Αξιολόγηση των υπηρεσιών της Δημόσιας Διοίκησης από τους πολίτες
Τι απαντούν στον «Σ» για τα ευρήματα της έρευνας, Θ. Νικηταράς, Η. Σιφάκης και Κ. Μακρή – «Κρύβεται» η περιφέρεια και δεν απαντά…
Μπορεί το ποσοστό των πολιτών που συμμετείχαν στην έρευνα του υπουργείου Εσωτερικών σχετικά με το πώς αξιολογούν τις υπηρεσίες της δημόσιας διοίκησης να είναι μικρό, αλλά από τις αντιδράσεις των εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης εξάγονται σοβαρά συμπεράσματα.
Ο «Σ» έθεσε τέσσερα κοινά ερωτήματα τόσο προς την περιφέρεια όσο και προς τις παρατάξεις του δήμου Κω. Άμεση η ανταπόκριση του δημάρχου Κω Θεοδόση Νικηταρά, του επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας Ηλία Σιφάκη και της ελάσσονος μειοψηφίας Κικής Μακρή. Δυστυχώς, η περιφέρεια, παρά τις «οχλήσεις» μας, δεν απάντησε... Προφανώς, δεν ήταν προετοιμασμένη για τέτοιο στραπάτσο, την ώρα που περιχαρής θριαμβολογεί για το τεράστιο και σπουδαίο έργο της…
Θ. Νικηταράς: «Ας μας δώσουν αυτά που μας ανήκουν και ας έρθουν μετά να μας αξιολογήσουν όσο θέλουν»
Ερ: Κύριε Νικηταρά, ποιο το σχόλιό σας για την πρωτοβουλία του υπουργείου Εσωτερικών για την αξιολόγηση των υπηρεσιών της Δημόσιας Διοίκησης από τους πολίτες;
Θ.Ν.: Ως πρωτοβουλία, σαφώς και έχει τη σημασία της. Καταρχήν, αξιολογείται ως θετική, εφόσον όμως οδηγήσει σε πολιτικές διόρθωσης των αδυναμιών.
Για να έχει αξία και περιεχόμενο, πρέπει να ανταποκρίνεται στα πραγματικά δεδομένα που βιώνει η Τοπική Αυτοδιοίκηση και φυσικά, ως έρευνα, να αναφέρεται σε επιστημονικά σταθμισμένο δείγμα. Κυρίως, να σχετίζονται τα ερωτήματα με τη θεσμική αλλά και πραγματική δυνατότητα των δήμων να εφαρμόζουν πολιτικές. Ώστε να αντιστοιχούν οι απαντήσεις σε υπάρχοντα χαρακτηριστικά τους.
Ας αναφερθώ σε δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα.
Όταν η Πολιτεία τα τελευταία 15 χρόνια έχει στραγγαλίσει την αυτοδιοίκηση, σε πόρους και ανθρώπινο δυναμικό, πως μπορεί να θέτει ερωτήματα για τα οποία η ίδια φέρει ακέραια την ευθύνη για το που έχουμε οδηγηθεί;
Στην καθαριότητα, για παράδειγμα, μας δίνει τη δυνατότητα των εποχικών προσλήψεων τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, αντί τον Μάρτιο που αρχίζει η σεζόν. Σε μια τέτοια κατάσταση, πως μπορεί να ανταποκριθεί ένας δήμος όπως της Κω, της Ρόδου, της Κέρκυρας ή της Κρήτης, όταν μας στερεί το στοιχειώδες, δηλαδή την έγκαιρη πρόσληψη των ανθρώπων που θα προετοιμάσουν το νησί για την τουριστική περίοδο; Πως μπορούμε να ανταποκριθούμε με επάρκεια όταν από το 2019, ενώ έχουν φύγει 29 μόνιμοι εργαζόμενοι στην καθαριότητα και ετοιμάζονται να συνταξιοδοτηθούν άλλοι 5, δεν μας έδωσε δικαίωμα πρόσληψης ούτε για έναν;
Πως να τρέξουμε σημαντικά και αναγκαία έργα οδοποιίας όταν όλα τα έσοδα, που παράγει η Κως, τα κρατά το κεντρικό κράτος πλέον και αποδίδει ψυχία στο δήμο;
Ενδεικτικά μπορώ να σας αναφέρω ότι μόνο από το Τέλος Παρεπιδημούντων και Εκδιδομένων Λογαριασμών χάσαμε πάνω από μισό εκατομμύριο ευρώ, σε μια χρονιά. Αν και πρόκειται για πάγιο έσοδο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από το 1976, από 1η Ιανουαρίου 2024 αποφάσισε το Κράτος να το εισπράττει για λογαριασμό μας, παρακρατώντας ένα ποσοστό 5% που από εφέτος το έκανε 10% χωρίς καν να μας ρωτήσει.
