Με αφορμή τα όσα είπε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρος Σκυλακάκης σχετικά με τις δράσεις προστασίας των δασών μας, ο «Σ» συνομίλησε με την Δασολόγο – Περιβαλλοντολόγο, Διευθύντρια Δασών Δωδεκανήσου Αικατερίνη Μπαλατσούκα. Η κυρία Μπαλατσούκα κάνει αποτίμηση της φετινής χρονιάς, όσον αφορά στις πυρκαγιές, μας μιλά για την καταστροφική πλημμύρα που έπληξε τη Ρόδο και τα αίτια που οδήγησαν σε αυτή, αναφέρει το έργο που υλοποίησε η Υπηρεσία της στα νησιά μας, μεταξύ των οποίων και η Κως, σημειώνει τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την προστασία μας από πυρκαγιές και πλημμύρες, απαντά σε σχετικό ερώτημα για τους δασικούς συνεταιρισμούς και τους ιδιώτες οι οποίοι θα μπουν στα δάση μας προκειμένου να αξιοποιήσουν τη βιομάζα, ενώ επαναλαμβάνει για μια ακόμα φορά πως, η υπηρεσία της υπολειτουργεί λόγω της έλλειψης προσωπικού. Είναι πάρα πολλά αυτά που πρέπει να γίνουν, δηλώνει, σημειώνοντας πως σιγά - σιγά αρχίζουν να δρομολογούνται κάποια πράγματα, αλλά πρέπει να κάνουμε ακόμη υπομονή.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Ερ: Κυρία Μπαλατσούκα, με αφορμή την ενημέρωσε του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρου Σκυλακάκη, σε ειδική εκδήλωση, την περασμένη Τρίτη (26/11/2024), στο Ζάππειο, η οποία αφορούσε σε δράσεις προστασίας των δασών
δασοτεχνικά έργα πρόληψης, αντιπυρικές και διαχειριστικές μελέτες και έργα ορεινής υδρονομίας, πείτε μου, τι έχει υλοποιηθεί από αυτά τα έργα στην περιοχή μας;
Α.Μ.: Να ξεκινήσουμε με μία αποτίμηση της φετινής αντιπυρικής περιόδου, γιατί όλες αυτές οι δράσεις για κατασκευή έργων προκύπτουν κυρίως μετά από μεγάλες πυρκαγιές.
Φέτος, είχαμε μία καλή αντιπυρική περίοδο σε σχέση με το ‘23. Είχαμε βέβαια
την πυρκαγιά στην Κω, η οποία ήταν μεγάλης έκτασης, όπου έκαψε κυρίως αγροτικά και χορτολιβαδικά και πολύ ελάχιστα δασικά. Και στη Ρόδο είχαμε δυο μικρότερες πυρκαγιές, οι οποίες ευτυχώς τέθηκαν γρήγορα υπό έλεγχο και δεν είχαμε τραγικές συνέπειες, όπως είχαμε το ‘23. Η πυρκαγιά του ’23, μας ανάγκασε να κάνουμε έργα αποκατάστασης, δηλαδή αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά. Υλοποιήσαμε, λοιπόν, στη Ρόδο αντιπλημμυρικά έργα με χρηματοδότηση από τη eurobank και από τη NOVA σε δυο περιοχές μέσα στα καμένα, με προϋπολογισμό γύρω στις 500.000 ευρώ το καθένα και κατασκευάσαμε κορμοδέματα και ξυλοφράγματα. Τα έργα για τα υπόλοιπα τμήματα της καμένης έκτασης που δεν χρηματοδοτήθηκαν από ιδιώτες, «ανάδοχοι έργων» όπως λέγεται επίσημα, τα υλοποιούμε αυτή τη στιγμή εμείς με πέντε δασικούς συνεταιρισμούς, συνολικού προϋπολογισμού 3 εκ. ευρώ. Τώρα είμαστε σε φάση να πραγματοποιήσουμε και αντιπλημμυρικά έργα, επίσης στη Ρόδο, μέσα στις κοίτες των χειμάρρων, με χρηματοδότηση από το ΤΑΙΠΕΔ ύψους 10 εκ. ευρώ. Θα θεωρήσουμε την προμελέτη που έχουμε άμεσα, αυτές τις μέρες, και θα πάει το αίτημα στο ΤΑΙΠΕΔ για να γίνει μάλλον από του χρόνου με εργολάβο που θα αναδείξει το ΤΑΙΠΕΔ.
