Είναι πλέον γνωστό ότι, με το Φ.Ε.Κ. που δημοσιεύτηκε λίγες μέρες πριν το Πάσχα (10/4/25), είναι πλέον υποχρεωμένοι μικροί και μεγάλοι παραγωγοί ελαιολάδου να συμπληρώσουν το ελαιοκομικό μητρώο, αλλιώς θα είναι αδύνατη η αξιοποίηση της σοδειάς τους που σημαίνει πως, κανένα ελαιοτριβείο δεν θα έχει τη δυνατότητα να δεχτεί τους καρπούς τους.
Ουσιαστικά, πρόκειται για επικαιροποίηση νόμου που ισχύει από το 2005 και οι ελαιοπαραγωγοί μας θα πρέπει μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2025 να έχουν δηλώσει πόσες ρίζες ελιές διαθέτουν. Να σημειώσουμε πως η υποβολή της δήλωσης συγκομιδής είναι υποχρεωτική ακόμη και όταν η παραγωγή είναι μηδενική. Όπως αναφέρει το ΦΕΚ, την ευθύνη για την ορθή υποβολή της δήλωσης συγκομιδής φέρουν αποκλειστικά οι ελαιοπαραγωγοί, ενώ ο έλεγχος και η επαλήθευση των στοιχείων τους πραγματοποιείται από τις αρμόδιες Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ) της εκάστοτε περιφέρειας, οι οποίες αναμένεται να ξεκινήσουν με δειγματοληπτικούς ελέγχους σε ποσοστό τουλάχιστον 5% επί του συνόλου των δηλώσεων συγκομιδής, όντας όμως υποστελεχωμένες… .
Σχετικές δηλώσεις για το θέμα κάνει στον «Σ» ο κ. Γιάννης Παπαδημητρίου, συνιδιοκτήτης του «Κωακού Ελαιώνα». Μας μιλά για την υποχρεωτικότητα του νόμου, για το πώς μπορεί να βοηθηθεί ο ελαιοπαραγωγός για τις διαδικασίες και τα δικαιολογητικά* που απαιτούνται, ενώ παράλληλα, μας ενημερώνει για τον αριθμό των ελαιοπαραγωγών της Κω, καθώς και των ελαιόδεντρων και την παραγωγή τους.
Το θετικό είναι πως, η φετινή παραγωγική περίοδος αναμένεται πολύ καλή, λόγω των μέχρι τώρα καιρικών συνθηκών.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Ερ: Κύριε Παπαδημητρίου, από το 2022, σε συνέντευξή σας στην εφημερίδα μας, είχατε προειδοποιήσει ότι, όλοι οι ελαιοπαραγωγοί, ακόμη και οι «ερασιτέχνες», όφειλαν να ανοίξουν ανάλογο κωδικό στην εφορία προκειμένου να πουλήσουν το λάδι του. Δεν εφαρμόστηκε ο νόμος, μέχρι που στις 10 Απριλίου 2025 βγήκε ΦΕΚ, στην ουσία επικαιροποιήθηκε, υπήρχε από το 2005, όπου ουσιαστικά θα πρέπει να δηλωθεί η ιδιοκτησία των ελαιόδεντρων στο ελαιοκομικό μητρώο. Διαφορετικά δεν θα μπορούν να πουλήσουν τη σοδειά τους.
Γ.Π.: Απλά, προσπαθεί το κράτος να μάθει ακριβώς πόσο ελαιόλαδο παράγεται στην Ελλάδα, πόσα ελαιόδεντρα υπάρχουν. Η αλήθεια είναι πως ήταν λίγο θολό το τοπίο, μόνο εκτιμήσεις μπορούσαν να γίνουν. Τώρα έχουν συμπαρασυρθεί τα πάντα με όλες τις αλλαγές και τη ψηφιοποίηση. Καιρός ήταν, έφτασε ο κόμπος στο χτένι και μπήκαν και στο κομμάτι της παραγωγής.