Ποιο είναι στην πράξη το αποτέλεσμα αυτής της αλλαγής; Να μας αποδώσει το Κράτος λιγότερα χρήματα, πάνω από μισό εκατομμύριο, από όσα είχαμε εισπράξει μόνοι μας την προηγούμενη χρονιά, αν και το 2024 ήταν καλύτερη τουριστική χρονιά από το 2023. Μείον 535.596,97 ευρώ τα έσοδα του Δήμου το 2024 από το Τέλος Παρεπιδημούντων και Εκδιδομένων Λογαριασμών, σε σχέση με το 2023.
Η ΑΑΔΕ μας απέδωσε 2.937.013,58 ευρώ όταν μέσω της δικής μας υπηρεσίας το 2023 είχαμε εισπράξει 3.472.610,55 ευρώ.
Δεν φτάνει όμως ούτε αυτό. Πέρυσι, το 2024, υπολογίσαμε με την Ένωση Ξενοδόχων ότι το Κράτος εισέπραξε από την Κω τουλάχιστον 30 εκατομμύρια ευρώ από το Τέλος Διαμονής των τουριστών, που μετονομάστηκε σε Τέλος Ανθεκτικότητας, το οποίο αποτελεί τοπικό πόρο και ως Τέλος πρέπει να επιστρέφεται στον τόπο που το παράγει. Στο Δήμο Κω, όπως και στους άλλους δήμους, από αυτά δεν δόθηκε ούτε ένα σεντ.
Υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι, αν μας απέδιδαν τα χρήματα από το Τέλος Ανθεκτικότητας, μόνο με τα έσοδα του 2024, δηλαδή περίπου 30 εκ ευρώ, θα είχαμε πλήρως αποκαταστήσει, σε ένα χρόνο, το σύνολο του οδικού δικτύου;
Τώρα πως να φτιάξουμε τους δρόμους, με τι χρήματα; Είναι τραγικό. Μηδέν μας δίνουν. Τίποτα απολύτως. Όταν ο τόπος μας παράγει πλούτο.
Άρα, για να επανέλθω στο αρχικό ερώτημα. Καλή η αξιολόγηση αλλά πρώτα να γίνει η αξιολόγηση αυτών που, διαχρονικά, έχουν στραγγαλίσει οικονομικά και σε έμψυχο δυναμικό την αυτοδιοίκηση και μετά η αξιολόγηση των δήμων.
Ας μας δώσουν αυτά που μας ανήκουν, όπως τα έσοδα του Τέλους Αξιολόγησης, τα οποία διεκδικεί και η ΚΕΔΕ, με απόφαση του τελευταίου συνεδρίου της που έγινε στη Ρόδο, και ας έρθουν μετά να μας αξιολογήσουν όσο θέλουν.
