Γράφαμε πριν από πέντε χρόνια και συγκεκριμένα, τον Φεβρουάριο του 2019, ότι, ο δήμος Κω εντάχθηκε στο πρόγραμμα «Φιλόδημος 1» για το έργο της αναβάθμισης και της επέκτασης του βιολογικού της πόλης. Ένα έργο του οποίου ο προϋπολογισμός ήταν 5,5 εκ. ευρώ. Να σημειώσουμε ότι, την απόφαση είχε υπογράψει ο τότε υπουργός Εσωτερικών Αλέξης Χαρίτσης (31 Ιανουαρίου 2019, Αριθ. Πρωτ. 7199, ΑΔΑ: ΩΖΩΩ465ΧΘ7-ΔΤΥ). Και ήρθε επιτέλους η μέρα που το έργο υλοποιήθηκε.
Τι ακριβώς υλοποιήθηκε και τι αυτό σημαίνει για την Κω, εξηγεί σε συνέντευξή του στον «Σ» ο διευθυντής, Χημικός Μηχανικός, υπεύθυνος λειτουργίας των βιολογικών καθαρισμών του νησιού μας Πέτρος Λιοδάκης.
Να σημειώσουμε πως, εκτός από το εν λόγω έργο, ο κ. Λιοδάκης μας δίνει πληροφορίες και για τους υπόλοιπους τρεις βιολογικούς του νησιού, καθώς επίσης, εκφράζει την άποψή του για την έλλειψη του πολυτιμότερου αγαθού, του νερού, το οποίο σιγά – σιγά μας εγκαταλείπει…
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Ερ: Κύριε Λιοδάκη, κατ’ αρχάς θα μου επιτρέψετε να πω ότι, χαίρομαι που μιλάμε μετά από αρκετά χρόνια και μάλιστα για μια πολύ θετική εξέλιξη. Την επέκταση της τριτοβάθμιας επεξεργασίας και επανάχρησης των λυμάτων του βιολογικού της πόλης. Πείτε μου, τι σημαίνει αυτό;
Π.Λ.: Βασικά μιλάμε για επέκταση του βιολογικού. Δηλαδή, διπλασιασμό της δυναμικότητας των εγκαταστάσεων. Δεν μιλάμε μόνο για τριτοβάθμια. Μιλάμε κυρίως για δευτεροβάθμια, αλλά και για τριτοβάθμια. Αυτό που ξεκίνησε πριν από 2, 2,5 χρόνια σαν έργο, οι μελέτες είχαν ξεκινήσει νωρίτερα, ήταν ένα έργο της τάξεως των 5 εκ. ευρώ, το οποίο θα μας κοστίσει παραπάνω, διότι πρέπει να υπολογίσουμε και τις όποιες αναθεωρήσεις και κάποια έξτρα που παρουσιάστηκαν στην πορεία. Υποθέτω πως θα ξεπεράσει τα 5,5 εκ. ευρώ ο προϋπολογισμός του έργου. Το έργο έχει ολοκληρωθεί σε ένα ποσοστό 95%, ίσως και παραπάνω. Αυτό που υπολείπεται είναι κάποιες εργασίες οι οποίες δεν είναι και τόσο ουσιαστικές, όπως είναι ασφαλτοστρώσεις, περιφράξεις, κάποιες μονώσεις, δηλαδή, έργα επουσιώδη στην προκειμένη περίπτωση, αλλά πρέπει να ολοκληρωθούν και αυτά για να πούμε ότι το έργο έχει κλείσει οριστικά. Αυτό που έγινε λοιπόν είναι ότι, ο βιολογικός που γνωρίζαμε έγινε επί δυο, δηλαδή, έχουμε άλλες 2 δεξαμενές οξείδωσης χωρητικότητας 7000 κυβικών και οι δύο, 2 δεξαμενές καθίζησης από 1000 κυβικά η καθεμία, αντλιοστάσια, αντλίες καινούργιες, καθώς επίσης έγινε και ανανέωση του παλιού εξοπλισμού του βιολογικού που υπήρχε, με αποτέλεσμα τώρα, η ποιότητα των επεξεργασμένων λυμάτων, ειδικά σε αυτή την περίοδο που διανύουμε που είναι περίοδος αιχμής και μιλάμε ότι έχουμε φτάσει και ξεπεράσει τα 18.000 κυβικά λύματα την ημέρα, να μπορούμε πλέον να τα επεξεργαζόμαστε επαρκώς, χωρίς προβλήματα και να είμαστε εντός προδιαγραφών.
