«Δεκάδες χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, εργαζόμενοι συνταξιούχοι, άνεργοι, κτλ θα βρεθούν αντιμέτωποι με μία τρομακτική σώρευση χρέους που θα πρέπει να εξυπηρετηθεί  από κοινού με τις τρέχοντες υποχρεώσεις τους»

«Για να μπορέσουν να ρυθμιστούν θέματα που άπτονται της λειτουργίας τόσο της παγκόσμιας όσο και της ευρωπαϊκής οικονομίας ύστερα από τέτοιες πρωτόγνωρες καταστάσεις που βιώσαμε και βιώνουμε, θα απαιτηθεί χρονικό διάστημα 2 έως 3 ετών με ό,τι συνεπάγεται αυτό σε οικονομικό, κοινωνικό κόστος»

«Τέσσερις  συστημικές τράπεζες είναι πλήρως αφελληνισμένες, γεγονός που σημαίνει ότι δεν πρόκειται να στηρίξουν ή να χρηματοδοτήσουν την ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας που είναι οι μικρομεσαίες οικογενειακές επιχειρήσεις, αλλά θα στηρίξουν άλλου είδους συμφέροντα»

«Για το 2021 προβλέπω ότι η τουριστική κίνηση θα κυμανθεί στο 30% με 40% του 2019 – Στα τουριστικά στα δεδομένα του 2019 θα ξαναφτάσουμε περίπου το 2024 με 2025»

«Εκφράζονται βάσιμες ενστάσεις για την ανεξέλεγκτη εξάπλωση των πτωχεύσεων - Θα βρεθούμε αντιμέτωποι στην προσεχή 3ετία με ένα τσουνάμι πτωχεύσεων ιδιωτών»

«Ο καινούργιος πτωχευτικός κώδικας θα λειτουργήσει εις βάρος μίας μεγάλης μερίδας πολύ μικρών, μικρών, μικρομεσαίων επιχειρήσεων και ιδιωτών που συνθλίβονται από την κρίση, προς όφελος βέβαια των τραπεζών, funds, servicers και μεγάλων μονοπωλίων, ωθώντας έτι περαιτέρω την αγορά σε καρτελοποίηση»

«Σύμφωνα με υπάρχουσες μελέτες, περίπου ένα ποσοστό της τάξεως του 30% από τις μικρές, πολύ μικρές και μικρομεσαίες επιχείρησες κάθε φύσεως, μορφής και υφής είτε δε θα ξανανοίξουν, είτε θα ανοίξουν και στους πρώτους μήνες της λειτουργίας τους θα αναγκαστούν να κλείσουν. Πρακτικά αυτό συνεπάγεται μία εκτίναξη του δείκτη ανεργίας»

Ιδιαίτερα δυσοίωνες οι προβλέψεις του προέδρου της Εθνικής Ομοσπονδίας Ενώσεων Προστασίας Δανειοληπτών Ευάγγελου Κρητικού για το αύριο της χώρας μας και όχι μόνο, τις οποίες στηρίζει σε επιστημονικά δεδομένα όπως αναφέρει σε συνέντευξή του στον «Σ».

«Ύστερα από τρία χρόνια, η Ελλάδα του αύριο δε θα έχει καμία σχέση με την  Ελλάδα του χθες που μεγαλώσαμε και με την Ελλάδα του σήμερα που ζήσαμε. Προβλέπεται μία ραγδαία χειροτέρευση του βοιωτικού επιπέδου, μία φτωχοποίηση και περιθωριοποίηση μεγάλων τμημάτων της μεσαίας τάξης, μία επικράτηση στην αγορά μονοπωλίων, ολιγοπωλίων και καρτέλ και δυστυχώς μία συνεχής φυγή (Brain Drain) δεκάδων χιλιάδων εξειδικευμένων επιστημόνων, τεχνικών καθώς και διοικητικού προσωπικού στις ηλιακές ομάδες από 30 έως 65 ετών, δηλαδή στις πλέον παραγωγικές ηλικίες, που θα προστεθούν στους ήδη 500.000 που έχουν μεταναστεύσει» δηλώνει, αναρωτώμενος, «άραγε, με ποιο ανθρώπινο, παραγωγικό, επιστημονικό, δυναμικό θα μπορέσουμε να ανατάξουμε  την χώρα μας μέσα στην επερχόμενη θύελλα γεωπολιτικών, γεωστρατηγικών, παγκόσμιων οικονομικών εξελίξεων;».

Ο κ. Κρητικός μας μιλά για τη σημερινή κατάσταση της αγοράς, για τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση, για τον τουρισμό, τις τουριστικές επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους, για τον πτωχευτικό κώδικα και βέβαια, για το διαχρονικό ζήτημα με τους πλειστηριασμούς, τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά και την εκτίναξη της ανεργίας.

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ερ: Κύριε Κρητικέ, ας ξεκινήσουμε από την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η αγορά σήμερα. Πώς θα την χαρακτηρίζατε;

Ε.Κ.: Η κατάσταση γενικότερα της αγοράς σήμερα, χαρακτηρίζεται όχι απλά ως κρίσιμη αλλά ότι έχει ξεπεράσει προ πολλού τα κόκκινα, διότι πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ένα σοβαρό παράγοντα ότι στις ήδη υπάρχουσες οφειλές σωρεύτηκαν  εκ νέου καινούργιες οφειλές.

