Η ανησυχία, ο φόβος και η απορία είναι τα συναισθήματα που κυριαρχούν. Λίγοι κατανοούν τις λέξεις και την νέα κατάσταση που δημιουργείται. Οι υπηρεσίες και τα σχολεία κλειστά. Εμείς μαθητές τότε χαιρόμαστε την ανοιξιάτικη έκτακτη αργία, μια που κανείς δεν μας εξηγεί τα γεγονότα. Πολύ αργότερα, φοιτητές πια, σ΄ έναν άλλο χώρο θα συνειδητοποιούσαμε μερικά πράγματα για την καταπάτηση των ελευθεριών, των ανθρώπινων δικαιωμάτων, την ασυδοσία της κρατικής εξουσίας, τη βία, την τρομοκρατία, το αίμα, τον χαφιεδισμό, το κάρφωμα, την ανηθικότητα, την αδικία, το βόλεμα, τους ημέτερους, τα κυκλώματα και το γλείψιμο και την ρουφιανιά.
ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ, ΦΑΣΙΣΜΟΣ, ΕΘΝΟΣΩΤΗΡΙΑ περίοδος στο όνομα του «ελληνοχριστιανικού ιδεώδους» και του «μεγαλείου του έθνους»! Καμιά δικτατορία δεν φυτρώνει στην κοινωνική έρημο χωρίς τη στήριξη από κάπου. Από ξένους, από δικούς μας, από ανώνυμους και επώνυμους, από ανεύθυνους και υπεύθυνους. Η άγνοια βέβαια δεν δικαιολογεί τη πολιτική συμπεριφορά.
Μόλις το 1969 ο Γιώργος Σεφέρης (άλλοι επώνυμοι σιώπησαν περισσότερο ή συνεργάστηκαν) ο πρώτος Έλληνας Νομπελίστας λύνει τη σιωπή του λέγοντας: «κλείνουν 2 χρόνια που μας έχει επιβληθεί ένα καθεστώς ολωσδιόλου αντίθετο με τα ιδεώδη που πολέμησε ο κόσμος και ιδιαίτερα ο λαός μας. Είναι μια κατάσταση, που όσες πνευματικές αξίες κατορθώσαμε να κρατήσουμε ζωντανές με πόνο και μόχθο πάνε και αυτές να καταποντιστούν μέσα στο έλος μέσα στα τελματωμένα νερά. Βλέπω μπροστά μου τον γκρεμό που μας οδηγεί η καταπίεση. Αυτή η ανωμαλία πρέπει να σταματήσει. Είναι εθνική επιταγή». Λίγα σχεδόν προφητικά
ΚΩΣ: Στις 23 Απρίλη 1967 συλλαμβάνονται οι Μιχάλης Αλαχιώτης και ο Γιάννης Χόνδρος που παραπέμπονται στην ασφάλεια Αθηνών, όπου κρατούνται 22 μέρες. Περνούν στρατοδικείο, γιατί δεν «ανήρτησαν τα στρατιωτικά νέα σε περίοπτη θέση του καταστήματός τους» και συμψηφίζοντας τις ποινές με την κράτησή τους, αποφυλακίζονται. Στο Μεταγωγών συναντούν το δημοσιογράφο και ποιητή Μανώλη Φουρτούνη από την Κέφαλο, ο οποίος στη συνέχεια εξορίζεται στην Πάρο και στο Παρθένι της Λέρου μέχρι το 1973. Στις 20 Μάη του 1967 συλλαμβάνονται τα στελέχη της τοπικής αριστεράς Παπαζαχαρίου Ζαχαρίας, Λέγγος Θόδωρος και Κορδιστός Κώστας από την Κω και οι Νίκος Λυριστής και Θεολόγος Μακρής από την Κέφαλο και εξορίζονται στα Γιούρα μέχρι τον Ιούλη του 1967.
Τον Ιούνη του 1967 συλλαμβάνεται ο δικηγόρος Γιώργος Κουρζής από την Καρδάμαινα, υποψήφιος Βουλευτής της αριστεράς στη Δωδεκάνησο, την δεκαετία ’50 και ’60 με την κατηγορία της διακίνησης ανατρεπτικών εντύπων. Από στρατοδικείο τιμωρείται ένα χρόνο φυλακή που την εξέτισε στην Αίγινα. Το Μάη του 1968 συλλαμβάνεται ο Γιώργος Λέγγος για διακίνηση προκηρύξεων, παραπέμπεται στο στρατοδικείο και αθωώνεται. Κατά καιρούς και για να διατηρηθεί ένα κλίμα διώξεων και εκφοβισμού συλλαμβάνονται και κρατούνται στα κρατητήρια τα ίδια πρόσωπα.
Στο χρόνο που πέρασε 3 συμπολίτες μας από αυτούς που αντιστάθηκαν στον φασισμό της χούντας και ήταν θύματά της, έφυγαν από τη ζωή χωρίς τυμπανοκρουσίες. Οι ζωντανές μνήμες είναι ανεκτίμητες, ίσως για αυτό και εμείς αδιαφορούμε για την ύπαρξή τους.
Το 1969 συλλαμβάνεται ο Βασίλης Ράπανος στην Αθήνα (από την Κέφαλο) για αντιδικτατορική δράση και καταδικάζεται σε 10 χρόνια φυλακή. Από τη συμμετοχή των Κώων φοιτητών στα γεγονότα του Πολυτεχνείου τραυματίζεται ο Κώστας Ιερομνήμονας από την Καρδάμαινα.
Σίγουρα υπήρξαν άνθρωποι του νησιού μας που δεν τους γνωρίζουμε οι οποίοι αρνήθηκαν να υπηρετήσουν το φασισμό. Κάποιοι είχαν κυρώσεις διοικητικές, οικονομικές ή ηθικές. Υπήρξαν και αυτοί που διορίστηκαν σε θέσεις του κρατικού μηχανισμού, στην αυτοδιοίκηση, στα σωματεία, τους συλλόγους κλπ αλλά όλοι αυτοί δεν κατάφεραν να ανεβάσουν το κύρος της δικτατορίας στα μάτια των πολιτών της Κω. Είναι θετικό γεγονός ότι η πλειοψηφία του νησιού μας κράτησε σιωπηλή έως αρνητική στάση απέναντι στη δικτατορία.
Στόχος του άρθρου δεν είναι να δώσει τίτλους ή να αποδώσει τιμές σε πρόσωπα. Αναζητήθηκαν πρόσωπα και ενέργειες ελευθερίας σε καιρούς υποταγής, στοχεύοντας σε μια προσπάθεια αυτογνωσίας των Κώων σήμερα Για αυτό όποιος θέλει μπορεί να συμπληρώσει ή να τροποποιήσει αυτό το κείμενο.
(Σημ. γράφτηκε το 1988 με τίτλο: 21 χρονιά από την 21-4-1967σαν πολιτικό μνημόσυνο στους δημοκράτες πατριώτες που έφυγαν εκείνη την χρονιά).
Ν. Μυλωνάς (δημοτικός σύμβουλος)