Ερ: Κυρία Μπαλατσούκα, κατά την επιστημονική σας άποψη, πού οφειλόταν η καταστροφική πλημμύρα των προηγούμενων ημερών που έπληξε το νησί των Ιπποτών;
Α.Μ.: Ήταν πραγματικά εξωφρενικές οι ποσότητες του νερού που έπεσε. Έβρεχε συνεχώς και με μεγάλη βιαιότητα. Συσσωρεύτηκε νερό που δεν μπορούσε να απορροφηθεί από τη γη, με αποτέλεσμα, αφενός μεν να καταρρεύσουνε πρανή λόφων τα οποία ήταν ασταθή, τα οποία δημιούργησαν προβλήματα σε υποκείμενες κατασκευές, είτε ήταν δρόμοι, είτε σπίτια και εμπορικές εγκαταστάσεις. Επίσης, τα ρέματα πλημμύρισαν με αποτέλεσμα να καταρρεύσουν οι γέφυρες.
Όμως, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και τον ανθρώπινο παράγοντα, ο οποίος κατά ένα πολύ μεγάλο μέρος ευθύνεται για όλες αυτές τις καταστροφές που έγιναν. Για παράδειγμα, τα πλημμυρισμένα ρέματα. Το ποτάμι στην Ιαλυσό είναι ένα ζήτημα το οποίο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί, γιατί κάθε φορά που υπάρχει έντονη βροχόπτωση, αυτό το ποτάμι πλημμυρίζει και καταστρέφει τις περιουσίες των ανθρώπων στο χωριό.
Γενικά, θα πρέπει να ληφθούν μέτρα από δω και πέρα, διότι με την κλιματική αλλαγή πιστεύω ότι θα έχουμε πιο συχνά τέτοια έντονα πλημμυρικά φαινόμενα.
Ερ: Να πω εδώ ότι, τόσο εσείς, όσο και γενικότερα η επιστημονική κοινότητα, εδώ και πάρα πολλά χρόνια ενημερώνεται τους υπεύθυνους ότι θα έχουμε προβλήματα και οφείλουν να λάβουν μέτρα, να κάνουν αντιπλημμυρικά, αντιπυρικά, κ.λ.π. έργα, αλλά εκ του αποτελέσματος βλέπουμε ότι δεν έχουν γίνει.
Α.Μ.: Αντιπλημμυρικά μέτρα για ένα ποτάμι όπως της Ιαλυσού, το οποίο έχει σκεπαστεί εδώ και 30 χρόνια, έχει γίνει δρόμος, έχουν γίνει επιχειρήσεις ένθεν και ένθεν, δεν είναι εύκολο να γίνουν. Δεν είναι εύκολο να πεις ότι, θα αποκαταστήσεις ή θα το ανοίξεις, να είναι ελευθέρας ροής όπως κάνουν σε άλλες χώρες. Ίσως πρέπει να δει κανείς και αυτό το ζήτημα. Να ανοίξει, δηλαδή, ξανά το ποτάμι. Αυτά είναι έργα πολύ μεγαλόπνοα. Αυτό που θα ήταν πιο εύκολο να γίνει στη σημερινή κατάσταση, είναι, η περιοχή που είναι πριν από την υπογειοποίηση του ποταμού, να είναι πάντα καθαρή από καλαμιές, από δέντρα από οτιδήποτε, ούτως ώστε να μην παρασύρονται και φράζει η είσοδός του. Κάθε φορά αυτό γίνεται. Φράζει η είσοδός του και το ποτάμι κυλάει πάνω στο δρόμο αντί να μπει στην κοίτη που έχει κατασκευαστεί.