Με την λήξη λοιπόν της πανδημίας, θα ξεκινήσουν και θα αρχίσουν τα δύσκολα, διότι τότε δεκάδες χιλιάδες μικρές, πολύ μικρές οικογενειακές  επιχειρήσεις  χωρίς καμία βοήθεια, θα βρεθούν αντιμέτωπες με την σκληρή πραγματικότητα, α) της εξυπηρέτησης παλαιότερων οφειλών, β) της εξυπηρέτησης  σώρευσης χρέους, θα έχει δημιουργηθεί από το Μάρτιο 2020 έως και την λήξη της υγειονομικής κατάστασης της πανδημίας που βιώνουμε που υπολογίζεται ότι θα επέλθει τέλη 2021 αρχές 2022 και γ) της εξυπηρέτησής των τρεχουσών υποχρεώσεων. Η επαναλειτουργία  της αγοράς και της οικονομίας εν γένει δε σημαίνει ότι όλα αυτομάτως θα επανέλθουν στην πρωτύτερα κατάσταση και ανοίγοντας οι επιχειρήσεις θα αρχίσουν τα εισπράττουν. Θα πρέπει ληφθεί σοβαρά υπόψη το γεγονός της απορρύθμισης της λειτουργίας όχι μόνο της Εθνικής μας οικονομίας, αλλά και της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας οικονομίας.

Η εμπειρία και η ιστορία διδάσκουν ότι, για να μπορέσουν να ρυθμιστούν θέματα που άπτονται της λειτουργίας τόσο της παγκόσμιας όσο και της ευρωπαϊκής οικονομίας ύστερα από τέτοιες πρωτόγνωρες καταστάσεις που  βιώσαμε και βιώνουμε, θα απαιτηθεί χρονικό διάστημα 2 έως 3 ετών με ότι συνεπάγεται αυτό σε οικονομικό, κοινωνικό κόστος. Επίσης, θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη το γεγονός ότι, τέσσερις συστημικές τράπεζες που λειτουργούν στην χώρα μας, αυτή την στιγμή είναι πλήρως αφελληνισμένες και το συμπέρασμα αυτό εξάγεται εύκολα εάν εξετάσει κάποιος την μετοχική τους σύνθεση και την σύνθεση των Δ.Σ., γεγονός που σημαίνει ότι δεν πρόκειται να στηρίξουν ή να χρηματοδοτήσουν την ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας που είναι οι μικρομεσαίες οικογενειακές επιχειρήσεις , αλλά θα στηρίξουν άλλου είδους συμφέροντα.

Ερ: Η κυβέρνηση υπεραμύνεται των μέτρων που έλαβε για τη στήριξη των πολιτών και των επιχειρήσεων, υποστηρίζοντας πως έπραξε το καλύτερο δυνατό. Από την άλλη, τα κόμματα της αντιπολίτευσης τη στηλιτεύουν… Ποια η δική σας άποψη; Τι θα έπρεπε να είχε γίνει που δεν έγινε και γιατί;

Ε.Κ.:  Όσον αναφορά στα  μέτρα στήριξης τόσο των πολιτών όσο και των επιχειρήσεων, οι απόψεις διίστανται τόσο σε επιστημονικό αλλά και οικονομικό και κοινωνικό πεδίο. Προσωπική μου άποψη τόσο σαν ανθρώπου της αγοράς αλλά και σαν επιστήμονα οικονομολόγου – νομικού, είναι ότι τα μέτρα κινούνται μεν  προς τη  σωστή κατεύθυνση αλλά διακρίνονται από μία ατολμία και λαμβάνονται με υστέρηση  χρόνου. Υπό την θεσμική μου ιδιότητα αυτή του προέδρου της Εθνικής Ομοσπονδίας Ενώσεων Προστασίας Δανειοληπτών – καταναλωτών συμμετέχω στο εκάστοτε κυβερνητικό συμβούλιου διαχείρισης ιδιωτικού χρέους και ταυτόχρονα για το θέμα της ερώτησης σας συμμετείχα στις εργασίες, α) ενώπιων της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας  Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής  των Ελλήνων και β) ενώπιων της Διαρκούς  Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής των Ελλήνων, όπου πραγματοποίησα και σχετικές ομιλίες.

Αυτά που από πλευρά μου πρότεινα στα ανώτερο θεσμικά όργανά μπορούν να συνοψιστούν ως εξής: Επανεκκίνηση τόσο των υπαρχόντων ρυθμίσεων αλλά και δόσεων από ένα σημείο μηδέν, που χρονικά  μπορούμε να το τοποθετήσουμε ως την 1η Ιουλίου 2021, αυτόματη επαύξηση των 120 δόσεων σε 240 δόσεις και αφαίρεση όλων των προσαυξήσεων (αυτό αφορά όλες τις ρυθμίσεις προς δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία και δήμους),  αυτόματη μεταφορά στο σημείο μηδέν όλων των ρυθμίσεων 12, 24 ή 48 δόσεων, επέκταση της επιστρεπτέας  προκαταβολής στο σύνολο των επιχειρήσεων άνευ προϋποθέσεων, προκειμένου να εισρεύσει  άμεσα ζεστό χρήμα στην βάση της οικονομίας και να την επανεκκινήσει, διότι αυτή την στιγμή η πλειοψηφία των επιχειρήσεων  έχει εξαιρεθεί από το μέτρο της επιστρεπτέας προκαταβολής, εξαιτίας διαφόρων λόγων και αφορμών, πολλές φορές ασήμαντων.