Ερ: Παρά το ότι, τα προβλήματα που αναφέρθηκαν στην έρευνα είναι αυτά που συζητάμε επί σειρά ετών, η συμμετοχή των πολιτών ήταν ελάχιστη. Πώς το αιτιολογείτε;
Θ.Ν.: Έχει να κάνει με το γεγονός ότι η έρευνα δεν στήθηκε επιστημονικά, άρα δεν έχει την αξία που θα έπρεπε ως προς τα συμπεράσματά της. Κυρίως όμως διότι οι πολίτες αισθάνονται ότι δεν θα αλλάξει κάτι ουσιαστικό ό,τι κι αν πουν αφού δεν βλέπουν πράξεις, με πολιτικές που θα αλλάζουν τα πράγματα προς το καλύτερο.
Ερ: Πώς σχολιάζετε το γεγονός πως, στην έρευνα δεν υπάρχει «θέμα» για την υγεία;
Θ.Ν.: Ρώτησαν για τα δημοτικά ιατρεία. Γνωρίζουν όμως στο υπουργείο ότι όταν ο μισθός που καλούνται να δώσουν οι δήμοι στους γιατρούς δεν ξεπερνά τα χίλια ευρώ, δεν πρόκειται ποτέ να βρεθεί επιστήμονας να στελεχώσει αυτές τις δομές;
Άρα, συζήτηση άνευ ουσίας.
Ερ: Βγήκε «μήνυμα»; Και εάν ναι, ποιο είναι αυτό κατά την άποψή σας;
Θ.Ν.: Δεν υποτιμώ τα συμπεράσματα, παρόλο που θεωρώ το δείγμα εντελώς αναξιόπιστο, ως μη σταθμισμένο. Για παράδειγμα, δινόταν η δυνατότητα σε μια οικογένεια να ψηφίσει 10 φορές, κάθε μέλος και διαφορετικά, ή σε μια συλλογικότητα το ίδιο, είτε προς τη θετική, είτε προς την αρνητική κατεύθυνση. Αυτό, δεν είναι επιστημονική ανάλυση.
Εν τέλει, μπαίνοντας στην ουσία, ας μας αποδώσουν αυτά που παράγει ως πλούτο το νησί μας και τότε να έρθουν να μας κρίνουν. Όταν παρακρατούν τους πόρους και τα έσοδα της αυτοδιοίκησης, μάλλον αυτοί θα έπρεπε να κρίνονται και όχι οι τοπικές κοινωνίες και οι εκπρόσωποι τους.
Δείτε ότι, όλοι οι τουριστικοί περιφερειακοί δήμοι, είναι χαμηλά στην αξιολόγηση. Δεν προβληματίζει αυτό; Ρόδος, Κέρκυρα, Κρήτη, Κως …
Σαφώς και έχει να κάνει με το γεγονός ότι για αυτή την χωρίς όρους ανάπτυξη, όπου για παράδειγμα στην Κω έχουμε φτάσει το 1,5 εκ επισκεπτών, τα ποσά είναι αντιστρόφως ανάλογα. Δηλαδή, στην Κω του ενός εκατομμυρίου επισκεπτών, πριν 6 μόλις χρόνια, οι εργαζόμενοι στο δήμο μας ήταν αρκετές δεκάδες περισσότεροι, όπως και οι διαθέσιμοι πόροι για επενδύσεις, σημαντικά περισσότεροι.
Εμείς, αναλαμβάνουμε τις ευθύνες που μας αναλογούν, χωρίς υπεκφυγές.
Πρωτίστως όμως, οι έχοντες το “καρπούζι και το μαχαίρι”, δηλαδή η Πολιτεία διαχρονικά, ας αναλάβει τις δικές τις θεσμικές ευθύνες απέναντι στην αυτοδιοίκηση και ιδιαίτερα απέναντι σε δήμους, όπως της Κω, που αποτελούν τους αιμοδότες της εθνικής οικονομίας.
