Τον Πιλοτικό Οδικό Χάρτη Επιχειρησιακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Φυσικών Κινδύνων στους Δήμους της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου παρουσίασε στη συνεδρίαση της ΠΕΔ (Περιφερειακή Ένωση Δήμων) της 10ης Ιουλίου 2023, ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ, καθηγητής Δυναμικής, Τεκτονικής και Εφαρμοσμένης Γεωλογίας του ΕΠΑ Ευθύμης Λέκκας. Ο κ. Λέκκας μίλησε στον «Σ» για τον «χάρτη», καθώς και για το πρόγραμμα επιμόρφωσης αιρετών και στελεχών Ο.Τ.Α. στην διαχείριση κινδύνων και κρίσεων από φυσικές καταστροφές, το οποίο πραγματοποιήθηκε με προγραμματική σύμβαση της ΠΕΔ Νοτίου Αιγαίου με το ΕΚΠΑ, στο οποίο συμμετείχαν 75 στελέχη της πολιτικής προστασίας από όλο το Νότιο Αιγαίο και αιρετοί μεταξύ των οποίων και 2 στελέχη της Κω.
Όπως μας δήλωσε, «εστιάσαμε στα ειδικά χαρακτηριστικά κάθε νησιού για να μπορέσουν οι άνθρωποι να έχουν ένα πρότυπο σχεδίου το οποίο στη συνέχεια θα αξιοποιηθεί σε περιπτώσεις εκτάκτων αναγκών. Μέσα σε αυτή τη διαδικασία εκείνο το οποίο πρότεινα εμβληματικά σαν οδηγό σχεδίου, να κάνω ένα σχέδιο για το Καστελόριζο και ένα για την Ίο». Εκτιμά δε πως, τον άλλο μήνα θα ξεκινήσει η όλη διαδικασία και μέχρι του χρόνου τέτοιον καιρό θα παραδοθεί μια ολοκληρωμένη δουλειά η οποία θα είναι πολύ χρήσιμη για τους δήμους της περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.
Ο κ. Λέκκας επεσήμανε τους λόγους για τους οποίους τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου ενισχύουν την κλιματική αλλαγή, λέγοντας πως, παράλληλα με τα μετεωρολογικά φαινόμενα, η ανθρώπινη παρέμβαση σε αυτά τα νησιά είναι τεράστια με τον τουρισμό. «Δηλαδή, έχουμε να κάνουμε όχι μόνο με την δόμηση η οποία έχει αρχίσει να καταλαμβάνει τα πάντα, ειδικά σε ορισμένα νησιά, αλλά με την εξάντληση των πόρων, κυρίως των υπόγειων και επιφανειακών νερών που είναι πολύ σημαντικό. Και βέβαια, η επιβάρυνση που δέχεται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες ο καθένας χώρος. Αυτό ενισχύει την κλιματική κρίση, ενισχύει τα φαινόμενα αυτά που όλα εξελίσσονται και πρέπει οπωσδήποτε να δούμε τι θα γίνει με τον χώρο του Νοτίου Αιγαίου, με τα νησιά» είπε χαρακτηριστικά, δίνοντας το εύρος της διάστασης.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Ερ: Κύριε Λέκκα, ποιες είναι οι προτάσεις που καταθέσατε στην ΠΕΔ και αφορούν στον Πιλοτικό Οδικό Χάρτη Επιχειρησιακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Φυσικών Κινδύνων στους Δήμους της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου;
Ε.Λ.: Οι προτάσεις που έγιναν στην συνεδρίαση της ΠΕΔ Ν. Αιγαίου ήταν συνέχεια των προηγούμενων δράσεων που κάναμε για τους δήμους της περιφέρειας. Υπενθυμίζω ότι, τον προηγούμενο χρόνο είχαμε αναπτύξει μια πολύ καλή συνεργασία για τα θέματα της πολιτικής προστασίας και ειδικά για την εκπαίδευση των στελεχών των δήμων και της περιφέρειας, αλλά και των αιρετών των δήμων των νησιών σε θέματα πολιτικής προστασίας και διαχείρισης κινδύνων και κρίσεων. Ήταν μια πολύ επιτυχημένη διαδικασία. Έγιναν ωραίες παρουσιάσεις, ανταλλάχθηκαν απόψεις, συζητήσεις, πάντα βέβαια κάτω από το πνεύμα της συνεργασίας και της υλοποίησης του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου.