Ερ: Κι εμείς εδώ, το γνωρίζετε, έχουμε τον «πλακοσκεπή» που κάθε φορά όταν βρέχει ραγδαία, πλημμυρίζει και προκαλεί κάποιες ζημιές.
Α.Μ.: Είμαι σίγουρη πάντως ότι, οι αρμόδιοι θα τα έχουν πια αυτά περισσότερο υπόψιν, γιατί φαίνεται ότι ο καιρός και το κλίμα μας αναγκάζει να σκεφτούμε πιο σοβαρά. Πιστεύω ότι η ένταση αυτών των φαινομένων θα είναι κάτι συνηθισμένο, δεν θα είναι μία φορά στα 20 χρόνια και στα 30 χρόνια όπως ήταν πιο παλιά, θα τα βλέπουμε πιο συχνά αυτά τα φαινόμενα, οπότε είμαι βέβαιη ότι οι αρμόδιοι θα αναζητήσουν λύσεις. Δεν μπορεί να μείνει έτσι το ζήτημα αυτό.
Ερ: Κι εγώ θέλω να το ελπίζω κυρία Μπαλατσούκα. Εκτός όσων αναφέρατε, τι άλλο έχει γίνει;
Α.Μ.: Εκτός από τα αντιδιαβρωτικά έργα, πραγματοποιούμε κάθε χρόνο και έργα από το λεγόμενο Anti-nero, τα οποία χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και τα χρήματα τα διαχειρίζεται το ΤΑΙΠΕΔ. Εμείς πραγματοποιήσαμε φέτος έργα προϋπολογισμού περίπου 9 εκ. ευρώ. Δημιουργήσαμε αντιπυρικές ζώνες σε οικισμούς και δρόμους στη Ρόδο, ύψους 4,5 εκ. ευρώ και έργα πυροπροστασίας, δηλαδή, δημιουργία αντιπυρικών ζωνών που είναι δίπλα σε δρόμους, με καθαρισμό υποβλάστησης και κλάδεμα των δέντρων 30 μ. ένθεν και ένθεν σχεδόν όλων των δρόμων του νησιού και γύρω από οικισμούς σε πάρα πολλές περιοχές. Πιάσαμε ένα πολύ μεγάλο μέρος του νησιού της Ρόδου και ήδη στείλαμε συμπληρωματικά να χρηματοδοτηθούμε πάλι από το ίδιο Ταμείο Ανάκαμψης για ό,τι δεν έγινε φέτος. Δεν ξέρουμε ακόμη τι ποσό θα μας διατεθεί..
Ερ: Για την Κω τι έχετε να πείτε; Ποια έργα έγιναν;
Α.Μ.: Στην Κω και στην Κάρπαθο, κάναμε καθαρισμό και στεγασμένες ζώνες. Στην Κω συγκεκριμένα, καθαρίσαμε το «Σύμπετρο» από τα ξερά που ήταν εστία έναρξης και μετάδοσης πυρκαγιάς, γιατί είχε πάρα πολλά ξερά και προσβεβλημένα δέντρα. Επίσης, καθαρίσαμε στον αρχαιολογικό χώρο του Ασκληπιείου. Αυτά τα έργα γίνανε στην Κω.
