Τρεις στους δέκα μαθητές γυμνασίου και λυκείου έχουν υπάρξει θύματα σχολικής βίας ή/και εκφοβισμού, σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας του υπουργείου Παιδείας που δόθηκαν σήμερα στη δημοσιότητα, με την ευκαιρία της υπογραφής μνημονίου συνεργασίας του υπουργείου με το υπουργείο Δικαιοσύνης και φορείς που δραστηριοποιούνται στον τομέα των δικαιωμάτων και της υγείας των παιδιών.

Ειδικότερα, σύμφωνα με την έρευνα, το 32,98% των μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δήλωσε ότι έχει βρεθεί στον ρόλο του θύματος (το 19,68% «σπάνια», το 8,23% «μερικές φορές», το 2,62% «συχνά» και 2,45% «πολύ συχνά»). Επιπλέον, το 30,84% των μαθητών δήλωσε ότι έχει βρεθεί στη θέση του θύτη (το 20,07% «σπάνια», το 6,81% «μερικές φορές», το 1,44% «συχνά» και το 1,89% «πολύ συχνά»). 

Δεν μπορεί παρά να χαρακτηριστεί καλός οιωνός το ότι το 63,90% των μαθητών δήλωσε ότι ποτέ δεν έχει υπάρξει θύμα φαινομένων βίας ή/και εκφοβισμού και το ότι το 67,62% δεν έχει βρεθεί ποτέ στον ρόλο του θύτη.

Στην έρευνα συμμετείχαν:
Τρεις χιλιάδες εξακόσιοι εξήντα επτά (3.667) μαθητές Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, εκ των οποίων, χίλια εννιακόσια εβδομήντα ένα ήταν αγόρια (1971 ή ποσοστό 53.7%) και χίλια εξακόσια ενενήντα έξι κορίτσια (1.696 ή ποσοστό 46.3%).

Την έρευνα πραγματοποίησε η καθηγήτρια Βασιλική Αρτινοπούλου, (Πάντειο Πανεπιστήμιο) ο αναπληρωτής Καθηγητής Θωμάς Μπαμπάλης( ΕΚΠΑ) και ο Δρ. Βασίλης Ι. Νικολόπουλος, Εκπαιδευτικός
Πήραν μέρος τριάντα τρεις χιλιάδες εκατόν δώδεκα (33.112) μαθητές Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, εκ των οποίων δέκα επτά χιλιάδες τετρακόσια ογδόντα τρία ήταν αγόρια (17.483 ή ποσοστό 52.8%) και δεκαπέντε χιλιάδες εξακόσια είκοσι εννέα κορίτσια (15.629 ή ποσοστό 47.2%).

Οι μαθητές κλήθηκαν να απαντήσουν αν γνωρίζουν περιπτώσεις/μορφές εκφοβισμού. Η πιο συχνή μορφή εκφοβισμού είναι ο λεκτικός εκφοβισμός (ποσοστό 56.5%) που περιλαμβάνει την εξύβριση και την κοροϊδία, η αμέσως επόμενη μορφή είναι ο σωματικός εκφοβισμός (ποσοστό 30.5%) που περιλαμβάνει χτυπήματα – σπρωξίματα, και τέλος, ο κοινωνικός εκφοβισμός, η απομόνωση και η κοροϊδία των μαθητών από όλη την τάξη (ποσοστό 27.8%). Σε μικρότερα ποσοστά, οι μαθητές αναφέρουν ότι διακατέχονται από φόβο που τους δημιουργούν οι υπόλοιποι μαθητές (ποσοστό 15.4%) και, επίσης, ότι κάποιοι μαθητές τούς αποσπούν με τη βία προσωπικά αντικείμενα (ποσοστό 11.3%)

Ως προς την παρέμβαση, οι μαθητές της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης ρωτήθηκαν σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των διαφόρων μορφών σχολικού εκφοβισμού από τους εκπαιδευτικούς.