Ερ: Πόσα κυβικά λύματα δεχόταν ο βιολογικός μέχρι σήμερα;
Π.Λ.: Αυτή τη στιγμή δεχόμαστε 18 κυβικά και βέβαια, δεν είμαστε ακόμα στο πικ της τουριστικής περιόδου.
Ερ: Με την επέκταση, πόσα κυβικά λύματα θα μπορεί να δέχεται ο βιολογικός;
Π.Λ.: Γύρω στις 20.000 κυβικά περίπου. Βέβαια, ακούγεται λίγο οριακό αυτό ως προς την δυναμικότητα που έχει, αλλά νομίζω ότι πλέον ό,τι ήταν να ολοκληρωθεί εντός πόλης από αποχέτευση και τα λοιπά έχει ολοκληρωθεί, άρα, δεν θα έχουμε σοβαρές αυξήσεις σε ποσότητες. Άρα, λοιπόν, είμαστε καλυμμένοι με τη δυναμικότητα που έχει τώρα.
Ερ: Εννοείτε προφανώς, με τις ανάγκες που έχουμε σήμερα από άποψη επισκεψιμότητας. Κύριε Λιοδάκη, πριν μας δώσετε κι άλλες πληροφορίες για τον βιολογικό της πόλης κι επειδή είστε υπεύθυνος για όλους τους βιολογικούς του νησιού, πείτε μου σε ποια κατάσταση βρίσκονται;
Π.Λ.: Αυτή τη στιγμή έχουμε τέσσερις βιολογικούς στην Κω. Παρεμπιπτόντως να πούμε ότι εδώ και δύο μήνες λειτουργεί πλέον και ο βιολογικός της Κεφάλου, ο οποίος είναι εντελώς καινούργιος, δεν υπήρχε. Υπάρχει τώρα, σχεδιάστηκε πριν 3 - 4 χρόνια και μπήκε σε δοκιμαστική λειτουργία εδώ και δυο μήνες. Στην ουσία, εκεί καταλήγουν κυρίως τα λύματα της του χωριού της Κεφάλου αλλά και του Καμαρίου, μετά το αποχετευτικό που και αυτό ολοκληρώνεται σιγά - σιγά εκεί στην περιοχή.
Ερ: Για το βιολογικό του πρώην δήμου Δικαίου;
Π.Λ.: Εκεί έχουμε ένα βιολογικό ο οποίος λειτουργεί 7 - 8 χρόνια. Δεν έχουμε προβλήματα όσον αφορά τις ποσότητες, διότι είναι μικρότερες από αυτές που μπορεί να δεχτεί, οπότε δεν έχουμε σημαντικά προβλήματα, αλλά ούτε και στον βιολογικό της Καρδάμαινας, γιατί και εκεί στην ουσία οι ποσότητες είναι μικρότερες από αυτές για τις οποίες έχει σχεδιαστεί.
Ερ: Ποια η συνολική δυναμικότητα και των 4 βιολογικών;
Π.Λ.: Η Κως μπορεί να υποδέχεται γύρω στα 20.000 κυβικά λύματα, στον Δίκαιο 8.000, το ίδιο στην Καρδάμαινα και λίγο λιγότερα στην Κέφαλο. Μιλάμε, δηλαδή, για μια δυναμικότητα συνολικά γύρω στα 40.000 κυβικά.
Ερ: Φαντάζομαι ότι αυτή είναι μια πρόβλεψη και για τα επόμενα χρόνια. Να μην βρεθούμε μετά από μερικά χρόνια προ εκπλήξεων…
Π.Λ.: Όχι, δεν νομίζω, δεν θα έχουμε θέματα. Στο Δίκαιο και στην Καρδάμαινα οι ποσότητες είναι τέτοιες που δεν θα χρειαστεί τουλάχιστον στο προσεχές μέλλον να πάμε για επεκτάσεις ή οτιδήποτε άλλο. Η χωρητικότητά τους είναι αρκετή για να δεχτεί τα λύματα που υπάρχουν σήμερα και που θα προκύψουν στο μέλλον.