Ερ: Για το δάσος της Τσουκαλαριάς, αυτό που έχουμε συζητήσει πάμπολλες φορές, τι προβλέπεται να γίνει; Γνωρίζετε ότι έχει μπόλικη καύσιμη ύλη και δέντρα προσβεβλημένα…
Α.Μ.: Κοιτάξτε να δείτε, το δάσος χρειάζεται διαχείριση. Δεν είναι θέμα, δηλαδή, Anti-nero. Είναι ένα δάσος στο οποίο πρέπει να μπει η δασική υπηρεσία μέσα, να κάνει προσημάνσεις, να κάνει διαχείριση, να κάνει αραιώσεις, να απομακρύνει τα ξερά. Για αυτή τη δράση δεν έχουμε χρηματοδότηση. Έχει νομοθετηθεί η σύμπραξη του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, να μπουν, δηλαδή, δασικοί συνεταιρισμοί μαζί με ιδιώτες που θα πάρουν το ξύλο και περιμένουμε ενημέρωση από το Υπουργείο πότε θα ξεκινήσουν. Έχουμε πολλά σημεία και στην Κω, στα Τσουκαλαριά όπως είπατε, αλλά και στη Ρόδο πάρα πολλά και στην Κάρπαθο. Χρειαζόμαστε διαχείριση, να μπούμε δηλαδή μέσα στα δάση και να τα καθαρίσουμε. Δεν είναι δίπλα σε δρόμους για να κάνουμε Anti-nero με αντιπυρικές ζώνες. Για να σας δώσω να καταλάβετε, αυτή τη στιγμή, κάνουμε πυροπροστασία, δεν κάνουμε διαχείριση δασών. Με τα χρήματα που είπε το Υπουργείο ότι διέθεσε, είναι βασικά πυροπροστασία και αντιδιαβρωτικά - αντιπλημμυρικά έργα.
Ερ: Είστε αισιόδοξη ότι θα εγκριθεί κονδύλι για αυτά τα πολύ σημαντικά για εμάς έργα;
Α.Μ.: Πιστεύω ότι θα εγκριθεί κονδύλι. Δεν ξέρω αν θα είμαι στην υπηρεσία για να γίνουν αυτά τα έργα επί των ημερών μου, γιατί φεύγω σε ένα χρόνο με σύνταξη. Έχω την εντύπωση ότι το Υπουργείο το έχει πάρει σοβαρά πια από το ζήτημα της διαχείρισης και της πυροπροστασίας, διότι έχουμε πάρα πολλές πυρκαγιές και είναι ανάγκη να ληφθούν μέτρα.
Ερ: Γι αυτά τα υβριδικά σχήματα, όπως λέγονται, δηλαδή, δασικοί συνεταιρισμοί και ιδιώτες, πιστεύετε ότι είναι η λύση που πρέπει να δοθεί μιας και η Υπηρεσία σας είναι υποστελεχωμένη;
Α.Μ.: Δεν είναι τόσο το θέμα υποστελέχωσης της υπηρεσίας. Το πρόβλημα με τη διαχείριση είναι η ξυλεία που θα πάρεις μετά τον καθαρισμό των δασών. Αυτή η ξυλεία, λοιπόν, είτε θα πρέπει να διαμορφωθεί, να κοπεί, δηλαδή, σε κατάλληλα μεγέθη για να μπορεί να πουληθεί ως καυσόξυλο ή αν είναι τεχνική ξυλεία που χρησιμοποιείται για κατασκευές, επίσης θα πρέπει να γίνει μία μεταποίηση και να μεταφερθεί σε άλλες περιοχές εκτός Δωδεκανήσου, διότι, στον τομέα της μεταποίησης δεν υπάρχει καμία επιχείρηση που να δραστηριοποιείται στο νομό. Όπως καταλαβαίνετε, τα μεταφορικά της ξυλείας με το πλοίο κάνουν ασύμφορη την αγορά από οποιονδήποτε έμπορο. Αυτό σημαίνει πως, ό,τι ξύλα προκύψουν από τον καθαρισμό, θα πρέπει να μείνουν στο νησί και να σαπίσουν. Οπότε, το υπουργείο για περιοχές σαν τις δικές μας, η άποψή μου είναι ότι ορθώς το σκέφτηκε. Εμείς αυτή τη στιγμή συντάσσουμε διαχειριστικές μελέτες, γιατί, για να καθαρίσει έναν δάσος πρέπει να γίνει μία μελέτη, δεν μπορείς να κόψεις όποιο δέντρο βρεις μπροστά σου. Κόβονται επιλεγμένα δέντρα. Μόλις ολοκληρωθούν οι μελέτες, θα έρθουν οι συνεταιρισμοί να τα κόψουν και ο ιδιώτης μπορεί να ‘ρθεί επιτόπου να τα κάνει βιομάζα.