Ερ: Σε αυτή τη δράση της επιμόρφωσης στελεχών και αιρετών των δήμων, πόσοι συμμετείχαν;
Ε.Λ.: Συμμετείχαν περίπου 75 στελέχη της πολιτικής προστασίας από όλο το Νότιο Αιγαίο και αιρετοί βεβαίως, σχεδόν από όλους τους δήμους. Μάλιστα, υπήρχαν πολύ εποικοδομητικές συζητήσεις που οι καθένας από τα στελέχη των δήμων ανέπτυξε τα προβλήματα που είχε, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει και όλοι μαζί συντονιστήκαμε έτσι ώστε να προκύψει κάτι καλό και μια εμπειρία μέσα από αυτή τη διαδικασία.
Ερ: Ο δήμος της Κω συμμετείχε στο εν λόγω επιμορφωτικό πρόγραμμα;
Ε.Λ.: Ναι, με δύο στελέχη. Την γενική διευθύντρια και ένα στέλεχος της δημοτικής αστυνομίας
Ερ: Μάλιστα. Πείτε μου, ελήφθησαν κάποιες αποφάσεις και κυρίως, ποιο θα είναι το επόμενο βήμα;
Ε.Λ.: Το επόμενο βήμα είναι αυτό που εισηγήθηκα στην περασμένη συνεδρίαση της ΠΕΔ τον Φεβρουάριο, όπου αποτύπωσα τις εμπειρίες που είχα αποκτήσει ως υπεύθυνος της ελληνικής αποστολής της ΕΜΑΚ και του ΕΚΑΒ στην Τουρκία, αλλά και των προβληματισμών. Είχα παρουσιάσει μάλιστα και ένα video από την αποστολή. Στην τελευταία συνεδρίαση της 10ης Ιουλίου 2023, παρουσιάστηκε η πρόταση, η οποία αφορά οδηγίες για τον σχεδιασμό των σχεδίων πολιτικής προστασίας, δηλαδή, τα βασικά πράγματα που θα πρέπει να περιλαμβάνει ένα τέτοιο σχέδιο, χρηστικά πράγματα, εφαρμοσμένα πράγματα, γιατί πολλές φορές τα νησιά δεν έχουν το στελεχιακό δυναμικό των δήμων της ηπειρωτικής Ελλάδας. Ειδικά τα μικρά νησιά έχουν 1 ή 2 υπαλλήλους που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο φόρτο των εργασιών της πολιτικής προστασίας διότι έχουν παράλληλα καθήκοντα. Ο στόχος, λοιπόν, ήταν να βοηθήσουμε αυτά τα στελέχη να κάνουν αξιόπιστα σχέδια προσαρμοσμένα όμως στις συνθήκες του κάθε ενός νησιού, διότι, στο Νότιο Αιγαίο το κάθε νησί είναι ένας αυτοδύναμος οργανισμός, έχει ειδικά χαρακτηριστικά. Εστιάσαμε σε αυτά τα ειδικά χαρακτηριστικά για να μπορέσουν οι άνθρωποι να έχουν ένα πρότυπο σχεδίου το οποίο στη συνέχεια θα αξιοποιηθεί σε περιπτώσεις εκτάκτων αναγκών. Μέσα σε αυτή τη διαδικασία εκείνο το οποίο πρότεινα εμβληματικά σαν οδηγό σχεδίου, να κάνω ένα σχέδιο για το Καστελόριζο και ένα για την Ίο. Πιστεύω ότι τον άλλο μήνα θα ξεκινήσουμε την όλη διαδικασία και μέχρι του χρόνου τέτοιον καιρό θα είμαστε σε θέση να παραδώσουμε μια ολοκληρωμένη δουλειά η οποία θα είναι πολύ χρήσιμη για τους δήμους της περιφέρειας Ν. Αιγαίου.