Η. Σιφάκης: «Όταν οι υπηρεσίες αξιολογούνται τόσο χαμηλά, σημαίνει ότι υπάρχει ένα δομικό πρόβλημα»
Ερ: Κύριε Σιφάκη, ποιο το σχόλιό σας για την πρωτοβουλία του υπουργείου Εσωτερικών για την αξιολόγηση των υπηρεσιών της Δημόσιας Διοίκησης από τους πολίτες;
Η.Σ.: Η αξιολόγηση είναι αναπόσπαστο κομμάτι της επαγγελματικής μας ζωής. Καθημερινά, είτε ως επαγγελματίες είτε ως καταναλωτές, αξιολογούμε και αξιολογούμαστε. Γιατί λοιπόν να αποτελεί εξαίρεση ο δημόσιος τομέας; Η αντίληψη ότι η αξιολόγηση είναι "πρόβλημα" ή "εμπόδιο" πρέπει να αλλάξει άμεσα. Αντίθετα, πρέπει να την δούμε ως ένα ισχυρό εργαλείο βελτίωσης και εκσυγχρονισμού.
Μέσα από την αξιολόγηση από τους πολίτες, οι υπηρεσίες του Δήμου μας, αλλά και γενικότερα οι υπηρεσίες της Δημόσιας Διοίκησης, θα μπορέσουν να εντοπίσουν αδυναμίες, να βελτιώσουν την ποιότητα και να ενισχύσουν την διαφάνεια και την λογοδοσία.
Ερ: Παρά το ότι, τα προβλήματα που αναφέρθηκαν στην έρευνα είναι αυτά που συζητάμε επί σειρά ετών, η συμμετοχή των πολιτών ήταν ελάχιστη. Πώς το αιτιολογείτε;
Η.Σ.: Κατανοώ πλήρως τη χαμηλή συμμετοχή στην έρευνα, παρόλο που τα προβλήματα που αναδείχθηκαν είναι πράγματι χρόνια και κοινά. Πρέπει όμως να είμαστε ρεαλιστές και να δούμε αυτή την πρώτη προσπάθεια ως μια αρχή, όχι ως μια αποτυχία. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συμβάλουν σε αυτό και είναι λογικό να υπάρχει μικρή ανταπόκριση. Οι πολίτες δεν είναι συνηθισμένοι να αξιολογούν επίσημα τις δημόσιες υπηρεσίες. Δεν έχει "χτιστεί" ακόμα η κουλτούρα της συμμετοχής σε τέτοιου είδους διαδικασίες. Ταυτόχρονα, υπάρχει και μια γενικευμένη αίσθηση ότι η φωνή του πολίτη δεν εισακούγεται πάντα, με αποτέλεσμα να μην μπαίνουν καν στη διαδικασία να εκφραστούν. Η διάδοση της πληροφορίας είναι ακόμη ένας παράγοντας πολύ σημαντικός γιατί μπορεί απλά η ενημέρωση να μην ήταν τόσο εκτεταμένη ή σε μέσα που χρησιμοποιεί ο μέσος πολίτης. Η λύση δεν είναι να απογοητευτούμε, αλλά να μάθουμε από αυτή την εμπειρία και να επενδύσουμε στην επόμενη προσπάθεια.