Ερ: Το ΦΕΚ δημοσιεύθηκε πριν το Πάσχα, στις 10/4 2025. Πόσο ενημερωμένος είναι ο αγροτικός κόσμος της περιοχής μας;
Γ.Π.: Στην περιοχή μας δεν υπάρχει καμία ενημέρωση από ό,τι γνωρίζω. Από πληροφορίες που έχουμε από παραγωγούς που το συζητάμε, δεν είναι ενήμεροι. Στα υπόλοιπα μέρη της Ελλάδας μόνο οι επαγγελματίες-αγρότες γνωρίζουν αρκετά πράγματα για το τι πρόκειται να επακολουθήσει. Είναι πιο οργανωμένοι και υπάρχουν και οργανωμένοι συνεταιρισμοί. Έχουν θορυβηθεί αρκετά και ήδη έχουν τρέξει να φτιάξουν τα έγγραφα που απαιτούνται.
Ερ: Αφορά στο ελαιοκομικό μητρώο, αλλά πριν πούμε γι αυτό, στην Κω πόσους επαγγελματίες ελαιοπαραγωγούς έχουμε και πόσους ερασιτέχνες;
Γ.Π.: Ελαιοπαραγωγοί στο σύνολο υπάρχουν αρκετοί, διότι ελαιοπαραγωγός θεωρείται πλέον και αυτός που έχει ένα ελαιόδεντρο. Αν δεν κάνω λάθος, είναι κοντά στα 2,5 εκατομμύρια ελαιόδεντρα φυτεμένα στο νησί. Βέβαια δεν είναι όλα πλήρως παραγωγικά, αλλά θεωρητικά είναι ένας μεγάλος αριθμός.
Ερ: Αυτό το νούμερο για την έκταση του νησιού μας είναι μικρό ή μεγάλο;
Γ.Π.: Για την έκταση του νησιού είναι μια πολύ καλή αναλογία.
Ερ: Και σε ελαιόλαδο τι απόδοση έχουμε;
Γ.Π.: Αν υπολογίσω ότι, κάθε χρόνο λίγο πολύ φυτεύονται είτε για καλλωπιστικούς σκοπούς, είτε για παραγωγικούς γύρω στα 1.000 ελαιόδεντρα, νομίζω ότι, αυτή τη στιγμή μια νορμάλ παραγωγή είναι από 600 τόνους μέχρι 800. Αυτό συνεπάγεται ότι σε μια πολύ καλή χρονιά θα ξεπεράσουμε και τους 1.000 – 1.300 τόνους.
Ερ: Η φετινή χρονιά εκτιμάται θα είναι καλή, παραγωγική;
Γ.Π.: Από ό,τι δείχνει ναι. Οι καιρικές συνθήκες ευνόησαν. Φαίνεται να υπάρχει μια πολύ καλή καρπόδεση. Αν συνεχίσει έτσι και το καλοκαίρι δεν έχουμε τις παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες που είχαμε πέρυσι, νομίζω και από άποψη ελαιοπεριεκτικότητας θα πάει καλά.
Ερ: Επανερχόμαστε στο ΦΕΚ και στο νόμο. Από πότε θα ισχύσει;
Γ.Π.: Θα ισχύσει από 1 Οκτώβριου και έχουν προβλεφθεί και κάποια πρόστιμα,. Απ’ ό,τι όμως ξέρω, τα πρόστιμα δεν πρόκειται να εφαρμοστούν φέτος, γιατί απλά θα είναι μια δοκιμαστική περίοδος. Έχω την εντύπωση πως θα αρχίσουν να εφαρμόζονται από την επόμενη ελαιοκομική περίοδο.
Ερ: Λογικό εκτιμώ ότι είναι αυτό, διότι, οι ελαιοπαραγωγοί μας δεν είναι προετοιμασμένοι, δεν γνωρίζουν πώς θα δηλώσουν την παραγωγή τους στο ελαιοκομικό μητρώο.
Γ.Π.: Υπεύθυνες υπηρεσίες για αυτή τη διεργασία είναι οι ΔΑΟΚ (Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής). Εδώ η ΔΑΟΚ στεγάζεται στο επαρχείο, είναι υπεύθυνη η περιφέρεια.
