο δύσκολη των τελευταίων χρόνων για την επιχειρηματικότητα, για τον τουρισμό, σχεδόν ήταν μια χρονιά χαμένη. Η μείωση του τουρισμού ήταν μεγάλη, τα χρήματα τα οποία χάθηκαν από το νησί, θα πιέσουν πολύ την αγορά, στα καταστήματα και ιδιαίτερα τώρα με τα δύο lockdown, υπάρχει μεγάλο πρόβλημα.

Ερ.: Το δεύτερο αυτό lockdown πως το σχολιάζετε; Το πρώτο έγινε όταν είχε «φορτώσει» η αγορά για το άνοιγμα της περιόδου και το δεύτερο τώρα που έχει «φορτώσει» για τα Χριστούγεννα.

Π.Β.: Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι είναι η εποχή των Χριστουγέννων, όπου τα καταστήματα αυτήν περίοδο κάνουν το 25-30% του τζίρου της χρονιάς. Ιδιαίτερα στην ένδυση και την υπόδηση, είναι μια σημαντική εποχή για τα καταστήματα, οπότε καταλαβαίνετε ότι είναι πάρα πολύ δύσκολα τα πράγματα. Πιστεύουμε να μη χρειαστεί να επεκταθεί το lockdown, γιατί υπάρχει ο φόβος να μην τελειώσει στο τέλος του μήνα, αλλά να συνεχιστεί και τον Δεκέμβριο, οπότε θα είναι καταστροφικό για πολλές επιχειρήσεις.

Ερ.: Κύριε Βρακίδη, τα μέτρα που έχουν ληφθεί για την επιχειρηματικότητα από την κυβέρνηση, την περιφέρεια, αλλά και το δήμο με τα τελευταία που εξήγγειλε, πως τα σχολιάζετε;

Π.Β.: Κάθε μέτρο που γίνεται για να ενισχύσει την επιχειρηματικότητα και την βιωσιμότητα των καταστημάτων, είναι καλοδεχούμενο. Βέβαια αυτό θα εξαρτηθεί από το πρόβλημα που θα δημιουργήσουν όλες αυτές οι καταστάσεις. Πιστεύουμε ότι αν χρειαστεί, θα επανέλθει η κυβέρνηση με καινούργια μέτρα. Είναι η μη επιστρεπτέα προκαταβολή, η οποία είναι το σημαντικότερο μέτρο, αλλά θα δημιουργήσει πρόβλημα όταν τα επόμενα χρόνια θα πρέπει να επιστραφεί, γιατί είναι ένα δάνειο κατά κάποιο τρόπο. Δε λύνει τα προβλήματα των επιχειρήσεων, απλώς μεταθέτει το πρόβλημα.

Ερ.: Να συμπληρώσω εδώ πως επιτείνει το πρόβλημα και η δανειοδότηση, δηλαδή ένας έμπορος που ήδη έχει πρόβλημα, για να τα βγάλει πέρα και στην απελπισία του, παίρνει δάνεια από την τράπεζα.

Π.Β.: Αυτό για τους μικρούς είναι δύσκολο δυστυχώς. Το δάνειο είναι για να δημιουργήσει μια ρευστότητα, δε λύνει προβλήματα. Για να βοηθήσει πρέπει να υπάρχει η προϋπόθεση ότι τα επόμενα χρόνια, θα υπάρχει όχι μόνο μια κανονικότητα, αλλά ανάπτυξη του εμπορίου, ώστε να κερδίσουμε το χαμένο έδαφος.

Ερ.: Τα τελευταία μέτρα που εξήγγειλε πριν από λίγες ημέρες ο δήμος, για τη μείωση τελών κλπ, πώς τα σχολιάζετε;

Π.Β.: Ήταν αναμενόμενα, καλοδεχούμενα κι αυτά, ιδιαίτερα για τους κοινόχρηστους χώρους, η μείωση του 50% είναι ικανοποιητική. Βέβαια δε χρησιμοποίησαν όλες οι επιχειρήσεις κοινόχρηστους χώρους. Από κει και πέρα και για τα νοικοκυριά, γιατί εμείς εκπροσωπούμε τους μικρομεσαίους και αρκετοί είναι αυτοαπασχολούμενοι, ακόμα και τα οικιακά τέλη βοηθούν. Γιατί όλα τα χρήματα από το ίδιο πορτοφόλι βγαίνουν.