Ερ: Κύριε Λιοδάκη, πριν από αρκετά χρόνια, συζητούσαμε για την επανάχρηση των επεξεργασμένων λυμάτων στην άρδευση, όπως επίσης και για την αξιοποίηση της ιλύος (λάσπη), η οποία, μετά από κατάλληλη επεξεργασία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εδαφοβελτιωτικό στη γεωργία, στη δασοπονία, στην αποκατάσταση του εδάφους, κ.λ.π. και παλιά είχε χρησιμοποιηθεί. Επίσης, τι γίνεται ο «κήπος» που είχατε φτιάξει και είχα την εμπειρία και την ικανοποίηση να δοκιμάσω φρούτα από την επανάχρηση του νερού του βιολογικού;
Π.Λ.: Δυστυχώς, ο «κήπος» δεν υπάρχει πλέον διότι στο χώρο εκεί έχει γίνει η επέκταση των εγκαταστάσεων. Υπήρχε παλιά ένα ελεύθερο οικόπεδο, το οποίο όμως λόγω των αναγκών της επέκτασης χρησιμοποιήθηκε. Κατασκευάσαμε κάποιες δεξαμενές σε κάποια αντλιοστάσια, οπότε πλέον υπάρχει ένα τμήμα μόνο του παλιού κήπου και όχι όλο όπως τον θυμάστε. Όσον αφορά τώρα την τριτοβάθμια επεξεργασία, μέσα στα έργα της εργολαβίας αυτής που ολοκληρώνεται σιγά σιγά ήταν και ο διπλασιασμός της δυνατότητας επεξεργασίας λυμάτων σε τρίτο βαθμό. Δηλαδή, ενώ παλιότερα είχαμε τη δυνατότητα να επεξεργαζόμαστε γύρω στις 5.500 κυβικά, τώρα μπορούμε να επεξεργαστούμε το τριπλάσιο, με αποτέλεσμα βέβαια το νερό που καταλήγει τελικά και δυστυχώς στη θάλασσα, είναι πάρα πολύ καθαρό και έχει προδιαγραφές για άρδευση. Βεβαίως υπάρχει, όπως γνωρίζετε ίσως, ένα δίκτυο το οποίο εκτείνεται από τον Άγιο Φωκά μέχρι τη διασταύρωση του Ψαλιδιού, δηλαδή, σε αυτό το τμήμα υπάρχει αγωγός διάθεσης καθαρού νερού και βέβαια το στοίχημα είναι αν θα μπορεί αυτός ο αγωγός με κάποιες χρηματοδοτήσεις να επεκταθεί, διότι οι ανάγκες στο τμήμα αυτό που σας περιέγραψα δεν είναι τόσο μεγάλες που να δικαιολογούν τόση μεγάλη ποσότητα επεξεργασμένων νερών.
Οπότε, όποιοι θέλουν, είτε ξενοδόχοι, είτε ιδιώτες, μπορούν να πάρουν νερό από του χρόνου όμως, γιατί όπως σας είπα, αυτή τη στιγμή η τριτοβάθμια δεν είναι ακόμα εντελώς έτοιμη, είναι το κομμάτι το 5% που δεν έχει γίνει ακόμα. Το καθαρό νερό, δυστυχώς, καταλήγει στη θάλασσα, αλλά από του χρόνου πλέον θα μπορεί όποιος θέλει, σε αυτό το τμήμα της περιοχής που σας είπα, να πάρει πολύ καλής ποιότητας νερό και σε ό,τι ποσότητα χρειαστεί.
Ερ: Αυτό το δίκτυο είναι πολύ παλιό απ’ ότι θυμάμαι.
Π.Λ.: Είναι 15ετίας, ίσως και παραπάνω. Το δύσκολο είναι να κατασκευαστεί δίκτυο επέκτασης προς την πόλη, διότι δημιουργούνται και άλλα προβλήματα. Θα καταστραφούν δρόμοι, πεζοδρόμια, κ.ά. Βέβαια, το επεξεργασμένο λύμα μπορεί να πάει οπουδήποτε, αλλά για να γίνει κάτι τέτοιο, απαιτείται αρκετό χρήμα και δεν είναι και τόσο εύκολο να βρεθεί για την προκειμένη περίπτωση.
Ερ: Για την ιλύ;
Π.Λ.: Η ιλύς, βάσει της νομοθεσίας καταλήγει στο ΧΥΤΑ. Δηλαδή, η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων λέει ότι πρέπει να εναποτίθεται στο ΧΥΤΑ. Πειραματικά βέβαια, μπορούμε να διαθέσουμε κάποιες ποσότητες.
Ερ: Κύριε Λιοδάκη, θέλω να κλείσουμε τη συνέντευξή μας με ένα θέμα που μας
απασχολεί πολλά χρόνια τώρα και εσείς το γνωρίζετε πάρα πολύ καλά. Το θέμα της επάρκειας του νερού. Το είχαμε συζητήσει τότε που είχε ολοκληρωθεί η περιβόητη μελέτη Μιμίκου, το 1994, σύμφωνα με την οποία παρουσίαζε σημάδια ερημοποίησης το νησί. Έχουν περάσει 30 χρόνια και πέρα από τις δύο δεξαμενές, άλλο έργο για τη συγκράτηση του νερού και την ορθολογική του διαχείριση δεν έχει γίνει.