Ερ: Από ότι μας δήλωσε ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Κω Ηλίας Παπαποστόλου, επειδή δεν γνωρίζουν τη διαδικασία, έχουν ζητήσει από την περιφέρεια να έρθει κάποιος να τους καθοδηγήσει.
Γ.Π.: Στις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας ήδη έχει ξεκινήσει η διαδικασία από την πλευρά των παραγωγών. Νομίζω και ηλεκτρονικά μέσω του gov.gr μπορούν να ενημερωθούν και για τα δικαιολογητικά που απαιτούνται και σε ποιες υπηρεσίες πρέπει να απευθυνθούν.
Ερ: Υπάρχει αυτή η γνώση σε όλους τους παραγωγούς του νησιού μας;
Γ.Π.: Όχι, δυστυχώς δεν υπάρχει. Καλό θα ήταν και εσείς σαν Μέσα να βοηθήσετε λίγο, να τρέξετε λίγο το θέμα, όπως και η περιφέρεια να βγάλει ένα ενημερωτικό δελτίο τύπου. Καλό όμως θα είναι και οι ίδιοι οι παραγωγοί, κάνοντας μια μικρή έρευνα στο διαδίκτυο θα ενημερωθούν για το πώς γίνεται η διαδικασία. Μπορούν να απευθυνθούν και στο τοπικό γραφείο για να τους ενημερώσουν κατάλληλα, οπότε να ξεκινήσουν τις διαδικασίες για να είναι έτοιμοι μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου.
Ερ: Εμείς θα το κάνουμε με μεγάλη ευχαρίστηση. Άλλωστε, αυτός είναι ο ρόλος μας. Όμως και η περιφέρεια οφείλει να κινητοποιηθεί. Κύριε Παπαδημητρίου, ο νόμος αφορά στους πάντες; Δηλαδή και στους επαγγελματίες και στους ερασιτέχνες ελαιοπαραγωγούς, ακόμα και αυτούς που έχουν 30-40 ελαιόδεντρα;
Γ.Π.: Ο νόμος πιάνει τους πάντες. Μάλιστα, ο νομοθέτης έχει προβλέψει ότι και σε περίπτωση που δεν συγκομίσεις τις ελιές, θα πρέπει υποχρεωτικά να πας να δηλώσεις ότι δεν έχει γίνει συγκομιδή από το συγκεκριμένο ελαιοτεμάχιο γιατί επιφέρει και πρόστιμα. Εμείς τα ελαιοτριβεία - επιχειρήσεις για να μπορέσουμε να υποδεχθούμε τον καρπό, έστω και για 5 λίτρα λάδι, θεωρητικά το λέω, θα πρέπει να παραλάβουμε τις ελιές με το αντίστοιχο αριθμό μητρώου που έχει καταχωρηθεί το ελαιοτεμάχιο. Με τι ποικιλία ελιάς, πόσα ελαιόδεντρα έχει, κ.λ.π.. Χωρίς αυτό δεν μπορούμε γιατί κινδυνεύουμε σε έναν ενδεχόμενο έλεγχο να μας επιβληθεί πρόστιμο.
Ερ: Ποιες είναι οι ποικιλίες ελιάς που βγάζουμε στην Κω και ποιες είναι οι περισσότερες;
Γ.Π.: Η επικρατούσα ποικιλία είναι η κορωνέικη, λόγω των καιρικών συνθηκών που επικρατούν στο νησί. Μετά είναι η θρούμπα, η οποία ήταν η επικρατούσα ποικιλία μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του ’90, αλλά επειδή έχει αλλάξει το κλίμα δεν έχει τόσο μεγάλη παραγωγή. Σε έναν σχετικά μεγάλο βαθμό υπάρχει και το «μανάκι», αλλά είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος καρπός και σε πάρα πολύ μικρό βαθμό υπάρχουν και μερικές ισπανικές ποικιλίες.
Ερ: Ας έρθουμε στο νερό, μιας και τα ελαιόδεντρα θέλουν πότισμα.