Ερ: Πώς σχολιάζετε το γεγονός πως, στην έρευνα δεν υπάρχει «θέμα» για την υγεία;
Η.Σ.: Θεωρώ ότι είναι μεγάλο λάθος. Η αξιολόγηση πρέπει να είναι ειλικρινής. Αυτό σημαίνει ότι τόσο αυτός που αξιολογεί (ο πολίτης) όσο και αυτός που αξιολογείται (το κράτος, οι δημόσιες υπηρεσίες) πρέπει να είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα. Αν η πολιτεία κλείνει τα μάτια σε έναν τόσο ευαίσθητο και σημαντικό τομέα όπως η υγεία, τότε δεν θα γνωρίζει ποτέ το πραγματικό πρόβλημα. Εκτός βέβαια και αν η πολιτεία γνωρίζει πολύ καλά το αρνητικό αποτέλεσμα και δεν θέλει να το αποτυπώσει. Σε μια τέτοια περίπτωση όμως ο εγχείρημα έχει αποτύχει ήδη από τον σχεδιασμό του. Είναι επιτακτική ανάγκη στις επόμενες έρευνες η υγεία να αποτελέσει βασικό πυλώνα αξιολόγησης. Πρέπει να δοθεί η ευκαιρία στους πολίτες να εκφράσουν τη γνώμη τους για την ποιότητα των υπηρεσιών υγείας που τους παρέχονται. Μόνο τότε θα μπορέσει η πολιτεία να έχει μια ολοκληρωμένη εικόνα και να λάβει τις απαραίτητες αποφάσεις για τη βελτίωσή τους.
Ερ: Βγήκε «μήνυμα»; Και εάν ναι, ποιο είναι αυτό κατά την άποψή σας;
Η.Σ.: Η αξιολόγηση είναι μια μακρά, διαρκής και ζωντανή διαδικασία. Είναι μια συνεχής προσπάθεια. Δεν είναι απλά η αποτύπωση της στιγμής και τελειώσαμε.
Παρόλα αυτά, θεωρώ ότι η πρώτη αυτή προσπάθεια, ακόμα και με τη χαμηλή συμμετοχή, έβγαλε ξεκάθαρο μήνυμα. Για τον Δήμο μας, τα αποτελέσματα είναι, δυστυχώς, απογοητευτικά. Η χαμηλή έως ανύπαρκτη παροχή υπηρεσιών που μας οδήγησε σε μία από τις χαμηλότερες θέσεις δεν είναι απλά ένας αριθμός. Είναι ένα ηχηρό μήνυμα από τους πολίτες που συμμετείχαν, και αντανακλά τη γενικότερη εικόνα που έχουμε οι περισσότεροι. Το μήνυμα δείχνει ξεκάθαρα την ανυπαρξία του Δημοτικού μηχανισμού σε όλα τα επίπεδα. Όταν οι υπηρεσίες αξιολογούνται τόσο χαμηλά, σημαίνει ότι υπάρχει ένα δομικό πρόβλημα. Από την οργάνωση και τη στελέχωση μέχρι τις διαδικασίες, κάτι δεν λειτουργεί σωστά. Τα αποτελέσματα αυτά είναι μια ψήφος δυσπιστίας. Οι πολίτες νιώθουν ότι οι ανάγκες τους δεν καλύπτονται και ότι οι προσδοκίες τους δεν εκπληρώνονται.
Εδώ είναι το κρίσιμο σημείο. Αυτή η εικόνα, όσο αρνητική κι αν είναι, μπορεί να αποτελέσει ένα λαμπρό πεδίο βελτίωσης. Αλλά αυτό ισχύει μόνο για κάποιον που ενδιαφέρεται πραγματικά για την προσφορά στο κοινωνικό σύνολο, έχει ως στόχο τη βελτίωση της καθημερινότητας των δημοτών και δεν επιδιώκει την αυτοπροβολή και την αυτοπραγμάτωση μέσα από τη δημόσια διοίκηση, αλλά την ουσιαστική δουλειά.
