Τον «κυρ Παντελή»!!!!
Άκουσον άκουσον!!! Τον «κυρ Παντελή»!!! Ένα τραγούδι που είχα να ακούσω χρόνια και ζαμάνια… Το ξέρεις είπες; Ήμουν σίγουρη…
Που λες, μόλις μπήκα στο σπίτι, η πρώτη μου δουλειά ήταν να το ψάξω. Και το βρήκα. Ένα τραγούδι που κυκλοφόρησε το μακρινό 1975. Το έχει γράψει ο Πάνος Τζαβέλας, ένας τροβαδούρος που όπως διαβάζω (πού να θυμάμαι…) είχε πολεμήσει στην Εθνική Αντίσταση και στον Εμφύλιο και είχε λαβωθεί σοβαρότατα στο πόδι. Στα χρόνια της Μεταπολίτευσης εμφανιζόταν σε μία μπουάτ στην Πλάκα και τραγουδούσε αντάρτικα.
«Ο κυρ Παντελής», λοιπόν, (συνεχίζω να διαβάζω…) είναι ίσως το πιο γνωστό τραγούδι του Πάνου Τζαβέλα (μεταφράστηκε μέχρι και στην Κίνα) κι αυτό που έχει αγαπηθεί πιο πολύ. Τα μηνύματά του παραμένουν επίκαιρα ας πέρασε μισός αιώνας από τότε που γράφτηκε. Ο Πάνος Τζαβέλλας ρίχνει τον προβολέα της τέχνης του πάνω στον μικροαστό, τον «νοικοκυραίο» που προσαρμόζεται σε κάθε πραγματικότητα, τον βολεμένο που ονειρεύεται μεγαλεία, τον «παρτάκια» που είναι πρόθυμος να ρουφιανέψει, να ξεπουλήσει, να συρθεί στο χώμα προκειμένου να μη θιχτούν τα όποια κεκτημένα του· αυτόν που κάποτε ο ποιητής Γιώργος Κακουλίδης χαρακτήρισε εύστοχα «αγαπημένο σκυλί της κυρίαρχης ιδεολογίας».
Το νόημα των στίχων, ερμηνεύεται κατά το δοκούν. Εσύ, δώσε τη δική σου ερμηνεία. Πάντως, κρύβει μηνύματα, πολλά μηνύματα…
Για να μην τα πολυλέμε, σου γράφω τους στίχους:
Έντιμε άνθρωπε, κυρ Παντελή,
έχεις κατάστημα κάπου στη γη.
Πουλάς εμπόρευμα, βγάζεις λεφτά
πολλά λεφτά, πολλά λεφτά.
Τις Κυριακές πρωί στην εκκλησιά
σταυροκοπιέσαι στην Παναγιά.
Έντιμε άνθρωπε, κυρ Παντελή,
έχεις και σύζυγο, κόρη, παιδί,
μοντέρνα έπιπλα, έγχρωμη TV,
τρως τροφή πνευματική.
Μακριά από κόμματα μην βρεις μπελά,
Πατρίς, θρησκεία και φαμελιά.
Έντιμε άνθρωπε, κυρ Παντελή,
τι κι αν πεθαίνουνε πάνω στη γη
χιλιάδες άνθρωποι χωρίς ψωμί,
μαύροι, λευκοί ή κίτρινοι;
Ο γιος σου μοναχά να ’ναι καλά
ν’ αφήσεις τ’ όνομα και τον παρά.
Έντιμε άνθρωπε, κυρ Παντελή,
σκεύρωσες, σάπισες στο μαγαζί.
Τη νιότη ξόδεψες και την ορμή
για τη δραχμή, για το πετσί.
Δίπλα σου τ’ όνειρο, η ζωή και το φως
μα εσύ στο κουφάρι σου κλεισμένος εντός.
Ξέρεις πως δώσανε, κυρ Παντελή,
άλλοι τα νιάτα τους και τη ζωή
να γίνει τ’ όνειρο φέτα ψωμί
να φας κι εσύ, κυρ Παντελή;
Κι εσύ τι έδωσες, κυρ Παντελή;
Πες μας τι έκανες σ’ αυτή τη γη.
Πες μας τι άφησες κληρονομιά
που να εμπνέει τη νέα γενιά.
Έντιμε άνθρωπε, κυρ Παντελή,
έντρομε, άβουλε, συ φασουλή,
βρώμισες τ’ όνειρο και την ψυχή,
άδειο πετσί χωρίς πνοή.
Έντιμοι άνθρωποι, νέα γενιά,
θάψτε τους έντιμους μες στα σπαρτά
κι αυτούς που φτιάξανε τον Παντελή
σκουλήκι άχρηστο σ’ αυτή τη γη.