Ερ: Για να κατανοήσουμε καλύτερα το τι θα γίνει, πείτε μου, μέσα από αυτή τη μελέτη θα υπάρχουν σαφείς οδηγίες προς τους δήμους για το πώς θα πρέπει να ανταπεξέλθουν όντας αντιμέτωποι με μια φυσική καταστροφή;
Ε.Λ.: Ναι. Και μεθοδολογία και όλη η βοήθεια που πρέπει να τους δοθεί.
Ερ: «Το Αιγαίο συνολικά βρίσκεται στο επίκεντρο της κλιματικής αλλαγής» είχατε πει σε συνεδρίαση της ΠΕΔ τον περασμένο Οκτώβριο. Τι είναι αυτό που συμβάλει σε αυτή τη «συνθήκη» κύριε Λέκκα;
Ε.Λ.: Όλη η χώρα βρίσκεται στο επίκεντρο, αλλά το Αιγαίο για έναν λόγο παραπάνω, γιατί αφενός έχουμε τα ίδια μετεωρολογικά φαινόμενα σε όλα σχεδόν τα νησιά όχι μόνο το χειμώνα αλλά και τις άλλες εποχές, αφετέρου, η ανθρώπινη παρέμβαση σε αυτά τα νησιά είναι τεράστια με τον τουρισμό. Δηλαδή, έχουμε να κάνουμε όχι μόνο με την δόμηση, η οποία έχει αρχίσει να καταλαμβάνει τα πάντα ειδικά σε ορισμένα νησιά, αλλά με την εξάντληση των πόρων, κυρίως των υπόγειων και επιφανειακών νερών που είναι πολύ σημαντικό. Και βέβαια, η επιβάρυνση που δέχεται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες ο καθένας χώρος. Αυτό ενισχύει την κλιματική κρίση, ενισχύει τα φαινόμενα αυτά που όλα εξελίσσονται και πρέπει οπωσδήποτε να δούμε τι θα γίνει με τον χώρο του Νοτίου Αιγαίου, με τα νησιά. Ειδικά μερικά είναι σε οριακή κατάσταση. Δεν συζητάμε για την Μύκονο και την Σαντορίνη μόνο, συζητάμε και για τα άλλα νησιά όπου υπάρχουν φοβερές πιέσεις στο περιβάλλον και εκεί θα πρέπει να δώσουμε μεγαλύτερη έμφαση.
Ερ: Προφανώς αναφέρεστε στην φέρουσα ικανότητα των νησιών μας, των τουριστικών μας νησιών. Ένα θέμα που έρχεται από τα παλιά, αλλά τώρα τελευταία εντείνονται οι φωνές που κρούουν των κώδωνα του κινδύνου.
Ε.Λ.: Σε αυτό ακριβώς αναφέρομαι. Στην φέρουσα ικανότητα και παράλληλα στην εξάντληση των πόρων και την επιβάρυνση που δέχονται. Δεν μπορεί να είμαστε σαν τους πιγκουίνους στην Ανταρκτική όπου μέσα σε λίγα χιλιόμετρα συγκεντρώνονται χιλιάδες πιγκουίνων. Δηλαδή, δεν μπορούμε σε ένα νησί να βάλουμε περισσότερο κόσμο απ’ ότι μπορεί να δεχτεί το φυσικογεωγραφικό περιβάλλον του ίδιου του νησιού. Δεν γίνεται αυτό.