Ερ.: Κυρίως τα τελευταία χρόνια που κόπηκαν οι κρατικές ενισχύσεις κ.λ.π., οι δήμοι ενισχύονται οικονομικά σχεδόν αποκλειστικά από τους δημότες.

Π.Β.: Και μην ξεχνάμε ότι τα τέλη είναι ανταποδοτικά, άρα πρέπει να παρθούν από τους πελάτες, δεν μπορούν να ενισχυθούν από κάπου αλλού, είτε από το κράτος είτε από άλλους πόρους. Πρέπει να είναι από τους ίδιους τους πολίτες.

Ερ.: Οπότε ως ανταποδοτικά πρέπει να επιστρέψουν στους πολίτες τώρα που τα έχουν ανάγκη.

Π.Β.: Ναι, αλλά και από την άλλη πρέπει να λειτουργήσει και ο δήμος. Για παράδειγμα, για την καθαριότητα δεν μπορούν να βρεθούν από αλλού κονδύλια. Είναι ανταποδοτικά. Εκτός και αν αλλάξει η νομοθεσία και δοθεί από το κράτος μια ενίσχυση, ειδικά για τα ανταποδοτικά τέλη.

Ερ.: Εσείς σαν εμπορικός σύλλογος και σαν ομοσπονδία, τι προτείνετε στο κράτος, ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν για την πραγματική και ουσιαστική ενίσχυση;

Π.Β.: Εδώ να εκφράσω την ικανοποίηση για ένα αίτημα από το προηγούμενο lockdown, το οποίο είχαν οι εμπορικοί σύλλογοι, για τη μη πώληση προϊόντων διαρκείας από τα σούπερ μάρκετ τα οποία ήταν ανοιχτά. Δηλαδή μιλάμε για ένδυση, ηλεκτρικά είδη, συσκευές, πλην των τροφίμων, το οποίο δημιουργούσε έναν ανταγωνισμό αθέμιτο. Απ’ ό,τι πληροφορηθήκαμε θα ισχύσει η απαγόρευση πώλησης προϊόντων διαρκείας από τα σούπερ μάρκετ. Αυτό είναι ένα θετικό, γιατί ήταν πάνω στον τζίρο των μικρών καταστημάτων, όσο είναι ανοιχτά.

Ερ.: Τι προτείνετε εσείς στην κυβέρνηση. Τι μέτρα πρέπει να λάβει για την ουσιαστική ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, αλλά και τον εργαζόμενων γιατί μην ξεχνάμε ότι τα μαγαζιά κλείνουν, οι επιχειρηματίες πτωχεύουν και οι εργαζόμενοι μένουν χωρίς δουλειά.

Π.Β.: Είναι η ανεργία η οποία θα προκύψει μετά το κλείσιμο των καταστημάτων. Οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες, υπολογίζουμε ότι από τρία καταστήματα το ένα θα έχει θέμα επιβίωσης για μετά την κρίση. Δηλαδή δεν θα μπορέσουν να αντέξουν. Ελπίζουμε αυτό το σενάριο να μην γίνει πραγματικότητα. Εκεί θέλει τη βοήθεια από το κράτος, να στηρίξει τις υγιείς επιχειρήσεις, για να μπορέσουν να συνεχίσουν να μείνουν ανοιχτά και μετά την κρίση. Εδώ θέλει μια προσοχή από τους επιχειρηματίες, γιατί όταν κλείνει μια επιχείρηση και μιλάμε πάντα για τις μικρές επιχειρήσεις, συνήθως κλείνει με χρέη και υποχρεώσεις. Έτσι αναγκαστικά, όχι μόνο δε θα έχουν εισόδημα, αλλά θα έχουν ανοιχτά μέτωπα οικονομικά τα οποία δύσκολα θα καλύψουν, με κίνδυνο όσοι έχουν προσωπική περιουσία να την χάσουν. Πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί στους υπολογισμούς τους. Και επειδή εδώ λέμε ότι η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία, πρέπει να προσέξουν αυτοί που βλέπουν ότι δεν μπορούν να αντέξουν περισσότερο, να κλείσουν την κατάλληλη στιγμή, ώστε να μη δημιουργήσουν περισσότερα χρέη. Ειδικά με το φαινόμενο του τουρισμού, που δεν ξέρουμε πως θα πάει η επόμενη σεζόν. Πάντα, με την ιδιαιτερότητα του τόπου μας, τον τουρισμό, αν η επόμενη σεζόν δεν πάει καλά, όπως και δεν πήγε η προηγούμενη, δεν θα υπάρχει χρήμα για κατανάλωση για όλο το χρόνο. Η εξάρτηση της οικονομίας τους νησιού μας είναι πάνω από 90% από τον τουρισμό.