Ερ: Ας εστιάσουμε στον τουρισμό, τεράστιο κεφάλαιο ειδικά για τον τόπο μας. Χτυπήθηκε σκληρά. Πώς εκτιμάτε ότι θα πάμε φέτος;

Ε.Κ.: Οι ρυθμίσεις που μέχρι σήμερα έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση για την επιβίωση των επιχειρήσεων και τη διάσωση των θέσεων εργασίας στο τομέα του τουρισμού είναι κατώτερες των περιστάσεων. Διαχρονικά το προϊόν του τουρισμού εξαρτάται από τους κάτωθι παράγοντες: Συνθήκες ομαλότητας - Αίσθημα ασφάλειας -  Καλή ψυχολογία - Διαθέσιμο εισόδημα.

Όπως γίνεται αντιληπτό, από την ανάγνωση και μόνο των παραπάνω παραγόντων ουδεμία από τις παραπάνω προϋποθέσεις θα υπάρχει ή θα συνυπάρχει για τα επόμενα 2 έως 3 χρόνια διεθνώς. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του προβλήματος μία μείωση των σχετικών εσόδων κατά 20% θα μείωνε το ΑΕΠ κατά περίπου 2,5% ή σε διαφορετική ανάγνωση για κάθε ένα δις ευρώ που χάνεται από τον τουρισμό το ΑΕΠ μειώνεται κατά 0,6 μονάδες, δηλαδή αν χαθούν τα 12 δις ευρώ από τα περίπου 18 δις ευρώ έσοδα που είχαμε το 2019 η οικονομία θα βρεθεί σε ύφεση χάνοντας τουλάχιστον 7,2 ποσοστιαίες μονάδες. Αν χαθεί το σύνολο των τουριστικών εσόδων δηλαδή και τα 18 δις ευρώ όπως είναι σφόδρα πιθανό τότε η οικονομία θα χάσει 10,8 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ εισερχόμενη σε περίοδο βαθειάς ύφεσης (deep recession). Προνομιούχοι πελάτες του Ελληνικού τουρισμού είναι τουρίστες που προέρχονται από Ιταλία, Γερμανία, Αγγλία, Αμερική (στον τομέα της κρουαζιέρας) Ολλανδία, Αυστρία, Κίνα κ.λ.π. Στη συντριπτική πλειοψηφία των ανωτέρω χωρών, η υγειονομική κρίση θα συνεχίζεται μέχρι και τέλη 2021 αρχές 2022, ενώ οι απαγορεύσεις θα συνεχιστούν και για ικανό χρονικό διάστημα μετά.

Το τουριστικό ρεύμα που προέρχεται από τις ανωτέρω χώρες αντιστοιχεί περίπου στο 80%-85% του συνολικού τουριστικού ρεύματος της Ελλάδος. Πρέπει να ληφθεί ιδιαίτερα υπόψη το γεγονός ότι σε όλες τις ανωτέρω πληττόμενες  χώρες  θα δοθεί έμφαση και ώθηση στον εσωτερικό τουρισμό δια τους κάτωθι λόγους:

Διότι ο μέσος πολίτης της οποιασδήποτε χώρας θα νοιώθει ενισχυμένο το αίσθημα ασφάλειας αν μετακινηθεί εντός της  χώρας του π.χ. οδικώς και δεν εκτεθεί σε κινδύνους δια μέσου πολλαπλών και συνδυασμένων μεταφορών δηλαδή είτε αεροπορικών και οδικώς είτε αεροπορικώς και ακτοπλοϊκώς κ.λ.π.

Διότι θα αισθάνεται επαυξημένο αίσθημα ασφάλειας αν βρίσκεται πλησίον των υγειονομικών δομών της χώρας του.

Διότι είναι σφόδρα πιθανό οι κυβερνήσεις των ανωτέρω πληττόμενων χωρών να θελήσουν να ενισχύσουν και να δώσουν ώθηση στο εσωτερικό τουριστικό ρεύμα, α)

για να ενισχύσουν την εγχώρια τουριστική βιομηχανία τους που πλήττεται παρομοίως και β) για να τονώσουν την εσωτερική τους ζήτηση και κατανάλωση.

Να σας αναφέρω χαρακτηριστικά ότι, ο πρωθυπουργός της Τσεχίας ήδη προέτρεψε τους Τσέχους πολίτες να μην πραγματοποιήσουν ταξίδια αναψυχής στο εξωτερικό αλλά να επισκεφθούν τα πολλά και ενδιαφέροντα τουριστικά αξιοθέατα που διαθέτει η χώρα τους.

Κρίσιμες παράμετροι για το 2021 θα αποτελέσουν: Πότε θα αρχίσουν να πραγματοποιούνται οι αεροπορικές πτήσεις, οι προϋποθέσεις βάση των οποίων θα πραγματοποιούνται οι αεροπορικές πτήσεις, οι υγειονομικοί κανόνες και περιορισμοί που θα υφίστανται οι εν δυνάμει τουρίστες, π.χ. να λαμβάνουν γεύμα και πρωινό μόνο στο δωμάτιο τους, περιορισμός στον αριθμό των ατόμων που θα κολυμπούν ταυτοχρόνως σε μία πισίνα, θερμομετρήσεις κατά την είσοδο σε μουσεία ή άλλους κλειστούς χώρους, φόβος μετάδοσης του ιού από επαφή σε επιφάνειες εστιατορίων, μπαρ, καταστημάτων κ.λ.π.

