Μονόπλευρη τουριστική ανάπτυξη που στηρίζεται στον μαζικό τουρισμό και ελέγχεται αποκλειστικά από tour operators που επιβάλλουν τους κανόνες τους και την υποταγή μας. Και ήρθε η πανδημία για να μας χτυπήσει καμπανάκι και να μας προειδοποιήσει. Πως ακόμα και αν καταφέρουμε τώρα να σταθούμε όρθιοι, κάτι πρέπει να αλλάξουμε. Γιατί θα έρθουν κι άλλες πανδημίες και πιο δύσκολες. Και η μεγαλύτερη, της κλιματικής αλλαγής. Τίποτα δεν θα είναι ίδιο μετά την πανδημία αυτή. Ο κόσμος αλλάζει, ζητά περισσότερη ασφάλεια στην υγεία, λιγότερο συνωστισμό, πιο ασφαλείς μεταφορές, περισσότερη δικαιοσύνη, περισσότερη αλληλεγγύη, πιο φιλοπεριβαλλοντικές δράσεις για δίκαιη ανάπτυξη που δεν θα ωφελούνται μόνο λίγοι σε βάρος των πολλών. Αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών (π.χ. 5G) για λύσεις σε όλα αυτά. Ποιοι θα σχεδιάσουν τα επόμενα βήματα; Πάλι οι tour operators; Πάλι τα μεγάλα συμφέροντα που ακόμα και πάνω στην πράσινη μετάβαση θέλουν να κερδοσκοπήσουν; Και για να περιοριστούμε στον τουρισμό. Πώς θα μετακινούνται οι τουρίστες, τι προορισμούς θα προτιμούν; Τι ρόλο θα παίξουν οι δομές υγείας; Όλα αυτά θα τα αφήσουμε πάλι στους άλλους; Εμείς τι κάνουμε; Πώς σχεδιάζουμε το αύριο μας; Αλλά και το μεθαύριο; Πρέπει λοιπόν να δούμε ολιστικά το πρόβλημα και να παίρνουμε στα χέρια μας την τύχη μας, αντιδρώντας σε ό,τι οι άλλοι σχεδιάζουν, και μοργανώνοντας τις αντιστάσεις μας στηριζόμενοι στις δικές μας δυνάμεις. Αντί για αυτό παρουσιάζονται σωτήρες, όπως σε κάθε κρίση, πολλοί μάλιστα σαν ειδικοί, ή βουλευτές ή επαγγελματίες πολιτικοί που προτείνουν διάφορα, όπως: Οργανισμό διαχείρισης προορισμού ή να φτιάξουμε και άλλα ξενοδοχεία ακόμα μεγαλύτερα ακόμα πιο πολυτελή και ό,τι άλλο σκέφτονται όλοι αυτοί που είναι υπεύθυνοι για την άναρχη, μονόπλευρη και περιβαλλοντοκτόνο ανάπτυξη, που ξοδεύει τις όποιες παραγωγικές πηγές μας και τον πλούτο μας σε βάρος των επόμενων γενεών. Όλοι αυτοί που βλέπουν ως τώρα τον τουρισμό μόνο σαν ξενοδοχεία και προβολή στις διεθνείς εκθέσεις. Πού είναι το οδικό μας δίκτυο; Πού είναι η φροντίδα μας για το νερό, για τη διαχείριση των αποβλήτων, για τις παραλίες μας, για τους παραδοσιακούς οικισμούς, τον ορεινό όγκο, τις πηγές μας, τα αρχαία

μας, τις πόλεις μας; Με τι πολεοδομικά και χωροταξικά σχέδια; Τι κάνουμε για τις δομές υγείας, για τις μεταφορές, τις ενδονησιωτικές συγκοινωνίες, την εκπαίδευση μας; Αν σε όλα αυτά δεν είμαστε ανταγωνιστικοί οι και άλλοι και πάντα θα μας

θέλουν προσκυνημένους και επαίτες. Ο τουρισμός όμως δεν αναφέρεται μόνο στην ύλη, όπως ξενοδοχεία, υποδομές, μεταφορές και αλλά. Έχει σχέση και με άυλες έννοιες, όπως ιστορία, πολιτισμό, παιδεία, αλληλεγγύη, επαφή με τον άλλον, τον διαφορετικό. Έχει σχέση με την ειρήνη, τη συνεννόηση, την καλή γειτονία και τη συνεργασία προς όφελος των πολλών. Έχει σχέση με την & ευτυχία &  όχι μόνο των επισκεπτών αλλά και των εργαζομένων. Με τις ανθρώπινες συνθήκες εργασίας και αμοιβής. Με σταθερή δουλειά. Δε φτάνει λοιπόν για όλα αυτά μόνο η δημιουργία ενός φορέα, αλλά η συστράτευση όλων με μπροστάρη τον Δήμο για ένα ολιστικό σχέδιο που θα έχει άμεσα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα.

 Για να σταθούμε όρθιοι τώρα χρειαζόμαστε ενίσχυση των επιχειρήσεων, των εργαζομένων, του συστήματος υγείας, αλληλεγγύη και οργάνωση.

 Για μία βιώσιμη ανάπτυξη, για ένα βιώσιμο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης, δίκαιο και πράσινο, πρέπει να σχεδιάσουμε την αλλαγή

του. Αξιοποιώντας τις παραγωγικές δυνάμεις και τον πλούτο του κάθε νησιού μας με χωροταξικό σχέδιο και κίνητρα που θα αναπτύσσουν νέες τεχνολογίες, εναλλακτικές μορφές, ανάδειξη της ιστορίας και του πολιτισμού μας και θα δίνουν προοπτική στουςνέους. Ολιστική λοιπόν προσέγγιση. Χωρίς φωστήρες. Να μείνουμε όρθιοι αλλά με το βλέμμα στο μέλλον.

 

Ηλίας Καματερός

αρχιτέκτονας

πρώην βουλευτής Δωδεκανήσου

Υ.Γ. Αλήθεια γιατί δεν ανοίγει η γραμμή με Τουρκία φυσικά με τους όρους που άνοιξε από Ρωσία, Ουκρανία, Ρουμανία, Κατάρ, Ταϊλάνδη,

Σιγκαπούρη κ.ά.;