Ποια είναι η άποψή σας για την ορθολογική χρήση του νερού, το οποίο χρόνο με το χρόνο λιγοστεύει.
Γ.Π.: Η αλήθεια είναι πως χωρίς νερό δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Όμως, τα ελαιόδεντρα είναι πιο ανθεκτικά σε ξηρά κλίματα, δεν έχουν τόσο μεγάλες απαιτήσεις. Αν τον χειμώνα και την άνοιξη, ακόμα και το φθινόπωρο έχουμε λίγες βροχοπτώσεις, αυτό είναι το ιδανικό. Απλά, τα τελευταία χρόνια με τόσο αφύσικα υψηλές θερμοκρασίες για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, όπως επίσης και
θερμοκρασίες πολύ υψηλές κατά τη διάρκεια της νύχτας, τα ελαιόδεντρα παθαίνουν ένα θερμικό σοκ. Καλό θα είναι πλέον να βοηθήσουμε με λίγο νερό να ξεδιψάσουν. Αυτό φάνηκε και πέρυσι. Η έλλειψη βροχοπτώσεων μέσα στο καλοκαίρι και η πολύ υψηλή και παρατεταμένη θερμοκρασία είχαν σαν αποτέλεσμα ναι μεν να είχαν καρπό τα δέντρα αλλά όχι πολύ λάδι, οπότε, η αναλογία καρπού προς το ελαιόλαδο να είναι πολύ μικρότερη από αυτή που αναμενόταν. Συνήθως, θέλουμε πέντε κιλά ελιές κατά μέσο όρο για να βγάλουμε ένα λίτρο λάδι. Πέρσι ο μέσος όρος ήταν 8-9 κιλά ελιές ανά λίτρο λάδι και σε κάποιες περιπτώσεις 10 κιλά ελιές. Ήταν ένα φαινόμενο που παρατηρήθηκε σχεδόν σε όλη την Ελλάδα. Για παράδειγμα στη Λέσβο, που είναι κατά παράδοση μια περιοχή με πολύ μεγάλη ελαιοπαραγωγή με ποικιλία σχεδόν 100% θρούμπα, συνήθως είχαν 3-4 κιλά ελιές για ένα λίτρο λάδι και έφτασαν μέχρι και τον Ιανουάριο τα 10 κιλά.
Ερ: Άρα, χρειαζόμαστε έργα για τη συγκράτηση του νερού.
Γ.Π.: Ναι και πιο ορθολογική χρήση. Το πρόβλημα βέβαια θα φανεί έντονα και στους αγρότες του νησιού που έχουν τις θερινές καλλιέργειες οι οποίες έχουν πολύ μεγάλη ανάγκη από το νερό και δεν υπάρχει πάρα πολύ δυστυχώς.
Ερ: Κύριε Παπαδημητρίου, δεν σας ρώτησα πόσους μεγάλους ελαιοπαραγωγούς έχουμε στο νησί και πόσους ερασιτέχνες.
Γ.Π.: Για τα δεδομένα του νησιού, ένα 10-15% θεωρούνται μεγάλοι παραγωγοί. Ένας παραγωγός στην υπόλοιπη Ελλάδα ο οποίος βγάζει 2-3 τόνους ελαιόλαδο, θεωρείται ένας μικρός παραγωγός. Για τα δεδομένα του νησιού, θεωρείται μεγάλος.
*Τα 15 δικαιολογητικά
Σύμφωνα με τα όσα έχουν αναφερθεί, 15 είναι δικαιολογητικά που πρέπει να προσκομίσουν οι ελαιοπαραγωγοί μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου:
Α. Γενικά Έγγραφα:
* Υπεύθυνη Δήλωση Εγγραφής ή Τροποποίησης στο Σ.Γ.Π.-Ε.Τ.
* Δήλωση Καλλιέργειας Ελαιοτεμαχίων.
* Υπεύθυνη Δήλωση Παραγωγού.
* Αστυνομική Ταυτότητα Παραγωγού (φωτοαντίγραφο).
* Πρόσφατο Εκκαθαριστικό Σημείωμα από την Εφορία.