Όλα τα ανωτέρω είναι αντίθετα και δεν συνάδουν με το αίσθημα ανεμελιάς και ξεγνοιασιάς που είναι συνυφασμένες οι καλοκαιρινές διακοπές.

Είναι κρίσιμο να αποδειχθεί στην πράξη εάν τα εγκεκριμένα εμβόλια θα λειτουργήσουν αποτελεσματικά και ως ποιο βαθμό θα συμβεί αυτό προκειμένου να δημιουργήσουν γενικευμένη ανοσία στο πληθυσμό  και ταυτόχρονα θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι, χρειάζεται ικανό χρονικό διάστημα τουλάχιστον ένας χρόνος,  προκειμένου να εμβολιαστεί το 60% με 70% του παγκοσμίου πληθυσμού ή αποτελεσματική φαρμακευτική θεραπεία. Δηλαδή, θεωρείται κάτι παραπάνω από σίγουρο  ότι θα επηρεαστεί σε πολύ μεγάλο βαθμό η τουριστική κίνηση και αυτό σημαίνει πρακτικά ότι θα πρέπει να παραχθούν δισεκατομμύρια παρτίδες εμβολίων και να εμβολιαστούν δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως. Πρακτικά αδύνατο να συμβεί εντός του 2021.

Πιθανολογούμενο τρίτο κύμα της πανδημίας του Covid19 που θα ενσκήψει από τον Φεβρουάριο έως και Απρίλιο 2021 

Με βάση τα μέχρι σήμερα δεδομένα τα εποχικά λειτουργούντα ξενοδοχεία και καταλύματα και κατά συνάφεια οι παρατουριστικές επιχειρήσεις είναι άγνωστο πότε θα επιτραπεί να λειτουργήσουν. Λόγω των πιθανολογούμενων περιορισμών που θα υφίσταται και λόγω του αγνώστου  εναπομένοντος τουριστικού χρόνου λειτουργίας δια το 2021 είναι σφόδρα πιθανό ένα ποσοστό επιχειρήσεων των παραπάνω κατηγοριών που θα εγγίζει ίσως και το 50% να μη λειτουργήσει δια τον απλούστατο λόγο ότι, τα έξοδα επανεκκίνησης  της κάθε επιχείρησης καθώς και τα τρέχοντα λειτουργικά έξοδα να είναι υπέρτερα και πολλαπλάσια είτε των προσδοκώμενων είτε των αναμενόμενων εσόδων.

Ερ: Έχετε πραγματική “εικόνα” της Δωδεκανήσου και ειδικότερα της Κω, με τις εκατοντάδες τουριστικές επιχειρήσεις και τους χιλιάδες εργαζόμενους στον τουρισμό;

Ε.Κ.: Είχα εγκαίρως προβλέψει και μάλιστα προς τούτου έχουν κατατεθεί  και σχετικές  μελέτες μου στα αρμόδια κυβερνητικά όργανα , όπου προέβλεπαν ότι το 2020 η τουριστική κίνηση θα κυμανθεί περίπου στο 10% με 15% του 2019.

Τότε θυμάμαι  χαρακτηριστικά ότι μου είχαν τηλεφωνήσει πολλοί πολιτικοί και πολιτειακοί παράγοντες  της αγοράς και μου είχαν πει ότι είμαι εξαιρετικά απαισιόδοξος στις προβλέψεις μου. Δυστυχώς όμως τα αποτελέσματα της τουριστικής περιόδου ήρθαν και επαλήθεψαν πλήρως τις τότε προβλέψεις μου.

Για το 2021 προβλέπω ότι η τουριστική κίνηση θα κυμανθεί στο 30% με 40% του 2019. Εάν με ρωτήσετε προβλέψεις  μου και για το απώτερο μέλλον θα σας απαντήσω ότι τουριστικά στα δεδομένα του 2019 θα ξαναφτάσουμε περίπου το 2024 με 2025.

Ερ: Ας αλλάξουμε θέμα. Ένα μείζονος σημασίας ζήτημα, είναι ο πτωχευτικός κώδικας. Σε ποιό σημείο βρισκόμαστε σήμερα, τι πρόκειται να ακολουθήσει και κατ’ επέκταση, ποιές είναι οι δικές σας προτάσεις;

Ε.Κ.: Το νομοσχέδιο για το νέο πτωχευτικό  νόμο κινείται προς την σωστή κατεύθυνση λόγω του γεγονότος ότι η χώρα αντιμετωπίζει  μεγάλο αριθμό υπερχρεώσεων, που είναι απόρροια της οικονομικής κρίσεως και της μεγάλης διάρκειας της – κράτησε πάνω από 10 έτη – αλλά και της αθροιστικής δικονομικής επίδρασης που έχει στην παρούσα άσχημη κατάσταση η πανδημία του κορωνοϊού.

Είναι καλό ότι τα ζητήματα της πτώχευσης τόσο των ιδιωτών όσο και των εμπόρων θα ρυθμίζονται από κοινό νομοθέτημα, το οποίο συντάχθηκε υπό το φως της εμπειρίας των προγενέστερων νομοθετημάτων και ειδικότερα του νυν ισχύοντος Πτωχευτικού Κώδικα, ο οποίος εφαρμόστηκε στις πτωχεύσεις των εμπόρων και του Ν.3869/2010, ο οποίος είναι γνωστός ως Νόμος Κατσέλη, ο οποίος εφαρμόστηκε στους ιδιώτες και τους μικρεμπόρους.