Στην περίπτωση σωματικής βίας, οι εκπαιδευτικοί παρεμβαίνουν ζητώντας από το μαθητή – θύτη να ζητήσει συγγνώμη από τον μαθητή – θύμα και αρκετά συχνά του εξηγούν γιατί δεν θα έπρεπε να χτυπήσει ή να σπρώξει . Πιο σπάνια, οι εκπαιδευτικοί καλούν την αστυνομία

Tα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι οι μαθητές – θύματα σχολικού εκφοβισμού απευθύνονται για βοήθεια πρωτίστως στο οικογενειακό περιβάλλον (γονείς, αδέρφια), έπειτα στο σχολικό (εκπαιδευτικοί, διευθυντής σχολείου), και σε μικρότερο βαθμό στο ευρύτερο φιλικό περιβάλλον τους (συνομηλίκους, συμμαθητές).
Στην έρευνα εξετάσθηκε και η συμμετοχή των μαθητών σε περιστατικά εκφοβισμού. Οι απαντήσεις των μαθητών δείχνουν την ιδιαίτερα χαμηλή συμμετοχή τους σε τέτοια περιστατικά, όπως κλοπή, βανδαλισμό, σωματική και λεκτική βία .

Στα ελληνικά σχολεία τα φαινόμενα βίας είναι αισίως ηπιότερα από τα φαινόμενα βίας σε άλλα σχολικά συστήματα, όπως αυτό της Βορείου Αμερικής, είπε ο υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης σε παρουσίαση έρευνας για τον σχολικό εκφοβισμό. 

Ο υπουργός Παιδείας τόνισε ότι: «Τα προβλήματα είναι πολλά, διαφορετικής διαβάθμισης, στο δημοτικό σχολειό είναι η λεκτική βία, όσο ανεβαίνουμε τις τάξεις τα φαινόμενα αποκτούν διαφορετική ένταση. Και στο σχολειό το δημοτικό χρειάζεται να υπάρξει εκπαιδευτική παρέμβαση του δάσκαλου οπωσδήποτε για να επιλυθούν οι παρεξηγήσεις, στο Λύκειο και στο Γυμνάσιο τα ίδια τα παιδιά εμφανίζονται να θέλουν να βρίσκουν μόνα τους τρόπους συνεννόησης χωρίς τη διαμεσολάβηση των ενηλίκων. Στο βαθμό που αυτή η μέθοδος οδηγεί στην επίλυση προβλημάτων και παρεξηγήσεων, προφανώς, είναι προτιμητέα».

Όπως είπε ο κ. Φίλης, το υπουργείο Παιδείας, ήδη από το προηγούμενο ΕΣΠΑ, έχει συγκροτήσει ένα πρόγραμμα, έχει προχωρήσει στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών κι έχει δημιουργήσει μια ασπίδα στα σχολειά μέσα, μορφωμένων εκπαιδευτικών ικανών να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα σχολικής βίας.

Επεσήμανε τέλος ότι «Μία από τις αιτίες αυτού του πολυπαραγοντικού φαινομένου της σχολικής βίας είναι οι διακρίσεις εις βάρος των κοριτσιών, των γυναικών στην εκπαίδευση και την κοινωνία. Το αναφέρω αυτό το θέμα με την ευκαιρία της σημερινής γιορτής της γυναίκας. Πρέπει να πούμε ότι το θέμα της σχολικής ανισότητας όσον αφορά τα φύλα είναι πολύ σημαντικό, γιατί το σχολειό μπορεί να αποδειχθεί με θετικό τρόπο μήτρα της ισότητας ανάμεσα στα δύο φύλα. Δηλαδή μέσα από τα μαθήματα και μέσα από την συμπεριφορά εκπαιδευτικών και μαθητών να δημιουργήσει τις δυνατότητες εκ νέου να αδυνατίσουν οι έμφυλες ταυτότητες, οι οποίες δημιουργούν και στην εκπαίδευση ένα μηχανισμό στερεοτύπων αλλά ταυτοχρόνως, και εκεί εμείς εστιάζουμε την προσοχή μας, θέλουμε η εκπαίδευση από μηχανισμός τέτοιων αρνητικών στερεοτύπων να αποτελέσει ένα θεσμό αλλαγής αυτής της εικόνας έτσι ώστε με συγκεκριμένα βήματα να υπερβούμε τις έμφυλες αδικίες και διακρίσεις. Βεβαίως επαναλαμβάνω αυτό δεν αφορά μόνο την εκπαίδευση αλλά συνολικά την κοινωνία. Έχουμε προχωρήσει σε ένα πρόγραμμα επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών σε όλη τη χώρα με έμφαση στις απομακρυσμένες περιοχές έτσι ώστε να δημιουργηθεί μία νέα οπτική γύρω από τα ζητήματα των σχέσεων αγοριών και κοριτσιών, άρα τη γυναίκα στην εκπαίδευση και να επιτευχθεί μία ουσιαστική ισότητα των δύο φύλων».