Ερ: Στην περιοχή μας υπάρχουν δασικοί συνεταιρισμοί;
Α.Μ.: Δεν υπάρχουν συνεταιρισμοί. Θα έρθουν από άλλες περιοχές, όπως γίνεται τώρα με τα αντιδιαβρωτικά. Έρχονται συνεταιρισμοί από όλη την Ελλάδα για να κατασκευάσουν τα κορμοδέματα που φτιάξαμε στη Ρόδο. Μένουν εδώ ένα – δύο μήνες, όσο χρειαστεί, και φεύγουν.
Ερ: Κυρία Μπαλατσούκα, με την υποστελέχωση της Υπηρεσίας σας τι γίνεται;
Α.Μ.: Η στελέχωση της Υπηρεσίας εξακολουθεί να είναι προβληματική, όπως το είχαμε πει και την προηγούμενη φορά. Βέβαια, έγιναν κάποιες προκηρύξεις για δασοπόνους και περιμένουμε. Έχει γίνει ένας διορισμός. Περιμένουμε να έρθουν άλλοι τέσσερις.
Εκείνο που δεν έγινε, είναι προκήρυξη για δασολόγους και για δασοφύλακες, όπου πάσχουμε. Χρειαζόμαστε σίγουρα δασοφύλακες γιατί συνταξιοδοτούνται κάθε χρόνο οι υπηρετούντες. Στη Ρόδο έχω μείνει με πέντε δασοφύλακες, εκ των οποίων οι δύο φεύγουν τέλος του 2025, ένας φεύγει τώρα, στην Κάρπαθο ένας φεύγει τέλος του ’25, στην Πάτμο φεύγει επίσης ένας τέλος του 2025. Θα μείνουμε χωρίς δασοφύλακες για φύλαξη των νησιών. Και οι δασολόγοι βέβαια, οι οποίοι είναι απαραίτητοι για να κάνουν την επιστημονική δουλειά μέσα στην Υπηρεσία, μελέτες, έργα, δασικοί χάρτες…, είναι πάρα πολύ μεγάλο με αντικείμενό μας. Να σας πω ότι τώρα είμαστε έξι δασολόγοι και χρειάζομαι άλλους έξι οπωσδήποτε. Μας λείπουν πολλοί. Έχουμε κάνει τις προτάσεις μας στο υπουργείο και για τον νέο οργανισμό, γιατί πρέπει να γίνει νέος οργανισμός. Έχουμε τον παλιό οργανισμό της αποκεντρωμένης διοίκησης ακόμη και πρέπει να συνταχθεί ο οργανισμός ΥΠΕΝ όπου θα πρέπει να προβλέπονται οι νέες θέσεις, για τις οποίες κάναμε προτάσεις. Να δούμε τώρα τι θα πει το υπουργείο.
Ερ: Οπότε, δεν είμαι και τόσο αισιόδοξη ότι θα αυξηθεί το προσωπικό στην Κω.
Κ.Μ.: Ίσως έχω ένα διορισμό δασοπόνου στην Κω μέσα στο ‘25. Για δασολόγους, δασοφύλακες και διοικητικό προσωπικό, όχι.
Ερ: Ο επίλογος δικός σας κυρία Μπαλατσούκα.
Κ.Μ.: Είναι πάρα πολλά αυτά που πρέπει να γίνουν. Σιγά - σιγά αρχίζουν να γίνονται μερικά πράγματα και να δρομολογούνται κάποια. Είμαι αισιόδοξη, αλλά πρέπει να κάνουμε ακόμη υπομονή.
ΠΗΓΗ: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΣΤΑΘΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