Εκφράζονται όμως ενστάσεις και βάσιμοι προβληματισμοί για συγκεκριμένα σημεία του καινούργιου Πτωχευτικού Κώδικα. Πρώτο σημείο προβληματισμού αποτελεί το στάδιο του εξωδικαστικού συμβιβασμού καθότι δεν υπέχει το σημείο της υποχρεωτικότητας τόσο προς την συμμετοχή όσο και προς τα αποτελέσματα που παράγει, με αποτέλεσμα να είναι ετεροβαρές και δυσανάλογο για την ασθενέστερη πλευρά, δηλαδή αυτή των δανειοληπτών. Το στάδιο ενός εξωδικαστικού συμβιβασμού, ο οποίος θα υπόκειται στον έλεγχο της Δικαστικής Αρχής, είναι αναγκαίο και θα πρέπει να θεσμοθετηθεί το συντομότερο δυνατόν για το λόγο ότι είναι η μοναδική διασφάλιση του εμπόρου ή του υπερχρεωμένου ιδιώτη ότι δεν θα χάσει την κατοικία του, τη στιγμή μάλιστα που δεν υπάρχει διάταξη για την προστασία της κύριας κατοικίας στο επόμενο στάδιο, που είναι η κήρυξη της πτωχεύσεως και η υλοποίηση της εκκαθάρισης της περιουσίας του πτωχευμένου φυσικού προσώπου.

Πέραν της δυνατότητας του ελέγχου του εξωδικαστικού συμβιβασμού από το Δικαστήριο με βάση τα κριτήρια της καλής πίστεως και των χρηστών συναλλακτικών ηθών, κρίνεται ότι ο Νέος Πτωχευτικός Κώδικας θα πρέπει να προβλέπει αυτοδίκαιη αναστολή των ατομικών καταδιωκτικών μέτρων και αναστολή της εκτέλεσης (κάτι που σήμερον δεν ισχύει) κατά του εμπόρου ή υπερχρεωμένου ιδιώτη και της περιουσίας του μέχρι να υπογραφεί η εξωδικαστική ρύθμιση και σε περίπτωση προσφυγής του υπερχρεωμένου στο Δικαστήριο, αναστολή των καταδιωκτικών μέτρων και τυχόν εκτελέσεως μέχρι να εκδοθεί τελεσίδικη απόφαση επί της αιτήσεως,  που θα αποφαίνεται για το εύλογο της προτεινόμενης ρύθμισης.

Εκείνο που επίσης λείπει από τον καινούργιο Πτωχευτικό Κώδικα και από την διαδικασία της πτώχευσης, είναι η δυνατότητα του φυσικού προσώπου εμπόρου ή ιδιώτη ή του νόμιμου εκπροσώπου του πτωχού νομικού προσώπου να ζητά από το Δικαστήριο τη δυνατότητα εξαίρεσης της εκποίησης της κύριας κατοικίας του δια της καταβολής στους δανειστές του σύμφωνα με τις διατάξεις περί προνομίων της αξίας της κατοικίας σε τρόπο ώστε ο πτωχός να μην χάνει την κατοικία του. Η διάσωση της κύριας κατοικίας, η οποία εισήχθη το έτος 2010 με την ψήφιση του Νόμου Κατσέλη,  υπήρξε ένα κοινωνικό μέτρο ύψιστης προστασίας των ευάλωτων νοικοκυριών και χάρη σ’ αυτό περιορίστηκε η κοινωνική εξαθλίωση των Ελλήνων. Δυστυχώς όμως από 01/01/2021 δεν υφίσταται καμιά απολύτως νομοθετική προστασία της πρώτης και κύριας κατοικίας με αποτέλεσμα να εκφράζονται φόβοι για επανάληψη ή για μεταφορά στην Ελλάδα του Ισπανικού μοντέλου όπου εκατοντάδες χιλιάδες Ισπανοί δανειολήπτες εξώστηκαν βίαια από τις κατοικίες τους μετά από την διενέργεια πλειστηριασμών με αποτέλεσμα πάνω από 1 εκ. κατοικίες στην Ισπανία να έχουν περιέλθει στην ιδιοκτησία είτε των Ισπανικών τραπεζών, είτε των funds, είτε των servicers και πάνω από 3 εκ. Ισπανοί πολίτες εξαιτίας αυτής της καταστάσεως να έχουν στερηθεί το δικαίωμα της αξιοπρεπούς διαβίωσης.

Εκφράζονται βάσιμες αμφιβολίες ως προς την λειτουργία του μηχανισμού επιδοτήσεων του ελληνικού δημοσίου, καθότι κατά το παρελθόν σε μία σωρεία νομοθετικών ή διοικητικών διατάξεων είτε δε λειτούργησε καθόλου είτε λειτούργησε αναποτελεσματικά. Σας αναφέρω χαρακτηριστικά την επιδότηση που ήδη προβλεπόταν από το Νόμο Κατσέλη και η οποία παραμένει γράμμα κενό διότι στην πράξη δεν έχει εφαρμοστεί παρά την νομοθετική της μνεία και παρά την ύπαρξη δικαστικών αποφάσεων. Θα πρέπει οι οφειλέτες που θα ρυθμίσουν τις οφειλές τους να μπορούν να λάβουν επιδότηση από το ελληνικό δημόσιο, άμεσα και χωρίς προβλήματα για την αποπληρωμή των δανείων που εξασφαλίζονται με την κύρια κατοικία για διάστημα 5 ετών από την ημερομηνία της αίτησης.