* Πρόσφατη Δήλωση ΟΣΔΕ (αν υπάρχει).
* Τιμολόγια αγοράς δενδρυλλίων (σε περίπτωση νέας φύτευσης).
Β. Σε περίπτωση Ιδιοκτησίας:
* Τίτλος Ιδιοκτησίας ή Συμβόλαιο Κατοχής.
* Πιστοποιητικό Μεταγραφής.
* Κτηματολογικό ή Τοπογραφικό Απόσπασμα.
* Πρόσφατη Περιουσιακή Κατάσταση.
Γ. Σε περίπτωση Ενοικίασης:
* Ηλεκτρονικό Ενοικιαστήριο ή Συμφωνητικό Μίσθωσης.
Δ. Σε περίπτωση Συγκυριότητας:
* Υπεύθυνη Δήλωση των Υπολοίπων Συνδικαιούχων.
Ε. Σε περίπτωση Κληρονομιάς:
* Ληξιαρχική Πράξη Θανάτου Ιδιοκτήτη.
* Πιστοποιητικό Πλησιέστερων Συγγενών.
Τι θα γράφουν τα τιμολόγια στα ελαιοτριβεία
Η ανωνυμία που ίσχυε έως τώρα καταργείται και οι ελαιοκομικές επιχειρήσεις, (ελαιοτριβεία, μονάδες επεξεργασίας επιτραπέζιας ελιάς) για να παραλάβουν τον καρπό θα πρέπει να αναζητήσουν τα στοιχεία του παραγωγού για να αναγραφούν στα τιμολόγια και δελτία παραλαβής. Τα στοιχεία που είναι απαραίτητο να αναγράφονται:
- Το ονοματεπώνυμο και το Α.Φ.Μ. του ελαιοκαλλιεργητή.
- Η ποικιλία της ελιάς.
- Ο 13ψηφιος κωδικός ελαιοτεμαχίου του Ελαιοκομικού Μητρώου.
- Στην περίπτωση παράδοσης φορτίου από διαφορετικά ελαιοτεμάχια θα πρέπει να αναφέρεται η ποσότητα ελαιοκάρπου που αντιστοιχεί σε κάθε ελαιοτεμάχιο.
Τεράστια πρόστιμα
Μεγάλα είναι τα πρόστιμα που προβλέπονται για όλους τους εμπλεκόμενους. Σε περίπτωση ανακριβούς δήλωσης ποσοτήτων παραδοθέντος ελαιοκάρπου τα πρόστιμα είναι τα εξής:
- Σε καρπό για ελαιοποίηση επιβάλλεται πρόστιμο 60 ευρώ ανά 100 κιλά ελαιοκάρπου της δήλωσης που υπερβαίνει ή υπολείπεται της πραγματικής ποσότητας.
- Σε καρπό για επιτραπέζια ελιά επιβάλλεται πρόστιμο 150 ευρώ ανά 100 κιλά ελαιοκάρπου της δήλωσης που υπερβαίνει ή υπολείπεται της πραγματικής ποσότητας.
Στην περίπτωση μη υποβολής δηλώσεων συγκομιδής τα πρόστιμα είναι προς:
- Κατόχους εκμεταλλεύσεων από 21 έως 50 ελαιόδεντρα, πρόστιμο 100 ευρώ.
- Κατόχους εκμεταλλεύσεων από 51 έως 100 ελαιόδεντρα πρόστιμο 500 ευρώ.
- Κατόχους εκμεταλλεύσεων από 101 έως 500 ελαιόδεντρα, πρόστιμο 1.000 ευρώ.
- Κατόχους εκμεταλλεύσεων από 501 έως 1.000 ελαιόδεντρα, πρόστιμο 3.000 ευρώ.
- Κατόχους εκμεταλλεύσεων περισσότερων των 1.001 ελαιοδέντρων, πρόστιμο 5.000 ευρώ.
- Σε περίπτωση επανάληψης και μη συμμόρφωσης τα ποσά προστίμου προσαυξάνονται κατά 50%.