Π.Λ.: Βασικά, το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχουν βροχές, δηλαδή, και τα έργα αυτά που έχουν γίνει, το φράγμα στη Μεσαριά και το φράγμα στον Άγιο Νεκτάριο δυστυχώς δεν έχουν μαζέψει νερό διότι δεν έβρεξε φέτος. Να σας πω ότι το νερό που διαθέτουμε κάθε χρόνο από την λιμνοδεξαμενή του Αγίου Νεκταρίου, μόλις εξαντλήθηκε. Από δω και πέρα δεν μπορούμε να διαθέσουμε νερό γιατί δεν υπάρχει και δεν υπάρχει γιατί δεν έβρεξε.
Αυτό είναι το ένα. Είναι πολύ σημαντικό και μας χτυπάει καμπανάκι για το πού πάμε. Αυτή η υπερκατανάλωση που γίνεται, η κατασπατάληση φυσικών πόρων όπως είναι το νερό κ.λ.π. με την μεγάλη αύξηση του τουρισμού, νομίζω ότι κάποια στιγμή θα δημιουργήσει σοβαρότατο θέμα, καθότι και γεωτρήσεις ανοίγουμε κάθε χρόνο, οι οποίες όλο και βγάζουν λιγότερο νερό και εν πάση περιπτώσει υπάρχει μια στενότητα ως προς αυτό το κομμάτι. Πρέπει, λοιπόν, κάποια στιγμή να το δούμε το θέμα.
Δεν είναι θέμα μόνο της ΔΕΥΑΚ. Είναι θέμα της περιφέρειας, είναι θέμα της κεντρικής διοίκησης για το πού πάμε με τους φυσικούς πόρους. Η ΔΕΥΑΚ αυτή τη στιγμή δεν μπορεί ούτε να σταματήσει κάποιον να κάνει γεώτρηση, ούτε να ελέγξει τις υπάρχουσες γεωτρήσεις. Όλα αυτά ανήκουν την περιφέρεια. Άρα λοιπόν, δεν μπορούμε να πούμε ότι ελέγχουμε ή ότι μπορούμε να ελέγξουμε την κατάσταση.
Ερ: Βέβαια, εσείς δεν είστε αρμόδιος να απαντήσετε, αλλά υπάρχουν προτάσεις που αφορούν στην υδροδότηση των μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων, οι οποίες αντλούν το μεγαλύτερο μέρος του νερού. Και η ανησυχία εντείνεται από το ότι, είναι στα σκαριά να γίνουν αρκετές μονάδες τα επόμενα χρόνια στην Κω.
Π.Λ.: Μα γι αυτό το σύστημα έχει δυσκολίες να τροφοδοτήσει όλες αυτές τις μονάδες και εγώ πραγματικά δεν ξέρω πού μπορεί να πάει όλη αυτή η ιστορία.
Να σας πω ότι, δεν είναι μόνο η υδροδότηση. Αυτό είναι το εύκολο κομμάτι. Τι θα γίνει με τη γεωργία; Ένα ξενοδοχείο μπορεί να κάνει μια αφαλάτωση, η οποία δεν είναι και εύκολη υπόθεση. Μια αφαλάτωση στην ουσία είναι ένα εργοστάσιο μεγάλο με κάποια κόστη σημαντικά, αλλά μιλάμε για νερό το οποίο προορίζεται για πόσιμο. Το από κει και πέρα με τη γεωργία και τις καλλιέργειες γενικότερα, το τι θα γίνει, είναι μια άλλη ιστορία και εκεί είναι το θέμα το σοβαρό κατά τη γνώμη μου.
Ερ: Εσείς κύριε Λιοδάκη, ως πολίτης, κάτοικος του νησιού και βάση της εμπειρίας που έχετε, πού θα καταλήγατε; Ποια είναι η πρότασή σας;
Π.Λ.: Προσωπικά και με βάση την εμπειρία που έχω, θα έλεγα ότι, και στο θέμα του τουρισμού θα πρέπει κάποια στιγμή να μπει ένα στοπ. Δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση. Οι υποδομές δεν αντέχουν. Ούτε οι υποδομές, ούτε οι φυσικοί πόροι επαρκούν με την αλλαγή του κλίματος και με όλα αυτά που συμβαίνουν.
ΠΗΓΗ: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΣΤΑΘΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