Κ. Μακρή: «Κίνηση εντυπωσιασμού - Οι πιο αποκαλυπτικές αξιολογήσεις γίνονται έξω στον δρόμο»
Ερ: Κυρία Μακρή, ποιο το σχόλιό σας για την πρωτοβουλία του υπουργείου Εσωτερικών για την αξιολόγηση των υπηρεσιών της Δημόσιας Διοίκησης από τους πολίτες;
Κ. Μ.: Πρόκειται για μια κίνηση εντυπωσιασμού που δεν είναι και καμία πρωτοτυπία Χρόνια τώρα δήθεν αξιολογούν για να βελτιώσουν υπαρκτά προβλήματα αλλά αυτά οξύνονται. Αυτό που επιδιώκει αυτή την φορά είναι να δημιουργήσει την αυταπάτη ότι η κυβέρνηση παίρνει υπόψιν της την γνώμη των πολιτών-γενικά. Εργαζόμενοι και επαγγελματίες χρόνια τώρα καταθέτουν προτάσεις για τις υπηρεσίες Δημόσιας Διοίκησης οι οποίες παραμένουν τραγικά υποστελεχωμένες. Διεκδικούν προσλήψεις προσωπικού και εκσυγχρονισμό υποδομών για να βγαίνει η δουλειά. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η κυβέρνηση την χρησιμοποιεί ως εργαλείο για ένταση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων στο δημόσιο και επιδείνωση των όρων παροχής υπηρεσιών. Δείτε τι γίνεται με την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών που απειλούνται με απόλυση επειδή αρνούνται να αξιολογηθούν με τον τρόπο που θέλει η κυβέρνηση και την άρση μονιμότητας που ανακοίνωσε ο Μητσοτάκης για όσους δημόσιους υπάλληλους είναι μόνιμοι..
Ερ: Παρά το ότι, τα προβλήματα που αναφέρθηκαν στην έρευνα είναι αυτά που συζητάμε επί σειρά ετών, η συμμετοχή των πολιτών ήταν ελάχιστη. Πώς το αιτιολογείτε;
Κ.Μ: Ο κόσμος εκφράζει με διάφορους τρόπους την δυσαρέσκεια του και την έλλειψη εμπιστοσύνης στις προθέσεις ή εξαγγελίες της κυβέρνησης. Εμείς λέμε ότι αυτό μπορεί να μετατραπεί σε μια ολοκληρωμένη αμφισβήτηση των πολιτικών που εφαρμόζονται οι οποίες δεν υπηρετούν τις ανάγκες μας αλλά τις κατευθύνσεις για ιδιωτικοποίηση και εμπορευματοποίηση. Δηλαδή, και γδαρμένος και χαμένος ξανά ο λαός ο οποίος μπορεί αυτά να τα λύσει μια και καλή, αρκεί να αποφασίσει να ανατρέψει αυτήν την πολιτική και να γίνει αυτός κυρίαρχος
Ερ: Πώς σχολιάζετε το γεγονός πως, στην έρευνα δεν υπάρχει «θέμα» για την υγεία; Κ.Μ.: Δίνετε την απάντηση υπονοώντας την. Η κατάσταση εκεί έχει ξεφύγει εδώ και καιρό. Ξέρουν πολύ καλά ότι θα έπρεπε έστω και έτσι να βρουν απαντήσεις για την συνειδητή κατάρρευση του δημόσιου συστήματος υγείας. Έντεχνα αποφεύγουν να ανοίξουν αυτή την “συζήτηση”. Η κυβέρνηση της ΝΔ όσο και οι προηγούμενες κυβερνήσεις έχουν την απόλυτη ευθύνη για την κατάντια να μην έχει μόνιμους γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό στο νοσοκομείο μας. Θα έχουν και την ευθύνη για την απευχόμενη απώλεια ζωής, αποτέλεσμα των ελλείψεων. Οι κινητοποιήσεις και οι διεκδικήσεις είναι αναγκαίο να δυναμώσουν και να κλιμακωθούν.
Ερ: Βγήκε «μήνυμα»; Και εάν ναι, ποιο είναι αυτό κατά την άποψή σας;
Κ.Μ.: Φυσικά ! Ότι, οι πιο αποκαλυπτικές αξιολογήσεις γίνονται έξω στον δρόμο. Εκεί που είναι και αποτελεσματικές.
Μακρή: «Κίνηση εντυπωσιασμού - Οι πιο αποκαλυπτικές αξιολογήσεις γίνονται έξω στον δρόμο»