Ιδιαίτερα προβληματισμό και ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι αίτημα για πτώχευση μπορεί να υποβάλλει ένας και μόνος πιστωτής. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι μια τράπεζα, funds, servicers, μπορεί να οδηγήσει τον οφειλέτη σε πτώχευση αν δεν εξυπηρετεί κανονικά τις δόσεις του για ένα εξάμηνο, επειδή για παράδειγμα, τέθηκε σε εκ περιτροπής εργασία, με τα νέα μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας και έχασε το μισό εισόδημα του, θα μπορεί να τεθεί σε διαδικασία πτώχευσης από τους δανειστές του.

Από τα παραπάνω συνάγεται ότι ακόμα και το δικαίωμα στην ελάχιστη αξιοπρεπή διαβίωση του οφειλέτη, υποχωρεί μπροστά στα συμφέροντα των πιστωτών, καθότι η απώλεια της κατοικίας είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε εξαθλίωση χιλιάδες Έλληνες συμπατριώτες μας, αφού είναι γνωστό ότι λόγω της ανεργίας και της υποαπασχόλησης, θα είναι αδύνατον γι’ αυτούς να νοικιάζουν αξιοπρεπείς κατοικίες, λόγω της γενικότερης εκτίναξης του ύψους των μισθωμάτων κατοικιών, επιπρόσθετα του γεγονότος ότι δεν κατασκευάζονται  καινούργιες κατοικίες και επομένως ελαχιστοποιείται το διαθέσιμο απόθεμα κατοικιών. 

Εκφράζονται βάσιμες ενστάσεις για την ανεξέλεγκτη εξάπλωση των πτωχεύσεων, πρόβλεψη του υπογράφοντος αποτελεί το γεγονός ότι θα βρεθούμε αντιμέτωποι στην προσεχή 3ετία με ένα τσουνάμι πτωχεύσεων ιδιωτών. Άλλωστε, οι περισσότερες διατάξεις του νέου Κώδικα αποσκοπούν στην απλοποίηση και την επιτάχυνση της διαδικασίας της πτώχευσης προς όφελος φυσικά κυρίως των Τραπεζών, funds, servicers.  Με απόλυτη βεβαιότητα εκφράζεται η πρόβλεψη ότι θα υπάρξει έμμεση χειροτέρευση της θέσης των εργαζομένων, όπως και του Δημοσίου και ασφαλιστικών ταμείων και φυσικά των μικρότερων πιστωτών, προμηθευτών κ.λ.π., προς όφελος των Τραπεζών, funds, servicers, καθώς μπαίνουν σαν πρώτη τάξη προνομιούχων απαιτήσεων οι οφειλές από χρηματοδοτήσεις προς τις επιχειρήσεις κατά το στάδιο της εξυγίανσης οι οποίες όπως γίνεται εύκολα κατανοητό σχεδόν μόνο από τράπεζα μπορούν να προέρχονται.

Συμπερασματικά, ο νέος πτωχευτικός κώδικας κρίνεται ότι στερείται  δικλίδων ασφαλείας ανάμεσα στα συμμετέχοντα μέρη, με αποτέλεσμα λόγω της δεσπόζουσας θέσης των τραπεζών, funds,  servicers, να λειτουργεί ετεροβαρώς και προς όφελος της ισχυρότερης πλευράς.

Επιπρόσθετα προς τα ανωτέρω, σας αναφέρω χαρακτηριστικά ότι, το δικαίωμα παραμονής στην πρώτη και κύρια κατοικία τους ακόμη και μετά τον πλειστηριασμό όπως αναφέρεται στον καινούργιο πτωχευτικό θα το έχουν τα ευάλωτα οικονομικά νοικοκυριά δηλαδή με ετήσιο εισόδημα κάτω από 9.000 ευρώ, το οποίο πρακτικά σημαίνει δύο πράγματα:

Α) Το 95% των ιδιωτών – φυσικών προσώπων – μικροεμπόρων που θα οδηγούνται υποχρεωτικά στην πτώχευση θα χάνουν άμεσα την πρώτη και κύρια κατοικία τους διότι στατιστικά θα έχουν ετήσιο εισόδημα η ατομικό ή οικογενειακό πάνω από 9.000 ευρώ.