Ερ: Από την εμπειρία που έχετε και από τις επαφές σας με εκπροσώπους των κέντρων λήψης των αποφάσεων, διαπιστώνετε ότι υπάρχει αυτή η διάθεση να μπει μια τάξη σε αυτό το φαινόμενο; Να ληφθούν μέτρα για τον περιορισμό αυτού του τεράστιου ανθρώπινου «κύματος» τους καλοκαιρινούς μήνες που σοκάρει το περιβάλλον και εξαντλεί τους πόρους;
Ε.Λ.: Να προσθέσω τη μόλυνση, την εκχέρσωση εκτάσεων διότι συνεχώς χτίζονται νέα κτίρια και επεκτείνονται οι οικισμοί, τα σκουπίδια, κ.λ.π. Είναι τεράστια θέματα αυτά. Βέβαια, η βούληση υπάρχει γιατί έχουν συνειδητοποιήσει όλοι, τουλάχιστον σε κεντρικό επίπεδο, ότι το περιβάλλον πρέπει να το προστατεύουμε και πρέπει να το διατηρήσουμε ως έχει εάν θέλουμε να έχουμε μια ανάπτυξη στην περιοχή, καλώς εννοούμενη ανάπτυξη, όχι την ανάπτυξη της Μυκόνου ή της Σαντορίνης γιατί εκεί έχει νεκρώσει το σύστημα εδώ και δεκαετίες. Όλα τα συστήματα, όχι μόνο του περιβάλλοντος. Εκεί, λοιπόν, χρειάζονται δράσεις, χρειάζονται μέτρα και πρέπει να ισορροπήσει κάπου η τουριστική ανάπτυξη που συμβαδίζει με την οικονομική με την διατήρηση του περιβάλλοντος, των περιβαλλοντικών συνθηκών.
Ερ: Δυστυχώς, απ’ ότι διαπιστώνουμε, αλλά και από όσα αναφέρουν οι του τουρισμού, τα τελευταία χρόνια δεν συμβαδίζει η τουριστική ανάπτυξη, δηλαδή η αύξηση του αριθμού των τουριστών με την οικονομική ανάπτυξη ενός εκάστου προορισμού.
Ε.Λ.: Αυτό είναι γεγονός. Πρέπει οπωσδήποτε και να επιμηκύνουμε την τουριστική περίοδο και ο κόσμος που έρχεται να είναι πιο εύρωστος οικονομικά.
Ερ: Να περιοριστεί ο λεγόμενος μαζικός τουρισμός.
Ε.Λ.: Ναι, ο μαζικός τουρισμός. Όλη αυτή η μαζικότητα που διακρίνει ορισμένες τουριστικές περιοχές αλλοιώνει τα πάντα και όχι μόνο το περιβάλλον. Θέλει προσοχή η όλη υπόθεση και σχεδιασμό.
Ερ: Να κλείσουμε τη συνέντευξή μας κύριε Λέκκα με το μέγα θέμα του σεισμού. Άλλωστε, εάν δεν μιλήσω με εσάς, με ποιόν; Ο τελευταίος σεισμός στην Τουρκία μας προβλημάτισε περισσότερο από κάθε άλλη φορά και από κάθε άλλο σεισμό που συμβαίνει στην γύρω περιοχή.
Ε.Λ.: Κατ’ αρχάς, δεν πρέπει να συνδέουμε την Τουρκία με την Ελλάδα. Είναι διαφορετικές οι καταστάσεις. Εδώ ο δομημένος ιστός έχει μεγάλη ανθεκτικότητα, τέτοιους μεγάλους σεισμούς δεν πρόκειται να έχουμε στην Ελλάδα. Σε κάθε περίπτωση όμως, δεν μπορούμε να προβλέψουμε τον σεισμό. Πρέπει να σχεδιάσουμε για να αντιμετωπίσουμε τη σεισμική δραστηριότητα και αυτός ο σχεδιασμός είναι σε πολύ καλό επίπεδο. Αρχίσαμε, το ΤΕΕ, το Υπουργείο, ο ΟΑΣΠ και η ΚΕΔΕ το πολύ μεγάλο πρόγραμμα του προσεισμικού ελέγχου των δημόσιων κτιρίων. Αμέσως μετά θα υλοποιήσουμε προγράμματα εκπαίδευσης, επιχειρησιακά προγράμματα, προσαρμογής στους ευρωκώδικες και μια σειρά άλλων. Είναι πάρα πολλές οι δράσεις οι οποίες γίνονται και πραγματικά είναι ό,τι το καλύτερο για την πρόληψη, γιατί πρόγνωση σεισμών δεν γίνεται και ούτε θα γίνει τα επόμενα 100 χρόνια.
ΠΗΓΗ: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΣΤΑΘΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