Ερ.: Είναι η μονοκαλλιέργεια που καταδικάζουμε όλοι, αλλά δεν έχουμε κάνει και κάτι το αποτρέψουμε, να το αλλάξουμε.

Π.Β.: Ακόμα και ο πρωτογενής τομέας στο νησί, κατά ένα μεγάλο ποσοστό εξαρτάται από τον τουρισμό. Κι αυτοί είχαν προβλήματα.

Ερ.: Για να καταλήξουμε, θα καταθέσετε ή έχετε καταθέσει προτάσεις στην κυβέρνηση;

Π.Β.: Εμείς συνέχεια με την Εθνική Συνομοσπονδία καταθέτουμε προτάσεις και δε θα σταματήσουμε ποτέ, γιατί αυτό το πρόβλημα θα είναι διαρκείας και υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός των μεγάλων επιχειρήσεων με τις μικρές, για τη στήριξη των μικρών επιχειρήσεων.

Ερ.: Είστε αισιόδοξος ότι θα βοηθηθούν οι μικροί από την κυβέρνηση;

Π.Β.: Θέλω να είμαι αισιόδοξος. Νομίζω ότι δεν υπάρχει άλλη λύση, γιατί οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι η ραχοκοκαλιά της οικονομίας. Αυτό πρέπει να το προσέξουν. Δεν μπορούν να μείνουν μόνο με τις μεγάλες επιχειρήσεις.

Ερ.: Σε τι ποσοστό εκτιμάτε ότι έχουν κλείσει οι μικρές επιχειρήσεις ή είναι έτοιμες να κλείσουν στην Κω.

Π.Β.: Από τους υπολογισμούς που κάνουμε για όλη την Ελλάδα, ίσως εδώ το πρόβλημα να είναι εντονότερο. Εξαρτάται από το πώς θα πάει η επόμενη σεζόν. Εάν έχουμε καλή σεζόν, ίσως να μη φτάσουμε στο ένα τρίτο των επιχειρήσεων να έχουν πρόβλημα επιβίωσης και να είναι έτοιμες για κλείσιμο, όπως έχει καταγραφεί σήμερα.

Ερ.: Άρα, όλες τις ελπίδες τις εναποθέτετε στην επόμενη τουριστική περίοδο;

Π.Β.: Στην Κω ναι, γιατί ο τουρισμός είναι ο αιμοδότης της τοπικής οικονομίας.

Ερ.: Μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες είναι με το βλέμμα στραμμένο στην επόμενη τουριστική περίοδο.

Π.Β.: Θα βοηθήσει πολύ εάν υπάρξει ένα εμβόλιο, γιατί θα είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα πάλι. Φανταστείτε και τα εποχικά καταστήματα, τα οποία περιμένουν να δουλέψουν 4-5 μήνες το χρόνο και φέτος άνοιξαν για πολύ μικρό χρονικό διάστημα, με πτώση τζίρου πάνω από 70% και περιμένουν να ξανανοίξουν αν πάνε όλα τα πράγματα καλά. Το μεγάλο βέβαια πρόβλημα αυτών των επιχειρήσεων είναι ότι τα πάγια έξοδα τρέχουν όλο το χρόνο.