Β)Υπολογίζεται ένα ελάχιστο ποσοστό της τάξεως του 5%  που θα έχει ετήσιο εισόδημα κάτω από 9.000 ευρώ ότι  θα διατηρεί το δικαίωμα να παραμείνει στο σπίτι του πληρώνοντας όμως ενοίκιο στον καινούργιο ιδιοκτήτη του σπιτιού που στην συγκεκριμένη περίπτωση θα είναι fund με τους εξής όμως εκπληκτικούς όρους και προϋποθέσεις: Α) Είτε 1 χρόνο μείνει στην κατοικία του ο δανειολήπτης, είτε 3 χρόνια και αν για τον οποιοδήποτε λόγο επιλέξει να φύγει από το σπίτι που ενοικιάζει από το fund θα οφείλει σωρευτικά 12 χρόνια ενοίκια στο fund τα οποία θα είναι και δικαστικά απαιτητά. Β) Με την συμπλήρωση 12ετών στην πρώην κατοικία του ο δανειολήπτης και υπό την προϋπόθεση ανελλιπώς το ενοίκιο που θα του έχει οριστεί αποκτά το δικαίωμα να επαναγοράσει το σπίτι του στην εμπορική αξία που θα του οριστεί αυθαίρετα και μονομερώς από το fund. Στην περίπτωση που δεν μπορέσει να ανταποκριθεί στο αιτούμενο ποσό επαναγοράς της κατοικίας του, τότε υποχρεωτικά οδηγείται στην έξωση χωρίς να έχει κανένα άλλο δικαίωμα η ένσταση να προβάλει. Έτσι λοιπόν, εάν κάποιος χαμηλοσυνταξιούχος 65 ετών ενοικιάσει το σπίτι του που έχασε στον πλειστηριασμό, στα 77 έτη του θα βρεθεί είτε στο δρόμο είτε σε κάποια παράγκα κατά το παράδειγμα της Ισπανίας.

Με την συμπλήρωση της 12ετίας και στην συνέχεια με  τον αυθαίρετο προσδιορισμό της εμπορικής αξίας από τον νέο ιδιοκτήτη του σπιτιού, δηλαδή το fund, δυστυχώς δεν προσμετρώνται ό,τι χρήματα έχει καταβάλλει ο δανειολήπτης τόσο κατά την διάρκεια αποπληρωμής του δανείου του (δηλαδή τις δόσεις που κατέβαλλε) καθώς δεν προσμετρώνται ούτε τα ενοίκια των 12 ετών. Για παράδειγμα, αν κάποιος πήρε ένα αρχικό δάνειο 100.000 ευρώ και μέχρι να οδηγηθεί στον πλειστηριασμό η κατοικία του είχε καταβάλει 140.000 ευρώ και αν υποθετικά πληρώνει ένα μηνιαίο ενοίκιο μετά τον πλειστηριασμό προς το fund 250 ευρώ, δηλαδή 3.000 ευρώ ποσά ενοικίων ετησίως, έχουμε συνολικές καταβολές ενοικίων 36.000 ευρώ σε 12 έτη,  επομένως, σύνολο καταβολών δόσεων και ενοικίων 156.000€ ευρώ. Στην προκειμένη περίπτωση η αξία επαναγοράς της κατοικίας δύναται να ορισθεί αυθαίρετα στις 150.000 ευρώ.

Ουσιαστικά το θέατρο του παραλόγου γιατί στην ζητούμενη εμπορική αξία επαναγοράς της κατοικίας δεν λογίζονται και δεν αφαιρούνται ούτε οι πρότερες καταβολές δόσεων του δανείου ούτε τα ενοίκια.

Συμπερασματικά, ο Νέος Πτωχευτικός Κώδικας στερείται δικλίδων ασφαλείας ανάμεσα στα συμμετέχοντα μέρη με αποτέλεσμα λόγω της δεσπόζουσας θέσης των τραπεζών, funds, servicers να λειτουργεί ετεροβαρώς και προς όφελος της ισχυρότερης πλευράς. Προς επίρρωση των ανωτέρω αναφέρουμε χαρακτηριστικά ότι αφ’ ής στιγμής μια τράπεζα, ένα fund ή ένα servicers υποβάλλει αίτημα πτώχευσης κατά ιδιώτη φυσικού προσώπου ή μικρέμπορου, οι τελευταίοι δεν διατηρούν πλέον με τις καινούργιες δικονομικές διατάξεις κανένα δικονομικό δικαίωμα δικαστικής προσβολής της πτώχευσης οπότε υποχρεωτικά και παρά την θέληση τους οδηγούνται στην πτώχευση και στην καταστροφή.

Ο καινούργιος πτωχευτικός κώδικας στοχεύει σε μια γρήγορη εκκαθάριση της αγοράς από τις προβληματικές επιχειρήσεις, επομένως εκφράζουμε την βεβαιότητα ότι θα λειτουργήσει εις βάρος μίας μεγάλης μερίδας πολύ μικρών, μικρών, μικρομεσαίων επιχειρήσεων και ιδιωτών που συνθλίβονται από την κρίση, προς όφελος βέβαια των τραπεζών, funds, servicers και μεγάλων μονοπωλίων, ωθώντας έτι περαιτέρω την αγορά σε καρτελοποίηση.

Προβλέπουμε ότι, μέσα στις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που θα κληθεί να λειτουργήσει ο νέος πτωχευτικός κώδικας, θα σφίξει ακόμα περισσότερο

την θηλιά της υπερχρέωσης εις βάρος των  μεσαίων κατώτερων και ευάλωτων νοικοκυριών. Αυτός είναι και ο βασικότερος λόγος που τίθεται μετ’ επιτάσεως το αίτημα  για την δημιουργία ασφαλιστικών δικλίδων, αντιβάρων, αντιμέτρων  και εποπτικού (είτε εξωδικαστικού, είτε δικαστικού) ελέγχου της  όλης διαδικασίας.

Ερ: Κύριε Κρητικέ, είναι δυστυχώς, διαχρονικό το θέμα των πλειστηριασμών, κύρια της πρώτης κατοικίας, των υπερχρεωμένων νοικοκυριών και τελευταία των επιταγών κ.λ.π. Υπάρχει κάποια εξέλιξη, θετική εννοώ, ή μεγαλώνει η… άβυσσος;

Ε.Κ.: Ο περισσότερος κόσμος αγνοεί ότι το οικονομικό πρόβλημα, η οικονομική κρίση θα φανεί σε όλο της το μεγαλείο με την λήξη της υγειονομικής κρίσης της πανδημίας του κορωνοϊού.

Σήμερα όλα τα προβλήματα κρύβονται κάτω από το χαλί, διότι είτε με τις επιστρεπτέες προκαταβολές, είτε με την μέθοδο της αναστολής εργασίας, όπου το κράτος πληρώνει το μισθό του εργαζόμενου ως ένα ποσοστό, είτε με την μείωση των ενοικίων, όπου το κράτος πάλι  κατέβαλε το 40% και τώρα καταβάλλει το 80% του μηνιαίου μισθώματος, είτε με το πάγωμα καταβολής υποχρεώσεων προς δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία και δήμους, είτε με το πάγωμα των πλειστηριασμών έως τις 30 Ιουνίου 2021. Το  πρόβλημα και καλύπτεται και περιθάλπεται καθότι και χρήμα εισρέει στην αγορά, δηλαδή τόσο στις επιχειρήσεις τόσο και στους εργαζόμενους, καθώς και στους ιδιόκτητες ακινήτων, αλλά και προστασία υπάρχει από μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης. Με την λήξη όπως της πανδημίας τίποτα από τα ανωτέρω δεν θα ισχύει και ξαφνικά δεκάδες χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, εργαζόμενοι συνταξιούχοι, άνεργοι, κτλ, θα βρεθούν αντιμέτωποι με μία τρομακτική σώρευση χρέους που θα πρέπει να εξυπηρετηθεί  από κοινού με τις τρέχοντες υποχρεώσεις τους.

Στα ανωτέρω πρέπει να συνυπολογίσουμε και τις μνημονιακές δεσμεύσεις της χώρας που ανελήφθησαν και υπογραφθήκαν επί διακυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ και σύμφωνα με τις οποίες ως  τα τέλη του 2022 θα πρέπει να έχουν πραγματοποιηθεί περίπου 140.000 πλειστηριασμοί  πρώτης και κύριας κατοικίας.

Για την συνέχεια δε, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας το γεγονός ότι, δυστυχώς  πάλι επί διακυβερνήσεις ΣΥΡΙΖΑ καταργήθηκε κάθε δίχτυ προστασίας της πρώτης και κύριας κατοικίας, καθιερώθηκαν ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, οι πλειστηριασμοί express, η κάθε διαμαρτυρία ενάντια σε πλειστηριασμούς ποινικοποιήθηκε με την ψήφιση του ιδιώνυμου, δυστυχώς πάλι από την κυβέρνηση του  ΣΥΡΙΖΑ, καταργήθηκε ο Νόμος Κατσέλη (που υπήρξα  ένας από τους δημιουργούς του), οπότε το μέλλον μόνο ευοίωνο δεν διαγράφεται.

Σύμφωνα με υπάρχουσες μελέτες περίπου ένα ποσοστό της τάξεως του 30% από τις μικρές πολύ μικρές και μικρομεσαίες επιχείρησες κάθε φύσεως, μορφής και υφής είτε δε θα ξανανοίξουν, είτε θα ανοίξουν και στους πρώτους μήνες της λειτουργίας τους θα αναγκαστούν να κλείσουν. Πρακτικά αυτό συνεπάγεται μία εκτίναξη του δείκτη ανεργίας.  Όλα παραπάνω δυστυχώς προδιαγράφουν ένα εφιαλτικό μέλλον.

Ερ: Κύριε Κρητικέ, δεν τολμάω άλλες ερωτήσεις… Παρακαλώ, ο επίλογος δικός σας.

Ε.Κ.: Συμπερασματικά, ύστερα από τρία χρόνια, η Ελλάδα του αύριο δε θα έχει καμία σχέση με την  Ελλάδα του χθες που μεγαλώσαμε και με την Ελλάδα του σήμερα που ζήσαμε. Προβλέπεται μία ραγδαία χειροτέρευση του βοιωτικού  επιπέδου μία φτωχοποίηση και περιθωριοποίηση  μεγάλων τμημάτων της μεσαίας τάξης, μία επικράτηση στην αγορά μονοπωλίων, ολιγοπωλίων και καρτέλ και δυστυχώς μία συνεχής φυγή (Brain Drain) δεκάδων χιλιάδων εξειδικευμένων επιστημόνων, τεχνικών καθώς και διοικητικού προσωπικού στις ηλιακές ομάδες από 30 έως 65 ετών, δηλαδή στις πλέον παραγωγικές ηλικίες, που θα προστεθούν στους ήδη 500.000 που έχουν μεταναστεύσει. Άραγε, με ποιο ανθρώπινο, παραγωγικό, επιστημονικό, δυναμικό θα μπορέσουμε να ανατάξουμε  την χώρα μας μέσα στην επερχόμενη θύελλα γεωπολιτικών, γεωστρατηγικών, παγκόσμιων οικονομικών εξελίξεων;

ΠΗΓΗ: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΣΤΑΘΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