Ερ.: Με την ευκαιρία πείτε μου, με την υπόθεση του Open Mall υπάρχει κάποια εξέλιξη;

Π.Β.: Πήρε μια παράταση το πρόγραμμα για ένα χρόνο ακόμα, από το προηγούμενο lockdown. Έχουμε ξεκινήσει πάλι, προχωράμε, έχει αναλάβει αρχιτέκτονας, αλλά πέσαμε πάλι στην εποχή που είναι κλειστά τα καταστήματα. Δεν μπορούμε να κάνουμε τη συνεννόηση τουλάχιστον για αυτές τις εβδομάδες. Βέβαια εάν ανοίξουν τα καταστήματα τέλος του μήνα κανονικά, δε νομίζω ότι θα παρουσιαστεί πρόβλημα. Η παράταση είναι μέχρι το τέλος του επόμενου χρόνου, του 2021, αλλά σίγουρα θα δοθεί κι άλλη παράταση.

Ερ.: Πείτε μου σε γενικές γραμμές, τι θα κάνει ο αρχιτέκτονας;

Π.Β.: Ο αρχιτέκτονας από κάθε ένα από τα 221 καταστήματα, θα συζητήσει με τους επιχειρηματίες αν θα πρέπει να αλλάξουν τέντες, αν θα πρέπει να βάλουν τέντες, ομπρέλες, διαχωριστικά, θα γίνει ένα πρόχειρο σχέδιο για κάθε μαγαζί, τι θα μπει σε κάθε κατάστημα. Σε δεύτερη φάση θα γίνει ο διαγωνισμός και για την πλατφόρμα και για τα υπόλοιπα που υπάρχουν και μετά θα αρχίσει η κατασκευή του έργου.

Ερ.: Ο διαγωνισμός θα αφορά στην εμφάνιση

Π.Β.: Εμείς έχουμε μόνο την εμφάνιση. Το πρόγραμμα που έχουμε με το Επιμελητήριο, είναι η εμφάνιση των καταστημάτων.

Ερ.: Η επόμενη φάση ποια θα είναι;

Π.Β.: Παράλληλα τρέχει και το πρόγραμμα του δήμου, που θα βάλει wifi σε όλη την περιοχή, το λεωφορειάκι το ηλεκτρικό, οι στάσεις, κάποιες σημάνσεις, τα «έξυπνα» παγκάκια και κάποια άλλα έργα. Αυτά θα πάνε παράλληλα. Το πρόγραμμα του δήμου είναι 1.300.000 ευρώ, 400.000 ευρώ είναι αυτό που διαχειριζόμαστε εμείς.

Ερ.: Και το τελικό αποτέλεσμα ποιο θα είναι;

Π.Β.: Αυτό θα εξαρτηθεί από το πώς θα το εκμεταλλευτούν οι ίδιες οι επιχειρήσεις. Θα πρέπει να υπάρχει μια συνεργασία μεταξύ τους, ειδικά μέσω της πλατφόρμας, που θα είναι η διαφήμιση των μαγαζιών με τις διάφορες προσφορές, εκδηλώσεις που θα κάνουν κλπ. προκειμένου να προσελκύονται τουρίστες από τα ξενοδοχεία, όπου μέσω αυτής της πλατφόρμας θα μπορούν να δουν τα αξιοθέατα, να ψωνίσουν κ.ά. Είναι πως θα το χειριστούν οι ίδιοι οι επιχειρηματίες μετά.

Ερ.: Αν όλα πάνε καλά, το open Mall θα ανοίξει το καλοκαίρι του 2022.

Π.Β.: Ναι, θα ανοίξει το 2022, εκτός και αν υπάρξουν κάποιες καθυστερήσεις, γιατί είναι μεγάλοι οι διαγωνισμοί, είναι και τόσα open Mall που γίνονται στην Ελλάδα, ίσως έχουμε και ενστάσεις κλπ.

ΠΗΓΗ: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΣΤΑΘΜΟΣ